Những bức ảnh được Philippines công bố trong khi lãnh đạo Mỹ, Trung Quốc gặp gỡ trước Hội nghị G20 làm dấy lên lo ngại Bắc Kinh đang chuẩn bị cải tạo ở bãi cạn Scarborough.
Hình ảnh do chính phủ Philippines công bố hôm 3/9 cho thấy lượng tàu Trung Quốc “tăng đột biến”.
Bất chấp cảnh báo, Trung Quốc ra tay ở Scarborough?
Bộ Quốc phòng Philippines cuối tuần qua vừa công bố các bức ảnh cho thấy 11 tàu Trung Quốc đang hoạt động gần bãi cạn Scarborough, bao gồm cả một vài tàu dường như được dùng cho hoạt động nạo vét – một động thái rõ ràng cho thấy Bắc Kinh đang phớt lờ cảnh báo của Mỹ và cộng đồng quốc tế về việc dừng mọi hoạt động cải tạo và xây dựng trên các đảo và bãi đá ở biển Đông.
Một quan chức Lầu Năm Góc xác nhận Trung Quốc đã tăng cường số lượng tàu thuyền và máy bay tuần tra hàng hải ở khu vực lân cận bãi cạn Scarborough.
11 tàu Trung Quốc neo đậu quanh khu vực phía bắc của bãi cạn bao gồm 4 tàu Hải cảnh và 7 tàu có thân sơn màu xanh, có thể là các tàu phục vụ cho hoạt động xây dựng và các tàu nạo vét. Ngoài ra, trong số các tàu này còn có một tàu đánh cá.
Các bức ảnh được chụp vào hôm thứ Bảy (3/9) bởi một máy bay trinh sát của Philippines và được công bố khi Hội nghị thượng đỉnh G20 bắt đầu khai mạc ở Hàng Châu, Trung Quốc ngày 4/9.
Sự gia tăng đột biến các tàu Trung Quốc ở bãi cạn Scarborough gióng một hồi chuông cảnh báo đến quân đội Mỹ.
Các cơ quan tình báo của Lầu Năm Góc đã được cảnh báo về kế hoạch nạo vét và xây dựng của Trung Quốc ở bãi cạn Scarborough vào tháng 12 tới.
Các báo cáo cho thấy một công ty Trung Quốc đã trúng thầu để xây dựng một sân bay, trụ sở cơ quan hành chính, chung cư, một cảng biển và một khu nghỉ dưỡng ở trên bãi cạn này.
Ngoài ra, Trung Quốc còn được cho là đang đóng mới một tàu nạo vét cỡ lớn dự kiến hoàn thành trước tháng 7/2017, và có thể được sử dụng cho hoạt động ở bãi cạn Scarborough.
Chiếc tàu này sẽ tương tự với một chiếc khác đang được sử dụng cho hoạt động cải tạo đảo quy mô lớn trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Do Scarborough nằm rất gần với vịnh Subic, nơi các tàu chiến Hải quân Mỹ sẽ được bố trí trong khuôn khổ tăng cường Hiệp ước quốc phòng Mỹ-Philippines vừa được nâng cấp, nên Mỹ phản đối gay gắt ý đồ của Trung Quốc.
Việc bãi cạn Scarborough nếu được quân sự hóa sẽ cho phép Trung Quốc tăng cường khả năng chiến đấu của lực lượng không quân và hải quân chống lại các lực lượng Mỹ trong khu vực.
Căn cứ này nếu được xây dựng cũng sẽ mở rộng phạm vi của chiến lược “chống tiếp cận, chống xâm nhập” (A2/AD) của Trung Quốc nhằm ngăn chặn quân đội Mỹ tiếp cận khu vực.
Đồng thời nó còn là vị trí then chốt trongVùng nhận dạng phòng không (ADIZ) mà Trung Quốc có thể áp đặt ở biển Đông.
Mỹ không thể ngồi yên
Tư lệnh Bộ chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ (PACOM), Đô đốc Harry Harris cho biết các công trình phi pháp mà Trung Quốc xây dựng ở quần đảo Trường Sa là mưu đồ quân sự hóa biển Đông. Các máy bay chiến đấu hiện đại cùng với các hệ thống tên lửa được bố trí trái phép trên một số đảo cũng phục vụ mục tiêu đó.
Nhà Trắng không đề cập tình hình biển Đông có được đưa vào cuộc thảo luận giữa Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Tập Cận Bình hay không, mà chỉ thông báo rằng ông Obama nhấn mạnh Mỹ cam kết đảm bảo an ninh cho các đồng minh của mình ở khu vực châu Á- Thái Bình Dương.
“Tổng thống tái khẳng định Mỹ sẽ làm việc với tất cả các nước trong khu vực để giữ vững các nguyên tắc của luật quốc tế, thương mại hợp pháp không bị cản trở cũng như tự do hàng hải và hàng không,” theo thông cáo của Nhà Trắng.
Trong cuộc họp báo kết thúc Hội nghị G20 hôm 5/9, Obama lưu ý “an ninh hàng hải” là một trong những điểm khác biệt giữa Mỹ và Trung Quốc được thảo luận trong cuộc gặp giữa hai nguyên thủ.
Sự quan ngại của Mỹ về nguy cơ Bắc Kinh kiểm soát toàn bộ biển Đông, tuyến vận tải chiến lược mang lại hàng nghìn tỉ USD trong thương mại quốc tế mỗi năm, đã thúc đẩy Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Ash Carter đề nghị Quốc hội Mỹ thông qua những biện pháp cứng rắn.
Ông Carter nói về rủi ro Bắc Kinh quân sự hóa ở bãi cạn Scarborough: “Tôi hi vọng điều này không xảy ra bởi vì nó dẫn đến việc Mỹ và các nước khác trong khu vực sẽ hành động, không chỉ làm gia tăng căng thẳng mà còn cô lập Trung Quốc”.
Hai tuần trước, ông Carter và người đồng cấp Ấn Độ Manohar Parrikar đã kí thỏa thuận hậu cần quân sự nhằm gửi một tín hiệu rõ ràng đến Bắc Kinh rằng Mỹ-Ấn sẽ hợp tác chặt chẽ hơn để đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc.
Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc nhằm đúng thời điểm diễn ra Hội nghị G20 ở Hàng Châu để gia tăng tàu thuyền đến Scarborough. Vụ việc đã đặt ra thách thức trực tiếp cho Mỹ và các đồng minh Mỹ trong khu vực, vốn lo ngại Trung Quốc “bá chủ dần dần” trong khu vực.
“Việc Bộ Quốc phòng Philippines công bố các bức ảnh cho thấy 11 tàu Trung Quốc neo đậu cách bãi cạn Scarborough chỉ trong vòng 3 dặm làm dấy lên lo ngại rằng Bắc Kinh có lẽ đã quyết định bắt đầu các công đoạn chuẩn bị cho việc cải tạo,” Cựu trưởng bộ phận tình báo của PACOM, đại tá Jim Fanell cho biết.
Việc bố trí các tàu chiến của Trung Quốc trong khu vực sẽ thúc đẩy PACOM tiến hành các hoạt động trinh sát trên không và trên biển một cách toàn diện và liên tục nhằm xác định được mục đích chính của họ.
“Những kết quả này nên được công khai cho dư luận Mỹ và cộng đồng quốc tế ngay lập tức, và nếu xác định được rằng Trung Quốc thực sự đang bắt đầu các công đoạn chuẩn bị cho việc tải tạo bãi cạn Scarborough, thì Hạm đội Thái Bình Dương nên cử các tàu chiến và máy bay thuộc Hạm đội 7 bảo vệ đồng minh của chúng ta khỏi bị bắt nạt…” Fanell nhấn mạnh.
Nhà báo người Mỹ Bill Gertz bình luận trên tờ Asia Times cho hay, phản ứng của Mỹ gần đây về các động thái của Trung Quốc ở biển Đông dường như bị hạn chế trong việc chỉ bày tỏ quan ngại sâu sắc và lên tiếng ủng hộ đồng minh, nhưng rất ít hoạt động thể hiện sức mạnh quân sự trên thực tế.
Ông Gertz cho rằng sự hiện diện của các tàu Trung Quốc gần bãi Scarborough nên được đáp trả bằng phản ứng mạnh mẽ và cứng rắn hơn, gồm việc bố trí máy bay tuần tra săn ngầm hiện đại bậc nhất P-8 đến khu vực như một sự cảnh báo chiến lược tới Bắc Kinh rằng Mỹ sẽ không đứng nhìn một cách vô ích, mà sẽ tích cực chống lại chủ nghĩa bá quyền quân sự khu vực.