BienDong.Net: Bộ Quốc phòng Trung Quốc đánh giá phát biểu của Nhật liên quan đến khu vực nhận diện phòng không (ECSADIZ) do Bắc Kinh thiết lập là “hoàn toàn vô căn cứ và không thể chấp nhận được”, trong khi Tokyo tố cáo Bắc Kinh leo thang gây nguy hiểm khi thiết lập khu vực phòng không bao trùm cả đảo tranh chấp Senkaku/Điều Ngư.
Hãng tin Tân Hoa dẫn lời phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân hôm 25/11 cho biết nước này giải thích bằng nhiều cách về lập trường chính sách sau khi thông báo việc thiết lập khu vực nhận diện phòng không ở biển Hoa Đông. Ông Dương nói phát biểu của Nhật là “hoàn toàn vô căn cứ, Trung Quốc sẽ không chấp nhận điều đó”.
Bản đồ do Trung Quốc công bố khu vực ECSADIZ
Dương đưa ra bình luận gay gắt như trên sau khi chính phủ Nhật hôm 25/11 nói họ không thể chấp nhận việc vùng nhận diện này bao trùm chuỗi đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư. Ông Fumio Kishida, Ngoại trưởng Nhật Bản coi hành động của Trung Quốc là “đơn phương gây nguy hiểm, và những sự việc không thể lường trước có thể diễn ra”. Lãnh đạo đảng Tự do dân chủ (LDP), đảng cầm quyền ở Nhật cũng kêu gọi Trung Quốc tránh gây ra “tình huống nguy hiểm” và “nguy cơ tiềm tàng trên không”.
Theo phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Cục Đối ngoại của bộ này đã trao công hàm kịch liệt phản đối cho đại sứ quán Nhật. Ông Dương tái khẳng định rằng động thái của Trung Quốc là nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia, an toàn không phận và lãnh thổ, đảm bảo trật tự hàng không.
Bắc Kinh cũng cho rằng đây là biện pháp cần thiết để tiến hành quyền tự vệ một cách hiệu quả, theo Hiến chương Liên Hiệp Quốc cùng các luật quốc tế.
Nhật thiết lập vùng nhận diện phòng không của họ từ cuối những năm 1960, vì vậy ông Dương cho rằng Tokyo không có quyền phản đối Trung Quốc thiết lập vùng nhận diện phòng không ở biển Hoa Đông.
Theo ông Dương, trong những năm gần đây, Nhật thường cho các máy bay quân sự theo dõi và giám sát việc phi cơ quân sự Trung Quốc tiến hành các bài tập bình thường hay tuần tra trên biển Hoa Đông. Nhật có động thái này vì cho rằng máy bay Trung Quốc đi vào vùng nhận diện phòng không của mình. Bắc Kinh thì cho rằng hành động đó làm ảnh hưởng tự do hàng không, khiến các tai nạn và những sự cố ngoài ý muốn dễ xảy ra hơn.
Theo các nhà phân tích, động thái mới của Bắc Kinh được cho là nhằm đáp trả việc Tokyo hồi tháng 10 lên kế hoạch cho phép lực lượng phòng vệ bắn hạ các máy bay không người lái nước ngoài xâm phạm không phận và phớt lờ lời cảnh cáo.
Căng thẳng giữa hai nước khổng lồ Châu Á đã leo thang mạnh sau khi chính phủ Nhật mua ba trong số các đảo thuộc Senkaku/Điếu Ngư từ tay chủ sở hữu tư nhân và quốc hữu hóa chúng. Kể từ đó, Trung Quốc thường xuyên điều tàu và máy bay tuần tra ra khu vực này.
Các chuyên gia an ninh nước ngoài lo lắng căng thẳng Trung – Nhật có thể lôi cuốn Mỹ vào cuộc. Mỹ có hiệp ước phòng thủ chung với Nhật và luôn xác nhận rằng, quần đảo tranh chấp nằm trong khuôn khổ hiệp ước. Một cuộc tấn công vũ trang chống lại Nhật hoặc Mỹ sẽ nhắc mỗi bên “phải hành động để giải quyết nguy cơ chung”.
Đầu tháng này, quân đội Nhật đã tổ chức cuộc diễn tập đổ bộ ở một số đảo không có người ở với sự tham gia của 34.000 quân.
Tiến sĩ John Swenson – Wright, nhà nghiên cứu cấp cao tại Đại học Cambridge chuyên về chính trị hiện đại Nhật và quan hệ quốc tế nói rằng, khu vực Châu Á đang ngày càng đáng báo động, nhất là khi Trung Quốc gia tăng lực lượng “có thể trực tiếp thách thức khả năng duy trì quyền kiểm soát của Nhật với quần đảo tranh chấp”. Ông ước tính khả năng xảy ra xung đột quân sự là “không quá 20%” nhưng nhấn mạnh: “Chúng ta nên lo lắng về điều này, vì những gì chúng ta chứng kiến trong 2 năm qua là sự căng thẳng gia tăng không ngừng trong ý chí của Trung Quốc để thách thức tuyên bố chủ quyền của Nhật. Theo ông, Mỹ “rất lo lắng” về tình hình và có lẽ phải tìm kiếm các con đường hòa giải.
Trong báo cáo đưa ra hồi tháng 4, Nhóm nghiên cứu khủng hoảng quốc tế cảnh báo, vấn đề tranh chấp quần đảo “rất dễ bùng nổ” tại Trung Quốc, trong khi phe ôn hòa tại Nhật đã bị gạt sang lề. “Tokyo và Bắc Kinh cần khẩn cấp làm việc với nhau, thiết lập các cơ chế thông tin liên lạc và xoa dịu khủng hoảng để tránh một cuộc xung đột lớn hơn”, tổ chức này khuyến cáo.
Ông Bonnie Glaser, chuyên gia thuộc Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington cho rằng trong tương lai Trung Quốc sẽ không thỏa hiệp và tiếp tục tăng cường những hành động leo thang hiển diện quân sự trên Biển Đông và biển Hoa Đông”.
BDN (theo Vnexpress, VietNamnet)