Ngoại trưởng John Kerry cho hay: “Chắc chắn chúng tôi sẽ có nhiều điều để nói về việc này trong những ngày tới.”
Financial Times ngày 18/2 đưa tin, hôm nay Mỹ đã lên tiếng quở trách ông Tập Cận Bình “nuốt lời”, phá vỡ cam kết không quân sự hóa Biển Đông sau khi các hình ảnh chụp đảo Phú Lâm, Hoàng Sa (Đà Nẵng, Việt Nam) từ vệ tinh cho thấy, nước này đã kéo 8 bệ phóng tên lửa đất đối không HQ-9 lên đảo.
Ngoại trưởng John Kerry cho biết, chính phủ Mỹ sẽ nói chuyện nghiêm túc với Trung Quốc về sự hiện diện quân sự ngày càng gia tăng trên Biển Đông.
Sau khi nhắc lại cam kết của ông Tập Cận Bình rằng, Trung Quốc không quân sự hóa Biển Đông khi ông thăm Mỹ tháng 9 năm ngoái, Ngoại trưởng John Kerry cho hay: “Chắc chắn chúng tôi sẽ có nhiều điều để nói về việc này trong những ngày tới.”
Các quan chức Mỹ đã rất ngạc nhiên bởi ông Tập Cận Bình nhiều lần tuyên bố điều này trong các cuộc họp với thuộc cấp, cũng như với lãnh đạo các nước trong khu vực. Tuy nhiên Financial Times cho rằng, hiện vẫn có điều chưa rõ trong tuyên bố của ông Tập Cận Bình.
Nói Trung Quốc “không theo đuổi quân sự hóa Biển Đông” là ý ông Bình muốn chỉ cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam, mà Trung Quốc chiếm đóng bất hợp pháp toàn bộ và một phần), hay chỉ nói riêng khu vực Trường Sa?
Một số quan chức quân sự Mỹ lo ngại sự hiện diện ngày càng gia tăng của quân đội Trung Quốc trên các đảo nhân tạo Bắc Kinh bồi đắp trái phép ở Biển Đông sẽ là một nỗ lực phát huy khả năng kiểm soát, kiềm tỏa bầu trời Biển Đông.
“Nếu Tập Cận Bình đã cam kết không quân sự hóa Biển Đông, có lẽ ông đã quên nói việc này với các ủy viên còn lại của Quân ủy Trung ương”, Michael Green, cựu Giám đốc Các vấn đề châu Á thuộc Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng mỉa mai.
Còn theo cựu biên tập viên The National Interest, Harry Kazianis ngày 18/2, trong vài tháng tới Mỹ vẫn cứ tiếp tục hoạt động tuần tra như thường lệ ở Biển Đông, còn Bắc Kinh vẫn tiếp tục vừa phản đối bằng “mồm”, vừa thúc đẩy các hoạt động xây dựng, bồi lấp và quân sự hóa ngoài thực địa.
Harry Kazianis dự đoán, trong vòng năm 2016 Trung Quốc sẽ tuyên bố áp đặt cái gọi là “vùng nhận diện phòng không” ở Biển Đông.