Australia sẽ thiết lập quỹ đầu tư trị giá 1,46 tỷ USD cho các dự án cơ sở hạ tầng tại Thái Bình Dương, Thủ tướng Scott Morrison công bố hôm thứ Năm (8/11).
Tuyên bố của Thủ tướng Australia được đưa ra giữa bối cảnh đất nước này đang hạn chế sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trên các hòn đảo chiến lược quan trọng, theo Nikkei.
“Australia sẽ tiến lại gần Thái Bình Dương và đưa ra cam kết với khu vực lên một tầm cao mới. Trong khi chúng tôi có những lợi thế tự nhiên về mặt lịch sử, lân cận và chia sẻ các giá trị, Australia lại không thể có những ảnh hưởng có giá trị tại Tây Nam Thái Bình Dương – và thật đáng buồn, tôi nghĩ rằng, chúng ta đã thường xuyên như vậy”, ông Morrison nói.
Australia thận trọng với vai trò nổi lên của Trung Quốc trong việc tài trợ cho cơ sở hạ tầng ở Nam Thái Bình Dương, và lo ngại rằng các quốc đảo thuộc khu vực đang vận lộn dưới gánh nặng nợ nần với người Trung Quốc, những khoản vay xây dựng các cảng, những con đường và những toà nhà. Trung Quốc hiện là nhà tài trợ lớn thứ hai trong khu vực, sau Australia, nước đã rót viện trợ 1,26 tỷ USD kể từ năm 2011.
“Dấu chân của Trung Quốc tại Thái Bình Dương ngày nay phổ biến hơn nhiều so với trước đây”, Jonathan Pryke, giám đốc Chương trình Quần đảo Thái Bình Dương tại Viện chính sách Lowy Institute, trụ sở tại Sydney cho hay. Đồng thời, ông nói, “không có gì bí mật” rằng mối quan hệ của Úc với Trung Quốc đã lạnh giá trong năm qua.
Thủ tướng Australia, Scott Morrison kêu gọi Thủ hiến Victoria Daniel Andrews tiết lộ chi tiết thoả thuận đã ký với Trung Quốc. (Ảnh: AAP/ Theaustralian)
“Vậy đó, Australia, chúng tôi đang đẩy lùi [sự ảnh hưởng của Trung Quốc]. Ngưỡng mà chúng tôi đặt ra là không muốn Trung Quốc thiết lập sự hiện diện quân sự lâu dài trong khu vực, chúng tôi không muốn thấy Trung Quốc đầu tư vào cơ sở hạ tầng quan trọng mà theo vài cách kết nối với Australia. Chúng tôi đang thiết lập một ranh giới cho những gì mà chúng ta thấy là không can thiệp vào lợi ích quốc gia của chúng tôi”, theo Pryke.
Ông Morrison cho biết, ước tínhThái Bình Dương cần đầu tư 3,1 tỷ USD mỗi năm cho tới năm 2030. Cơ quan Tài chính Cơ sở Hạ tầng Thái Bình Dương của Australia sẽ giúp đáp ứng các nhu cầu đó bằng cách trao các khoản tài trợ và cho vay nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu trong các lĩnh vực gồm năng lượng, truyền thông, giao thông và tài nguyên nước. Viện trợ từ Australia cho tới nay đã tập trung vào chăm sóc sức khoẻ, hỗ trợ thiên tai và trật tự công cộng.
Sự “tái tập trung” hỗ trợ Thái Bình Dương cũng sẽ bổ sung tài trợ cho các quan chức ngoại giao, cũng như hợp tác an ninh chặt chẽ hơn dưới hình thức Hội nghị Thượng đỉnh An ninh Thái Bình Dương và các chương trình đào tạo, theo Thủ tướng Morrison.
Cảng Tonga, Thái Bình Dương. (Ảnh: Greenbusiness.solutions)
Trung Quốc đã tạo dựng một mối quan hệ viện trợ chặt chẽ với các nước giống Papua New Guinea là Vanuatu và Samoa. Diễn đàn APEC sẽ được tổ chức tại Papua New Guinea tuần tới. Không giống viện trợ của Australia dựa trên nguyên tắc viện trợ, Trung Quốc có hình thức viện trợ nợ, thường với các điều khoản trả nợ tàn nhẫn, theo ký giả Sarah Hilton của tờ Nikkei.
Các nhà phê bình lo sợ điều này có thể cho phép Trung Quốc chiếm các cơ sở quan trọng như các cảng để sử dụng cho mục đích an ninh của riêng họ. Một cảng nước sâu tại Tonga, nơi mà khoản nợ của Trung Quốc đã phình như bong bóng là một mối quan tâm đặc biệt.
Thủ tướng Tonga Akalisi Pohiva đã kêu gọi Trung Quốc xoá nợ cho các nước đảo Thái Bình Dương, cảnh báo rằng việc trả nợ áp một gánh nặng lớn cho các quốc gia nghèo khó, theo VOV. (Ảnh: Nepal24hours)
Australia không phải là nước duy nhất có động thái bảo vệ vị thế tại Thái Bình Dương. New Zealand, một cường quốc truyền thống trong khu vực, đã công bố Quỹ Kích hoạt Thái Bình Dương vào hôm thứ Năm (9/11), trước cuộc họp APEC, cam kết tài trợ 6,8 triệu USD tài trợ cho các hoạt động ngoại giao và hợp tác quân sự.