Hôm 26/10, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhấn mạnh với Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte rằng quan hệ đồng minh giữa Manila và Washington đóng vai trò quan trọng đối với nền an ninh khu vực.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte phát biểu tại hội thảo kinh tế tại Nhật Bản hôm 26/10.
Theo Japan Times, dù ông Abe có nỗ lực thuyết phục nhà lãnh đạo Philippines nhưng còn quá sớm để chắc chắn rằng thông điệp của Thủ tướng Nhật Bản sẽ khiến ông Duterte thay đổi quan điểm tẩy chay Mỹ để xích lại gần Trung Quốc.
Trong cuộc thảo luận tại văn phòng Thủ tướng Abe ở Tokyo, hai nhà lãnh đạo Nhật Bản và Philippines đã hoan nghênh mối quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia đồng thời cam kết tăng cường các mối quan hệ song phương bền vững.
Liên quan tới phán quyết hồi tháng Bảy của Tòa trọng tài quốc tế phủ nhận chủ quyền phi lý “đường chín đoạn” của Trung Quốc trên Biển Đông, Thủ tướng Abe phát biểu trước giới báo chí rằng hai nhà lãnh đạo đã “công nhận tầm quan trọng tiến hành giải pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp hàng hải dựa trên Công ước về Luật biển của Liên Hợp Quốc (UNCLOS)”.
“Vấn đề Biển Đông liên quan tới lợi ích của toàn cộng đồng khu vực và ảnh hưởng trực tiếp tới nền hòa bình và ổn định khu vực”, Thủ tướng Abe cho biết.
Cũng theo ông Abe, Nhật Bản hoan nghênh chuyến thăm gần đây của Tổng thống Duterte tới Trung Quốc nhằm mục đích cải thiện quan hệ song phương giữa Bắc Kinh và Manila.
Về phần mình, Tổng thống Duterte cũng đã vài lần nhắc đến cụm từ “quy định của luật pháp”. Theo ông Duterte, Nhật Bản sẽ là một đối tác đối thoại quan trọng trong việc đảm bảo an ninh hàng hải trong khu vực bao gồm cả Biển Đông.
“Philippines sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với Nhật Bản về các vấn đề chung trong khu vực mà hai nước cùng quan tâm, quy định của luật pháp quốc tế và giải quyết các tranh chấp theo con đường hòa bình bao gồm cả Biển Đông”, Tổng thống Duterte nói.
Ngay cả trong tuyên bố chung, hai nhà lãnh đạo cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của liên minh Nhật Bản – Philippines, sẽ góp phần vào sự ổn định và hòa bình trong khu vực cũng như thúc đẩy an ninh hàng hải.
Thủ tướng Abe cho biết Nhật Bản ủng hộ chiến dịch chống ma túy của Tổng thống Duterte dù chiến dịch này vấp phải sự phản đối của cộng đồng quốc tế trước quan ngại vi phạm nhân quyền. Nhà lãnh đạo Nhật Bản cũng đề xuất chương trình cai nghiện cho Philippines vào cuối năm nay.
Tokyo còn đưa ra gói viện trợ kinh tế cho Philippines song số tiền này không thể so với khoản đầu tư mà Trung Quốc đưa ra trong chuyến thăm của ông Duterte tới Bắc Kinh hồi tuần trước. Cụ thể, Nhật Bản hứa cho Philippines vay 5 tỷ yên để phát triển ngành nông nghiệp tại hòn đảo phía nam Mindanao, nơi ông Duterte từng giữ chức thị trưởng thành phố Davao trong nhiều năm. Liên quan tới lĩnh vực an ninh hàng hải trong khu vực, Tokyo hứa cho Manila vay 16,5 tỷ yên để đóng hai tàu mới cho lực lượng tuần duyên Philippines.
Cũng trong ngày 26/10, Tổng thống Duterte thêm một lần nữa có những tuyên bố chỉ trích Mỹ, thậm chí nhà lãnh đạo Philippines còn muốn quân đội Mỹ rút khỏi đất nước này trong vòng 2 năm tới.
“Tôi muốn là bạn với Trung Quốc. Tôi không cần vũ khí, tôi không cần tên lửa được đưa đến đất nước của tôi. Tôi không cần sân bay để chứa máy bay ném bom. Chúng tôi vẫn tồn tại mà không cần tới khoản hỗ trợ của Mỹ dù chất lượng cuộc sống có giảm sút nhưng chúng tôi sẽ vẫn sống”, AP dẫn lời Tổng thống Duterte phát biểu trước các doanh nhân ở Tokyo.
Trong một tuyên bố riêng cùng ngày, Tổng thống Philippines cũng cam kết “không bỏ ngỏ Nhật Bản trong các mối quan hệ đối tác và an ninh”. Ông Duterte còn cảm ơn Nhật Bản “đã giúp đỡ Philippines trong công cuộc công nghiệp hóa đất nước”.
Trước dư luận, giới chức Nhật Bản không có bất cứ tuyên bố nào cho thấy Tokyo quan ngại về quan hệ giữa Mỹ và Philippines xuống cấp. C thể, hôm 25/10, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihide Suga cho biết chính phủ nước này “không hề lo lắng” dù Tổng thống Duterte tuyên bố Philippines muốn “chia tay” Mỹ.
Còn hiện tại, Nhật Bản đang mong muốn tăng cường các khoản hỗ trợ kinh tế cho Philippines đặc biệt là lên kế hoạch phát triển các thành phố như Cebu và Davao.