Phát biểu của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị về Biển Đông cho thấy sự thất bại trong việc sử dụng chiêu bài “võ mồm” đe dọa ông Donald Trump.
Ngoại trưởng Úc Julie Bishop (trái) và Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị
Ngày 8/2 trong một bài phát biểu tại Úc, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã có những lời hạ nhiệt nguy cơ xung đột Trung – Mỹ ở Biển Đông trong khi ông đang thăm Australia.
Một trận đánh mà không ai thắng
Trong bài phát biểu, ông Vương Nghị thốt lên: “Bất kỳ một người nào có đầu óc tỉnh táo, họ đều nhận thấy rõ ràng không thể có xung đột giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Cả hai bên sẽ đều thiệt và cả hai bên không nên để xảy ra điều đó”.
Hay như “Trung – Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao đã trên 40 năm nay, suốt thời gian ấy phía Hoa Kỳ có những người đã từng biểu hiện cứng rắn với Trung Quốc không ít. Nhưng thực tế mà chúng tôi nhìn thấy là, quan hệ Trung – Mỹ vẫn khắc phục được những khó khăn, vẫn không ngừng phát triển”.
Giọng điệu trên của ông Vương Nghị đã phần nào lo lắng đến cuộc chiến tranh Trung – Mỹ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Gần đây, trước những phản ứng cứng rắn của ông Trump, Trung Quốc có phần nào chùn bước.
Ngoại trưởng Trung Quốc cho biết, theo thời gian, chỉ cần Trung Quốc và Hoa Kỳ giữ vững cam kết, bảo vệ nền tảng chính trị của quan hệ song phương, quan hệ hai nước nhất định sẽ dần vượt qua những trục trặc nhất thời, tiến lên con đường phát triển tốt đẹp hơn.
Sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có cuộc điện đàm (chúc mừng ông Trump đắc cử). Theo Ngoại trưởng Nghị, ông Bình nhấn mạnh quan hệ Trung – Mỹ có thể phát triển tốt hơn nữa và ông Trump đồng ý 100%.
Về Biển Đông và nguy cơ xung đột Trung – Mỹ, ông Ngoại trưởng Nghị cho rằng, dưới sự nỗ lực chung giữa Trung Quốc và ASEAN, cục diện Biển Đông “đang dần ổn định”.
Rằng Bắc Kinh coi trọng phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis, rằng nên nỗ lực hết khả năng có thể để giải quyết tranh chấp bằng biện pháp ngoại giao. Đó là lựa chọn chính xác của các nước ngoài khu vực.
Sau đối thoại chiến lược giữa Vương Nghị và Ngoại trưởng Astralia Julie Bishop với nội dung: “Bắc Kinh chắc chắn chào đón một cam kết sâu sắc với Hoa Kỳ. Họ rất mong một kỷ nguyên hợp tác, họ nhìn thấy cơ hội tăng cường kết nối với chính quyền mới ở Mỹ. Hoa Kỳ và Trung Quốc có quá nhiều thứ để mất nếu nổ ra xung đột giữa hai nước. Ấn tượng của tôi là, Trung Quốc đang muốn hợp tác tích cực với Hoa Kỳ. Chúng tôi đã thảo luận về Biển Đông. Trung Quốc hiện nay tham gia sâu vào các cuộc đàm phán, thảo luận và tham vấn các bên tranh chấp khác.Hy vọng rằng chúng tôi sẽ tiếp tục nhìn thấy hai bên tích cực phối hợp, làm việc với nhau vì hòa bình, thịnh vượng cho khu vực chúng ta”.
Trung Quốc vẫn tham vọng độc chiếm Biển Đông
Với giọng điệu mềm mỏng “ru ngủ” Mỹ, ông Vương Nghị cũng không giấu “việc nói cứ nói, việc ta làm ta cứ làm”, rằng Hoa Kỳ nên “học lại lịch sử Biển Đông”.
Cái gọi là “lịch sử Biển Đông” được ông Nghị đề cập, vẫn là những lập luận ngụy biện, bóp méo sự thật Trung Quốc thường rêu rao lâu nay:
“Tuyên bố Cairo năm 1943 và Tuyên bố Potsdam năm 1945 nêu rõ, Nhật Bản phải trả lại Trung Quốc tất cả lãnh thổ mà Nhật chiếm đóng trong Chiến tranh Thế giới II.
Điều này bao gồm cả quần đảo Trường Sa. Năm 1946 chính phủ Trung Quốc khi đó với sự giúp đỡ từ phía Hoa Kỳ đã lấy lại quần đảo Trường Sa từ Nhật Bản một cách công khai, hợp pháp, tiếp tục thực thi chủ quyền từ đó.
Sau này, một số quốc gia trong khu vực đã chiếm đóng bất hợp pháp một số đảo, cấu trúc, rặng san hô ở Trường Sa, gây ra tranh chấp trên Biển Đông.
Trung Quốc cam kết sẽ đàm phán với các bên liên quan trực tiếp một cách hòa bình, phù hợp với sự thực lịch sử và luật pháp quốc tế để giải quyết vấn đề, lập trường này sẽ không thay đổi.
Trung Quốc hoan nghênh ý kiến của Tướng Mattis nhấn mạnh những nỗ lực ngoại giao ở Biển Đông, vì đây không chỉ là lựa chọn của Trung Quốc và Đông Nam Á, mà còn là sự lựa chọn đúng đắn của các nước ngoài khu vực”.
Đây là những lập luận ngụy biện, vô căn cứ của ông Vương Nghị.
Ba căn cứ mà Bắc Kinh nên biết
Một là dường như Bắc Kinh vẫn cố ý tìm cách đánh lận con đen, gộp tranh chấp chủ quyền lãnh thổ và tranh chấp ứng dụng giải thích UNLCOS 1982 ở Trường Sa vào làm một. Mục đích của việc này nhằm chống lại sự can thiệp của Hoa Kỳ để bảo vệ tự do hàng hải, hàng không, luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Vừa qua người phát ngôn Nhà Trắng tuyên bố: Mỹ sẽ bảo vệ “lãnh thổ quốc tế” ở Biển Đông, không cho nước nào chiếm làm của riêng, báo hiệu sự can thiệp sâu hơn của Mỹ.
Hai là Trung Quốc đặt cái gọi là “sự thực lịch sử” trước căn cứ pháp lý trong giải quyết tranh chấp chủ quyền, tranh chấp ứng dụng và giải thích UNCLOS 1982 ở Biển Đông cho thấy rõ họ đuối lý, thiếu hoặc không có căn cứ pháp lý, nên cố tình bịa ra cái gọi là “sự thật lịch sử”.
Đây là thứ lịch sử bị bóp méo, bị nhào nặn, bị áp đặt như Tuyên bố Cairo, Tuyên bố Potsdam mà ông Nghị đã đưa ra, nó không thể lấy cái chung làm của riêng, biến Biển Đông thành ao nhà.
Do đó, trong đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái này từ phía Trung Quốc, với mỗi vấn đề cần xác định rõ bản chất tranh chấp và hệ quy chiếu pháp lý quốc tế phù hợp để làm căn cứ giải quyết nó. Trung Quốc cố giăng cái bẫy “chứng cứ lịch sử”, “chủ quyền lịch sử” hòng đánh lừa dư luận
Ba là, Trung Quốc không nhắc gì tới quần đảo Hoàng Sa, một dấu hiệu cho thấy họ tiếp tục từ chối đàm phán với Việt Nam về chủ quyền quần đảo này, nghiễm nhiên coi đó là của giêng.
Đòn nắn gân Donald Trump thất bại
Cuộc so găng hỏa lực miệng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ trên Biển Đông bắt đầu nổ ra từ một viên tướng Trung Quốc phát biểu trên tờ Quân Giải phóng: Chiến tranh Trung – Mỹ ở Biển Đông không còn là khẩu hiệu, mà là một khả năng ngày càng hiện hữu.
Từ đầu tháng 2, Biển Đông thật sự nóng lên, những dự đoán: chắc chắn Trung Quốc và Hoa Kỳ sẽ khó tránh khỏi chiến tranh ở Biển Đông trong khoảng 5 đến 10 năm tới, làm dấy lên những lo lắng và bình luận khác nhau.
Từ Trung Quốc, những khẩu hiệu”Muốn có hòa bình, phải dũng cảm đối mặt với chiến tranh”. Những nhà bình luận phát biểu của Ngoại trưởng Rex Tillerson liên quan đến Biển Đông, rằng:
“Phát biểu của Tillerson quá kiêu ngạo. Nếu chính quyền mới của Mỹ nghe theo sẽ dẫn đến chiến tranh Trung – Mỹ. Điều đó đồng nghĩa với dấu chấm hết của lịch sử Hoa Kỳ, thậm chí là của toàn nhân loại”.
Họ còn huênh hoang: “Cho dù Mỹ đang có kế hoạch điều 3 tàu sân bay đến Tây Thái Bình Dương, nếu chúng xâm nhập vào Biển Đông, chúng tôi có thể tiêu diệt thậm chí cả 10 chiếc tàu sân bay Mỹ chứ đừng nói 3 chiếc”. Hay như: “Những hòn đảo và các sân bay chúng tôi đã xây dựng trên đó là “tàu sân bay không thể chìm”, nếu so với tàu sân bay Mỹ, chúng có lợi thế hơn. Trung Quốc có khả năng bảo vệ lãnh thổ của mình”.
Giới quan sát nước Anh cho rằng, nếu chiến tranh Trung – Mỹ nổ ra ở Biển Đông, Trung Quốc sẽ đại bại. Họ cho rằng, nếu Trung – Mỹ khai chiến ở Biển Đông sẽ giống một cuộc đối đầu giữa một anh dân cày với chiến binh vĩ đại của thần thoại Hy Lạp – Achilles.
Bất chấp cuộc so găng “hỏa lực mồm” đang diễn ra ác liệt, cho đến nay tân chủ nhân Nhà Trắng giữ im lặng, để cho các thuộc cấp ra mặt ứng phó với Trung Quốc và không giấu nước cờ xem lại nguyên tắc “một nước Trung Quốc”.
Uy lực của Trump khiến Bắc Kinh không dám manh động đến từ việc bổ nhiệm Rex Tillerson làm Ngoại trưởng, Wilbur L. Ross Jr làm Bộ trưởng Thương mại, Peter Navarro làm Chủ tịch Hội đồng Thương mại Hoa Kỳ, Steve Bannon làm Cố vấn chiến lược cho Tổng thống. Chính những nhân vật này đang thay mặt Donald Trump gây áp lực với Trung Quốc.
Phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis về Biển Đông ở Tokyo có thể là một phép thử của Donald Trump nhằm đo lường những nước cờ của mình với Trung Quốc hiệu quả đến đâu.
Bình luận sau đó của Ngoại trưởng Vương Nghị có thể cung cấp một manh mối cho câu trả lời khi ông nói: chỉ cần Trung Quốc và Hoa Kỳ giữ vững cam kết, bảo vệ nền tảng chính trị của quan hệ song phương…
Rõ ràng, nguyên tắc “một nước Trung Quốc” hay vấn đề Đài Loan là một đòn bẩy chiến lược được Trump xác định đang tỏ ra hiệu nghiệm. Mối quan tâm lớn nhất hiện nay của Trung Quốc, là liệu Donald Trump có thực hiện những gì ông nói về việc xem lại nguyên tắc “một nước Trung Quốc” hay không.
Ông Trump tuyên bố sẽ xem lại “nguyên tắc” này và không có gì không thể thương lượng được.
Phát biểu của ông Vương Nghị về Biển Đông cho thấy sự thất bại trong việc sử dụng chiêu bài “võ mồm” đe dọa ông Donald Trump, cò gỗ không thể mổ cò thật.
Qua đây ta cũng thấy, khả năng chiến tranh, xung đột Trung – Mỹ trên Biển Đông, thực tế có ý nghĩa như một cuộc chiến tâm lý, một cuộc chiến dư luận nhiều hơn là nguy cơ hiện thực.