Cuộc tập trận của Quân giải phóng nhân dân (PLA) – được cho là nhằm vào Đài Loan – vẫn chưa khởi động sau khi Trung Quốc thông báo rầm rộ vào 9 ngày trước.
Bộ quốc phòng Trung Quốc ngày 14/7 ra thông cáo, cho biết PLA sẽ tiến hành “tập trận theo thường lệ” ở ngoài khơi dọc bờ biển phía đông nam nước này. Cho đến nay, không có thêm thông tin nào liên quan đến hoạt động quân sự này.
Dù được mô tả như một phần trong “kế hoạch thường niên của PLA”, cuộc tập trận mùa hè năm nay được xem là phản ứng của Bắc Kinh nhằm vào các động thái gia tăng ủng hộ Đài Loan từ phía Mỹ. Trước thông cáo nói trên 1 tuần, Washington đã công bố thương vụ bán vũ khí trị giá 2.2 tỉ USD cho Đài Loan.
Vị trí chính xác diễn ra cuộc tập trận không được tiết lộ, song vùng biển đông nam Trung Quốc thường được hiểu là ngoài khơi bờ biển ở các tỉnh Phúc Kiến, Chiết Giang,… – đối diện với đảo Đài Loan.
Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) cho hay, các nguồn tin trong quân đội và giới quan sát nói rằng đã hơn 1 tuần sau thông báo nhưng chưa hề có dấu hiệu cho thấy tập trận được khởi động.
Một số ý kiến tin rằng thông cáo của Lầu Bát Nhất đề cập một cuộc tập trận quy mô lớn huy động cả lục quân, hải quân, không quân, tên lửa và hậu cần chiến lược, được tổ chức theo một cấp độ chỉ huy mới. Nếu thông tin được xác thực, đây sẽ là cuộc tập trận lớn đầu tiên ở quy mô này kể từ khi chủ tịch Trung Quốc phát động cải tổ quân đội vào năm 2015.
Cuộc tập trận chung lớn gần đây nhất của PLA ở vùng eo biển Đài Loan có sự góp mặt của 18.000 binh lính, diễn ra vào năm 2004 sau khi Mỹ bán 18 triệu USD vũ khí cho Đài Bắc.
Theo SCMP, một số đơn vị tinh nhuệ của PLA đã được điều động đến bờ biển tỉnh Chiết Giang, bao gồm Tập đoàn quân 72 – một trong những lực lượng đổ bộ, hé lộ phần nào nội dung chương trình tập trận.
Theo ông Tống Trung Bình, nhà phân tích quân sự ở Hồng Kông, quá trình chuẩn bị hậu cần cho tập trận quân sự quy mô lớn với sự tham gia của nhiều quân chủng sẽ cần nhiều thời gian để sắp xếp.
“Cuộc tập trận lần này có thể bao gồm nhiều hạng mục tác chiến như chiếm ưu thế trên biển và trên không, tấn công đổ bộ. Do đó [tập trận] không thể chỉ chuẩn bị trong vài ngày, và sẽ bao phủ một khu vực lớn,” ông Tống nói.
Giới chức Trung Quốc vẫn chưa ra thông báo tiếp theo về vùng cấm bay và cấm lưu thông hàng hải. Đối với tập trận bắn đạn thật, Đại lục thường đưa ra cảnh báo cho các tàu thuyền dân sự di chuyển trong khu vực khoảng 2-3 ngày trước sự kiện.
Nhà phân tích Nghê Lạc Hùng từ Thượng Hải cho rằng cuộc tập trận trì hoãn có thể do các vấn đề kỹ thuật trong quá trình chuẩn bị những loại vũ khí tiên tiến mới của quân đội Trung Quốc, cũng như các loại hình công nghệ dự kiến được thử nghiệm trong tập trận.
“PLA sẽ ‘khoe cơ bắp’ nhằm vào Mỹ và những người ủng hộ độc lập ở Đài Loan, đồng thời gửi cho người dân trong nước một điều gì đó để củng cố sự tín nhiệm và tự tin,” ông Nghê nói.
Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và có thể được thống nhất bằng vũ lực nếu cần thiết. Chính phủ Trung Quốc nhiều lần phản ứng giận giữ trước việc Mỹ củng cố quan hệ với Đài Bắc, và cảnh báo Washington không phá vỡ chính sách “Một Trung Quốc”.
Trong giai đoạn 8 tháng từ năm 1995 đến 1996, PLA đã tổ chức chuỗi hoạt động tập trận bắn đạn thật quy mô lớn trong khu vực, nhằm phản ứng với chuyến công du Mỹ của lãnh đạo Đài Loan Lý Đăng Huy.
Các cuộc tập trận của PLA khi đó bao gồm cả bắn tên lửa về phía eo biển gần các đảo nhỏ do Đài Loan kiểm soát. Mỹ đã phải điều hai nhóm tàu sân bay tới khu vực để “dằn mặt” Bắc Kinh và ủng hộ Đài Loan, mới khiến cuộc khủng hoảng hạ nhiệt.