Qua các tuyên
bố của bà Hillary Clinton, Ngoại trưởng Mỹ, trong chuyến thăm châu Á hồi tháng
7 vừa qua cũng như tham dự hội nghị Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN tại Việt
Nam, ngoài các phát biểu được nhiều người quan tâm như: nêu lên ý kiến giúp các
nước trong khu vực giải quyết về vấn đề Biển Đông, có lẽ chúng ta còn nhận thấy
có sự thay đổi lớn trong chính sách của Mỹ dành cho Đông Nam Á qua phát biểu của
bà Clinton.
Chính sách ngoại
giao của Mỹ đối với khu vực Đông Nam Á đã thay đổi ra sao?
Chương mới
trong quan hệ Mỹ – Đông Nam
Á
Quan hệ giữa Mỹ với Đông Nam Á đã thay đổi,
có lẽ bắt đầu kể từ tháng 7 năm ngoái, trong chuyến viếng thăm của bà Hillary
Clinton, Ngoại trưởng Mỹ, đến Đông Nam Á và tham dự Diễn đàn An ninh Khu vực ở
Thái Lan, nơi đó bà đã tuyên bố với các nước ASEAN rằng: “Chúng tôi trở lại”.
Tuyên bố này của bà Clinton có thể sẽ đi vào
lịch sử ngoại giao của nước Mỹ bởi vì đây là một tín hiệu cho thấy, rõ ràng là
Mỹ đang tìm cách thách thức sự ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc ở
Đông Nam Á. Và tuyên bố này có lẽ cũng với mục đích đáp trả lại các mối lo ngại
về sự bành trướng của Trung Quốc, có khả năng gây bất ổn lớn trong khu vực, nhất
là trên Biển Đông.
Việc Ngoại trưởng Mỹ tham gia vào Diễn đàn
Khu vực ASEAN kể từ năm ngoái, đã nói lên tầm quan trọng của ASEAN đối với Mỹ.
Ngoài việc tham gia vào các cuộc họp quan trọng của ASEAN, trong chuyến thăm
Đông Nam Á lần này, bà Clinton cũng đã ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác với các
nước Đông Nam Á, đây là hiệp ước tạo cơ sở pháp lý cho quan hệ mới giữa ASEAN
và Mỹ, cũng như đảo ngược chính sách của chính phủ tiền nhiệm trước đây đối với
ASEAN.
Dưới thời Tổng thống George W. Bush, do Mỹ bận
rộn với chủ nghĩa khủng bố, và hai cuộc chiến Iraq
và Afghanistan,
cho nên khu vực Đông Nam Á gần như đã bị bỏ quên. Bà Condoleezza Rice, Ngoại
trưởng Mỹ dưới thời Tổng thống George W. Bush đã không quan tâm nhiều đến khu vực
này. Bà Rice đã vài lần không tham gia Hội nghị thượng đỉnh ASEAN, cho nên khi
bà Hillary Clinton tham dự các cuộc họp với khối ASEAN kể từ hồi năm ngoái, có
ý nghĩa rất quan trọng đối với các nước Đông Nam Á.
Qua việc ký hiệp ước nói trên và tuyên bố sẽ
trở lại Đông Nam Á, Mỹ muốn nhắn nhủ rằng, họ sẽ ở bên cạnh các nước ASEAN để
đương đầu với các thử thách mà hai bên sẽ phải đối mặt.
Sau chuyến thăm của bà Clinton, ngày 16 tháng
11 năm ngoái, Tổng thống Obama cũng đã đến Singapore tham dự Hội nghị Các lãnh
đạo (Leaders Meeting) Mỹ và ASEAN. Đây là lần đầu tiên ông Obama gặp lãnh đạo của
mười nước Đông Nam Á, và hai bên cũng đã thảo luận các cam kết cụ thể của Chính
phủ Mỹ dành cho khu vực này. Sự xuất hiện của Tổng thống Obama tại Hội nghị Các
lãnh đạo ASEAN – Mỹ, cho thấy sự hiện diện của Mỹ ở khu vực Đông Nam Á ngày
càng rõ hơn.
Tăng cường
quan hệ hơn nữa
Và mới đây, trong chuyến đi của bà Clinton đến
Việt Nam, để tham dự Diễn đàn Khu vực ASEAN cũng với mục đích củng cố và gia
tăng mối quan hệ giữa Mỹ và các nước Đông Nam Á. Khi được hỏi về quan hệ chiến
lược giữa Mỹ và ASEAN cho hiện tại và tương lai, bà Clinton cho biết như sau: “Tại
Hội nghị các Bộ trưởng ASEAN năm ngoái, tôi đã thông báo Mỹ trở lại Đông Nam Á
và đã cam kết sẽ làm việc với các nước ASEAN để nâng cao lợi ích và các giá trị
mà chúng ta chia sẻ. Kể từ đó, chúng ta đã đạt được nhiều tiến triển và hôm nay
tôi xin nhắc lại rằng Mỹ sẽ tiếp tục làm việc với từng nước thành viên ASEAN để
thúc đẩy quan hệ đối tác giữa các quốc gia”.
Mỹ quyết định tăng cường hợp tác với các nước
Asean có lẽ do hai bên đều được lợi trong mối quan hệ hợp tác này, ASEAN được lợi
qua việc hợp tác với một siêu cường thế giới, do Mỹ có thể giúp các nước Đông
Nam Á cân bằng quan hệ với Trung Quốc. Trong khi đó, Mỹ cũng được nhiều lợi thế
khi tham gia với các đối tác đa dạng dưới một tổ chức như ASEAN, ở một khu vực
giàu tài nguyên và có nhiều tiềm năng phát triển, cho dù vẫn còn phải đối mặt với
các thách thức về kinh tế, xã hội và môi trường. Bà Clinton nói tiếp: Mỹ cam kết
làm việc với các bạn để đem lại hòa bình, thịnh vượng, an ninh và cơ hội nhiều
hơn cho tất cả mọi người dân ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. “Người dân Mỹ
nhận ra rằng khu vực này quan trọng đối với tất cả các nước châu Á, với Mỹ và
quan trọng đối với thế giới, và chúng ta cũng biết rằng chúng ta có nhiều mục
tiêu cùng chia sẻ. Chúng tôi muốn Đông Nam Á giữ vững kinh tế mạnh mẽ và độc lập.
Chúng tôi tin rằng người dân Đông Nam Á được quyền hưởng hòa bình, ổn định khu
vực và quyền con người, và chúng tôi sẽ làm việc với các bạn để cải thiện cơ hội
kinh tế và giáo dục để thanh niên có cơ hội cạnh tranh thành công trên thị trường
toàn cầu. Ngày nay, khoảng cách giữa các dân tộc và các quốc gia bị thu hẹp lại.
Chúng tôi nhận thấy chúng ta đoàn kết xung quanh các mối quan tâm chung và
chúng tôi thấy rằng công nghệ mới cho chúng ta nhiều cơ hội làm việc hơn trong
quan hệ đối tác và hợp tác với nhau”.
Để kết thúc bài này, chúng tôi xin mượn lời
cam kết của bà Clinton dành cho các nước Đông Nam Á như sau:“Mỹ cam kết làm việc
với các bạn để đem lại hòa bình, thịnh vượng, an ninh và cơ hội nhiều hơn cho tất
cả mọi người dân ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Để làm được điều đó, chúng
tôi cần sự giúp đỡ của các bạn. Chúng tôi mong được làm việc với các bạn”.
Comments are closed.