Một trong những vấn đề trọng tâm của Đối thoại Shangri-La lần thứ 15 là vấn đề Biển Đông.
Trung Quốc ra sức tiến hành quân sự hóa bất hợp pháp ở Biển Đông.
Trước thềm Đối thoại Shangri-La, ngày 27/5, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter đã có bài phát biểu ở Học viện Hải quân.
Ông cho rằng: “Trung Quốc chỉ thích làm theo ý mình, phá hoại các nguyên tắc quốc tế. Cách hành xử như vậy không những không phù hợp, mà còn hoàn toàn trái ngược với xu thế phát triển theo kỳ vọng của khu vực này, hoàn toàn không thể tạo ra cục diện hợp tác cùng có lợi.
Kết quả của loại hành vi này là, Trung Quốc sẽ tạo ra một bức Trường Thành tự cô lập mình. Quan chức cấp cao nhất của các nước đồng minh, đối tác và không liên kết ở khu vực xung quanh sẽ công khai hoặc ngầm bày tỏ lo ngại đối với sự leo thang của tình hình tại các hội nghị khu vực và diễn đàn toàn cầu”.
Thực tế, những phát biểu của người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ không có gì mới so với những tuyên bố của lãnh đạo Mỹ trước đây. Theo đó, thay vì hành xử theo các luật lệ, chuẩn mực quốc tế thì Trung Quốc lại cố phá vỡ luật lệ quốc tế và hành xử như những “đứa trẻ to xác”. Washington cũng nhiều lần chỉ trích Trung Quốc về việc đơn phương tuyên bố chủ quyền đối với các khu vực tranh chấp trên Biển Đông.
Trong khi đó, Trung Quốc cho thấy dường như họ đã chuẩn bị rất kỹ với màn công kích của Mỹ. Bà Hoa Xuân Oánh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng thách thức: “Trung Quốc không vui vẻ gì với Chiến tranh Lạnh dưới bất cứ hình thức nào. Nhưng Trung Quốc không phải sợ gì, thậm chí chắc chắn sẽ kiên quyết đáp trả đối với bất cứ hành động nào đe dọa hoặc làm tổn hải đến (cái gọi là) chủ quyền và an ninh của Trung Quốc”.
Đồng thời, Trung Quốc gia tăng vận động các nước ủng hộ họ trong vấn đề Biển Đông, liên tục công bố là “ngày càng nhiều nước ủng hộ” lập trường của Bắc Kinh trong vấn đề Biển Đông.
Đối thoại An ninh Shangri-La năm nay được khai mạc vào ngày 3/6 và kết thúc vào ngày 5/6/2016 tại Singapore.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter và Phó Tổng tham mưu trưởng Ban Tham mưu liên quân, Quân ủy Trung ương Trung Quốc, Đô đốc Tôn Kiến Quốc sẽ tham dự hội nghị lần này với tư cách trưởng đoàn.
Đa Chiều ngày 2/6 nhận định, tại Đối thoại An ninh Shangri-La năm nay, tình hình Biển Đông tiếp tục được xác định là một nội dung chính. Báo này dẫn thông tin từ ban tổ chưc cho biết, Trung Quốc bồi đắp, xây đảo nhân tạo và tiến hành quân sự hóa (bất hợp pháp) ở Biển Đông sẽ là một trong những vấn đề trung tâm được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh lần này.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với hầu hết Biển Đông, chồng lấn lên tuyên bố của các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Mỹ triển khai tàu và máy bay áp sát vùng biển và không gian xung quanh đảo nhân tạo Bắc Kinh xây trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam, trong các chiến dịch tự do hàng hải.
Sau những phát biểu và động thái của hai bên trong thời gian qua, có lẽ nhiều người sẽ mong đợi ở Mỹ một tuyên bố hay hành động cụ thể, cứng rắn hơn đối với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.