Việc Trung Quốc (17/2) sử dụng laser cấp độ vũ khí trang bị trên tàu Type – 052D tấn công máy bay do thám P-8A Poseidon của Hải quân Mỹ khi đang tuần tra ở Biển Philippines là một bước leo thang mới trong quan hệ quân sự giữa hai nước.
Chiếc máy bay P-8A Poseidon của Mỹ đã bị tàu khu trục Type – 052D số hiệu 161 của Trung Quốc chiếu laser cấp độ vũ khí. Vụ việc xảy ra ở Biển Philippines, tại địa điểm cách đảo Guam 380 dặm về phía Tây. Theo đó, tia laser không thể nhìn thấy bằng mắt thường và được phát hiện bởi các cảm biến của máy bay P-8A Poseidon, thuộc phi đội tuần tra 45 có trụ sở tại NAS Jacksonville (bang Florida), hiện đang được triển khai trong khu vực hoạt động của Hạm đội 7 Mỹ và đóng ở căn cứ không quân Kadena (Nhật Bản). Vụ việc không có thiệt hại hay thương tích nào đối với chiếc P-8A Poseidon và phi hành đoàn được báo cáo.
Ngay sau khi xảy ra vụ việc, Hải quân Mỹ cho rằng các hành động của tàu khu trục Trung Quốc là “không an toàn và không chuyên nghiệp”, đồng thời khẳng định sự cố này đã vi phạm Quy tắc về gặp gỡ không có kế hoạch trên biển (CUES), một thỏa thuận đa phương đạt được tại Hội nghị chuyên đề hải quân Tây Thái Bình Dương năm 2014 nhằm giảm nguy cơ xảy ra sự cố trên biển và Bản ghi nhớ (MOU) giữa Bộ Quốc phòng Mỹ và Bộ Quốc phòng Trung Quốc về quy tắc ứng xử về an toàn hàng không và các cuộc chạm trán trên biển.
Theo số liệu thống kê, Trung Quốc đã nhiều lần sử dụng vũ khí laser tấn công quân nhân Mỹ. Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Mỹ xác nhận, thời gian gần đây ở khu vực biển Hoa Đông, các phi công quân đội Mỹ đã bị Trung Quốc tấn công bằng vũ khí laser có khả năng gây mù mắt, số lần tấn công đã lên đến hơn 20 lần. Trong khi đó, có cơ quan truyền thông Mỹ nhận định, chính quyền Trung Quốc đã huấn luyện ngư dân Trung Quốc làm “dân quân biển” và họ đã sử dụng vũ khí laser để tấn công quân đội Mỹ. Về vấn đề này, các chuyên gia quân sự Mỹ lên án đây là hành vi tàn độc và bất hợp pháp, vi phạm Công ước của Liên Hiệp Quốc mà Trung Quốc đã ký kết. Trung Quốc đã ký “Nghị định thư Liên hiệp quốc về Vũ khí laser”, cấm sử dụng vũ khí laser gây mù lòa trong chiến tranh. Hiệp ước có hiệu lực vào ngày 30/7/1998, đến tháng 12/2014 đã có 104 quốc gia cam kết.
Được biết, vũ khí laser là vũ khí sử dụng tia laser công suất cao để bắn chính xác các mục tiêu tầm xa hoặc để bảo vệ tên lửa. Ưu điểm nổi bật của nó là thời gian phản ứng ngắn, có thể ngăn chặn các mục tiêu ở độ cao thấp khi phát hiện bất ngờ. Khi sử dụng laser để chặn nhiều mục tiêu, có thể nhanh chóng thay đổi mục tiêu, có khả năng ứng biến linh hoạt với nhiều mục tiêu. Điểm bất lợi của vũ khí laser là chúng không thể phù hợp với mọi điều kiện thời tiết, khó dùng khi sương mù nhiều, tuyết rơi dày, mưa lớn. Bởi vì vũ khí laser đòi hỏi nguồn điện năng rất lớn, trước khi có thể giải quyết được vấn đề khó khăn trong thu nhỏ thiết bị lưu trữ năng lượng (như pin năng lượng cao), vũ khí laser khó thực hiện ứng dụng trên quy mô lớn. Sức mạnh hủy diệt của vũ khí laser bao gồm làm mù, đục lỗ và phá hoại mục tiêu. Vũ khí laser có thể được dùng dưới 3 hình thức: (1) Gắn vũ khí laser vào vệ tinh nhân tạo, có thể tấn công các tên lửa liên lục địa đang trong giai đoạn đầu cất cánh (trong vòng tám phút sau khi cất cánh), hoặc tấn công các vệ tinh của đối phương trên quỹ đạo. (2) Lắp đặt trên mặt đất, có thể bắn hạ các máy bay hoặc vệ tinh; lắp đặt trên tàu để bắn tên lửa và máy bay không người lái tấn công đến. (3) Gắn trên máy bay để tấn công máy bay hoặc tên lửa của đối phương.
Trong những năm gần đây Trung Quốc đã phát triển nhiều mẫu vũ khí laser từ công suất thấp đến cao, có thể bắn hạ máy bay không người lái, phá hủy cảm biến hay gây mù mắt. Công nghệ laser là một phần trong nỗ lực hiện đại hóa công nghệ và trang thiết bị của Trung Quốc. Bắc Kinh đã phát triển vũ khí laser, từ các tia laser năng lượng thấp đến hệ thống vũ khí chiến lược năng lượng cao. Trong số các trang thiết bị vũ khí laser Trung Quốc đang sở hữu, có một số loại được đánh giá là tiên tiến và hiện đại trên thế giới, cụ thể: Hệ thống vũ khí laser LW-30 của Trung Quốc do Tập đoàn công nghiệp và khoa học hàng không vũ trụ Trung Quốc (CASIC) nghiên cứu và sản xuất. Tổ hợp này bao gồm một xe chỉ huy và liên lạc, xe chiến đấu với pháo laser và thiết bị hỗ trợ. LW-30 được thiết kế để tấn công các mục tiêu đường không như máy bay không người lái, máy bay cánh cố định bay thấp, trực thăng, bom, tên lửa không đối đất. LW-30 có thể bắn tia laser với công suất 30 kW, có thể tiêu diệt mục tiêu ở cự ly 25 km.
Bên cạnh đó, Trung Quốc còn có nhiều hệ thống vũ khí laser khác như: Guard-I là hệ thống vũ khí laser công suất thấp có thể triển khai trên xe kéo hoặc trên mặt đất. Nó bắn đi tia laser có công suất 10 kW, có thể bao phủ khu vực rộng 12 km2. Hệ thống vũ khí laser này có thể bắn hạ hơn 30 loại phương tiện bay cỡ nhỏ, với tỷ lệ thành công tới 100% trong các thử nghiệm. Theo một báo cáo vào năm 2014, Guard-I có thể bắn hạ máy bay không người lái (UAV) ở cự ly 2 km, độ cao 500 m, trong thời gian 5 giây. Hệ thống được phát triển bởi Học viện Vật lý Kỹ thuật Trung Quốc vì mục đích an ninh xung quanh các sự kiện lớn tại đô thị. Silent Hunter là hệ thống bắn ra tia laser có công suất từ 30-100 kW, phạm vi 4 km. Theo nhà phát triển China Poly Technologies, tia laser bắn ra từ hệ thống có thể cắt tấm thép dày 5 mm ở khoảng cách 1 km, hay xuyên thủng 5 tấm thép dày 2 mm đặt cạnh nhau ở cự ly 800 m. Silent Hunter được giới thiệu công khai lần đầu tại triển lãm hàng không Nam Phi năm 2016. Guorong-I là hệ thống vũ khí laser được thiết kế cho nhiệm vụ tiêu diệt máy bay không người lái. Hệ thống gồm radar theo dõi mục tiêu, cảm biến quang-điện tử và tia laser năng lượng cao có thể bắn hạ UAV chỉ vài giây từ khoảng cách hàng trăm mét. Hệ thống này được phát triển bởi Công ty công nghệ Guorong, thuộc Tập đoàn Công nghệ Điện tử Trung Quốc. Light Shield là hệ thống phòng thủ laser lắp trên các phương tiện cơ giới. Nó được thiết kế để phá hỏng hệ thống cảm biến quang-điện trên máy bay hoặc tên lửa. Hệ thống được phát triển bởi Tập đoàn Công nghệ Điện tử Trung Quốc. Hệ thống gồm cảm biến phát hiện, nhận dạng mục tiêu và máy phát laser để làm hỏng hoặc phá hủy cảm biến. Nó đã được lắp đặt trên một số xe bọc thép của quân đội Trung Quốc và được công bố tại triển lãm hàng không Chu Hải năm 2014.