Nhiều nhận xét đều đánh giá Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương là khu vực đang đóng vai trò then chốt của tình hình địa chính trị thế giới hiện tại. Nhưng chính trong khu vực này, các đồng minh và đối tác của Mỹ cũng đang quan sát các động thái từ Washington.
Tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (Indo-Pacific), Mỹ đang nỗ lực ngăn cản sự trỗi dậy của Trung Quốc, Ấn Độ muốn tham gia một cuộc chơi lớn hơn, Nhật Bản thì đang tìm lại ảnh hưởng ở khu vực, Indonesia muốn hình thành một đòn bẩy lớn hơn, Úc muốn xây dựng một liên minh mạnh mẽ…
Tuy nhiên, cũng chính trong khu vực này, các đồng minh và đối tác của Mỹ đều đang quan sát xem Washington có thêm động thái gì đáng kể sau khi lưỡng đảng quốc hội Mỹ thông qua gói ngân sách quốc phòng khổng lồ, cũng như những động thái sau bầu cử tổng thống nước này. Bởi những động thái cụ thể sẽ thể hiện cam kết một cách cụ thể hơn.
Thách thức cho Mỹ
Mới đây, Quốc hội Mỹ thông qua gói ngân sách quốc phòng trị giá 740 tỉ USD cho năm tài chính 2021. Đây được xem như một cam kết năng lực cạnh tranh trước một Trung Quốc đang nổi lên ở khu vực. Washington cũng ưu tiên xây dựng Sáng kiến răn đe Indo-Pacific (IPDP). Các động thái này nhằm củng cố uy tín của Mỹ đối với khu vực, cũng như đối với các đồng minh và đối tác.
 Các chiến hạm của Mỹ và Úc cùng tham gia cuộc tập trận chung gần đây Ảnh: PACOM |
Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng tình hình kinh tế Mỹ đang giảm sút nghiêm trọng do đại dịch Covid-19. Bên cạnh đó, tình trạng thâm hụt ngân sách của nước này cũng lên đến mức hàng ngàn tỉ USD. Mức độ thâm hụt ngân sách có thể còn tăng lên do phải ứng phó bệnh dịch và tiêu tốn cho các hoạt động hỗ trợ quân đội Mỹ ở Indo-Pacific nhằm đối phó với chủ nghĩa bành trướng mà Trung Quốc đang tiến hành tại khu vực này.
Ông Bryan McGrath, Giám đốc điều hành của Công ty FerryBridge – chuyên tư vấn về hải quân và các vấn đề an ninh, nhận xét rằng: “Những hậu quả của đại dịch Covid-19 cũng như tình trạng nợ công tăng cao sẽ ảnh hưởng đến ngân sách của Bộ Quốc phòng Mỹ. Sự ảnh hưởng này vẫn còn nối tiếp trong các năm tiếp theo, bất kể ai là người thắng cử vị trí Tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử tới”.
Điều đó có thể dẫn đến tình trạng cắt giảm ngân sách quân sự như Mỹ từng thực hiện vào những năm cuối thập niên 1980 dưới thời Tổng thống Ronald Reagan, hay những năm đầu của thập niên 2010 dưới thời Tổng thống Barack Obama khi Mỹ trải qua cuộc khủng hoảng tài chính 2008 – 2009.