Thursday, March 28, 2024
Trang chủNhìn ra thế giới'Con đường Tơ lụa Mới' TQ bế tắc tại Ấn Độ và...

‘Con đường Tơ lụa Mới’ TQ bế tắc tại Ấn Độ và các nước đối tác

Dự án BRI đầy hoài bão hứa hẹn củng cố vị thế siêu cường quốc kinh tế của Trung Quốc. Song các cuộc thương lượng xung quanh BCIM vẫn còn dai dẳng.

Hành lang Kinh tế Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Myanmar (BCIM) là một trong sáu hành lang kinh tế tương lai mà Trung Quốc muốn xúc tiến trong khuôn khổ BRI. Tuy nhiên, điểm xuất phát của BCIM chỉ là là một sáng kiến tiểu vùng do tỉnh Vân Nam thuộc Tây Nam Trung Quốc theo đuổi. Khi đó, BCIM không phải là một phần của chương trình ‘Con đường, Vành đai’ (BRI) quy mô lớn của Trung Quốc.

Vào năm 1991, Vân Nam đã thành lập ra Diễn đàn BCIM. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia gặp mặt tại đây để thảo luận về những cơ hội và rủi ro có liên quan đến việc tạo ra một tuyến đường bộ trực tiếp giữa Kolkata và Côn Minh. Họ đã nhận thấy một số lợi ích tiềm tàng, đó là các nước đông dân nhất trên thế giới sẽ được kết nối, sự giàu có về các nguồn tài nguyên phía Nam Himalaya có thể được khai thác và các vùng bị cô lập cho đến nay, chủ yếu là bảy bang Đông Bắc Ấn Độ vốn lệ thuộc vào Hành lang Siliguri để tiếp cận đến phần còn lại của Ấn Độ, có thể hội nhập với nền kinh tế toàn cầu. Nhà khoa học chính trị Khriezo Yhome thuộc Tổ chức Nghiên cứu Quan sát Ấn Độ (ORF) thậm chí bày tỏ hy vọng dự án này có thể giảm sự cạnh tranh thường trực giữa Ấn Độ và Trung Quốc, qua đó đóng góp vào hoà bình và ổn định khu vực.

Diễn đàn BCIM năm 2013 đem lại một số ít kết quả cụ thể. Nguyên nhân chủ yếu vì Ấn Độ tỏ ra lưỡng lự công nhận diễn đàn này như là một cuộc họp liên chính phủ chính thức. Vì thế, diễn đàn BCIM vẫn đơn thuần chỉ là nơi các học giả và chuyên gia tham gia đối thoại, đó là ý kiến nhận xét của nhà xã hội học Patricia Uberoi đang công tác tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc tại New Delhi. Bà Uberoi đã có nhiều năm tham gia và đóng góp vào các cuộc đàm phán BCIM.

Bước ngoặt năm 2013

Mọi thứ đã thay đổi khi xuất hiện tuyến đường cao tốc (K2K) nối liền Kolkata với Côn Minh. Sau khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đến thăm Ấn Độ vào tháng 5/2013, ông và người đồng cấp của mình, Thủ tướng Ấn Độ Mamohan Singh lúc bấy giờ, đã đưa ra tuyên bố chung cho hay “được khích lệ bởi việc thông xe tuyến đường cao tốc nối liền Kolkata với Côn Minh vào tháng 2/2013, hai bên đã nhất trí xúc tiến phát triển Hành lang Kinh tế BCIM.”

Bà Uberoi cho biết: “Bằng việc đưa ra tuyên bố chung này, Hành lang Kinh tế BCIM đã trở thành một dự án chính phủ chính thức”. Tuy nhiên, Ấn Độ và Trung Quốc có những kỳ vọng khác nhau. “Hành lang kinh tế này không đóng một vai trò quan trọng trong các kế hoạch phát triển của Ấn Độ, trong khi người Trung Quốc rất coi trọng dự án này.”

Tại cuộc gặp mặt cấp cao này, hai bên đã nhất trí ra một báo cáo chung về việc triển khai dự án hành lang kinh tế này dựa trên bốn báo cáo do từng nước thành viên viết. Tuy nhiên, điều này chưa bao giờ được hiện thức hoá chủ yếu vì Myanmar thiếu các nguồn lực để triển khai dự án. Bà Uberoi cho hay: “Myanmar thông báo họ cần có thêm thời gian. Được bắt đầu từ năm 2013, song dự án này vẫn chưa được hoàn tất và chậm so với kế hoạch đề ra.”

Cạnh tranh chứ không hợp tác

Ngoài việc một số nước thiếu nguồn lực, sự hoài nghi và cạnh tranh kéo dài giữa Trung Quốc và Ấn Độ tiếp tục là một vấn đề đeo đẳng. Năm 2017, quan hệ Trung – Ấn căng thẳng đến đỉnh điểm với xung đột ở đường biên giới Doklam.

Hành lang Kinh tế Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ và Myanmar (BCIM) là một trong sáu hành lang kinh tế tương lai mà Trung Quốc muốn xúc tiến trong khuôn khổ BRI. Tuy nhiên, điểm xuất phát của BCIM chỉ là là một sáng kiến tiểu vùng do tỉnh Vân Nam thuộc Tây Nam Trung Quốc theo đuổi. Khi đó, BCIM không phải là một phần của chương trình ‘Con đường, Vành đai’ (BRI) quy mô lớn của Trung Quốc.

Vào năm 1991, Vân Nam đã thành lập ra Diễn đàn BCIM. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia gặp mặt tại đây để thảo luận về những cơ hội và rủi ro có liên quan đến việc tạo ra một tuyến đường bộ trực tiếp giữa Kolkata và Côn Minh. Họ đã nhận thấy một số lợi ích tiềm tàng, đó là các nước đông dân nhất trên thế giới sẽ được kết nối, sự giàu có về các nguồn tài nguyên phía Nam Himalaya có thể được khai thác và các vùng bị cô lập cho đến nay, chủ yếu là bảy bang Đông Bắc Ấn Độ vốn lệ thuộc vào Hành lang Siliguri để tiếp cận đến phần còn lại của Ấn Độ, có thể hội nhập với nền kinh tế toàn cầu. Nhà khoa học chính trị Khriezo Yhome thuộc Tổ chức Nghiên cứu Quan sát Ấn Độ (ORF) thậm chí bày tỏ hy vọng dự án này có thể giảm sự cạnh tranh thường trực giữa Ấn Độ và Trung Quốc, qua đó đóng góp vào hoà bình và ổn định khu vực.

Diễn đàn BCIM năm 2013 đem lại một số ít kết quả cụ thể. Nguyên nhân chủ yếu vì Ấn Độ tỏ ra lưỡng lự công nhận diễn đàn này như là một cuộc họp liên chính phủ chính thức. Vì thế, diễn đàn BCIM vẫn đơn thuần chỉ là nơi các học giả và chuyên gia tham gia đối thoại, đó là ý kiến nhận xét của nhà xã hội học Patricia Uberoi đang công tác tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc tại New Delhi. Bà Uberoi đã có nhiều năm tham gia và đóng góp vào các cuộc đàm phán BCIM.

Bước ngoặt năm 2013

Mọi thứ đã thay đổi khi xuất hiện tuyến đường cao tốc (K2K) nối liền Kolkata với Côn Minh. Sau khi Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đến thăm Ấn Độ vào tháng 5/2013, ông và người đồng cấp của mình, Thủ tướng Ấn Độ Mamohan Singh lúc bấy giờ, đã đưa ra tuyên bố chung cho hay “được khích lệ bởi việc thông xe tuyến đường cao tốc nối liền Kolkata với Côn Minh vào tháng 2/2013, hai bên đã nhất trí xúc tiến phát triển Hành lang Kinh tế BCIM.”

Bà Uberoi cho biết: “Bằng việc đưa ra tuyên bố chung này, Hành lang Kinh tế BCIM đã trở thành một dự án chính phủ chính thức”. Tuy nhiên, Ấn Độ và Trung Quốc có những kỳ vọng khác nhau. “Hành lang kinh tế này không đóng một vai trò quan trọng trong các kế hoạch phát triển của Ấn Độ, trong khi người Trung Quốc rất coi trọng dự án này.”

Tại cuộc gặp mặt cấp cao này, hai bên đã nhất trí ra một báo cáo chung về việc triển khai dự án hành lang kinh tế này dựa trên bốn báo cáo do từng nước thành viên viết. Tuy nhiên, điều này chưa bao giờ được hiện thức hoá chủ yếu vì Myanmar thiếu các nguồn lực để triển khai dự án. Bà Uberoi cho hay: “Myanmar thông báo họ cần có thêm thời gian. Được bắt đầu từ năm 2013, song dự án này vẫn chưa được hoàn tất và chậm so với kế hoạch đề ra.”

Cạnh tranh chứ không hợp tác

Ngoài việc một số nước thiếu nguồn lực, sự hoài nghi và cạnh tranh kéo dài giữa Trung Quốc và Ấn Độ tiếp tục là một vấn đề đeo đẳng. Năm 2017, quan hệ Trung – Ấn căng thẳng đến đỉnh điểm với xung đột ở đường biên giới Doklam.

RELATED ARTICLES

Tin mới