Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc chỉ trích Mỹ nhưng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện quan hệ song phương, tránh đối đầu.
Hôm qua (4.6), Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc có bài phát biểu tâm điểm tại ngày cuối cùng của Đối thoại Shangri-La. Trước đó 1 ngày, cũng phát biểu tại Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã chỉ trích mạnh mẽ đối với Trung Quốc.
Bắc Kinh phản đòn
Trong bài phát biểu ra mắt cử tọa quốc tế từ khi nhậm chức hồi tháng 3, Bộ trưởng Lý Thượng Phúc nói rằng châu Á – Thái Bình Dương đang đối diện với những thách thức an ninh chưa từng thấy. Ông đưa ra lời chỉ trích nhắm vào Mỹ khi nói “có một số nước” áp đặt quy tắc của riêng mình lên các nước khác thông qua trật tự dựa trên quy tắc quốc tế nhưng theo cách tiếp cận chọn lọc của riêng họ, theo tờ The Straits Times.
Bộ trưởng Lý cảnh báo rằng những hành động nhằm thúc đẩy việc thành lập các liên minh quân sự như NATO tại châu Á – Thái Bình Dương sẽ gia tăng nguy cơ xung đột và đối đầu. Đáp trả cáo buộc của Mỹ liên quan vụ tàu chiến hai nước suýt va chạm tại eo biển Đài Loan ngày 3.6, ông Lý nói Bắc Kinh không có vấn đề gì với hoạt động “qua lại vô hại”, nhưng sẽ ngăn chặn việc sử dụng các chuyến tuần tra tự do hàng hải để thực hiện sự bá quyền, khiêu khích.
Theo ông Lý, nhờ nỗ lực của Trung Quốc và các nước trong khu vực, tình hình Biển Đông nhìn chung ổn định nhưng có một số nước bên ngoài đang thực hiện sự bá quyền trên danh nghĩa tự do hàng hải, muốn khuấy đục vùng biển để trục lợi. Ông cam kết sẽ phối hợp với các nước trong khu vực thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thúc đẩy đàm phán Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) nhằm biến khu vực thành vùng biển “hòa bình, hữu nghị và hợp tác”.
Phát ngôn viên Pat Ryder của Lầu Năm Góc hôm qua cho biết Mỹ vẫn lo ngại về những hành động ngày càng mạo hiểm và cưỡng ép của quân đội Trung Quốc tại khu vực, AFP đưa tin. Trước vụ việc ngày 3.6, quân đội Mỹ cũng chỉ trích hành động nguy hiểm của chiến đấu cơ Trung Quốc đối với một máy bay trinh sát của Mỹ tại Biển Đông vào ngày 26.5.
Kêu gọi tránh xung đột
Trong bài phát biểu, ông Lý sử dụng tông giọng nhẹ nhàng hơn khi nói về mối quan hệ Mỹ – Trung. Vị bộ trưởng đánh giá mối quan hệ giữa hai nước đang ở mức “thấp kỷ lục” và cảnh báo “một cuộc xung đột hoặc chạm trán nghiêm trọng giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ là thảm họa không thể chịu nổi cho thế giới”. Ông kêu gọi Mỹ thể hiện sự chân thành và có hành động cụ thể để ổn định, ngăn chặn quan hệ song phương ngày càng xấu đi.
Bộ trưởng Lý nói Trung Quốc sẵn sàng liên lạc với Mỹ ở cấp chính quyền lẫn quân sự nhưng việc liên lạc có những nguyên tắc. “Chúng tôi hy vọng sự hợp tác trao đổi sẽ dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau. Đó là nguyên tắc rất cơ bản”, ông Lý nói.
Trước đó, quân đội Mỹ cho biết Trung Quốc đã từ chối lời đề nghị tổ chức đối thoại giữa bộ trưởng quốc phòng hai bên bên lề Đối thoại Shangri-La. Một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ hôm qua tiết lộ Washington tiếp tục đề nghị đối thoại cấp thấp hơn nhưng Bắc Kinh không phản hồi. Một thành viên đoàn Trung Quốc nói với AFP rằng điều kiện tiên quyết là Mỹ phải dỡ bỏ lệnh cấm vận đối với Bộ trưởng Lý.
Phát biểu tại một phiên thảo luận vào trưa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hen khẳng định mối quan hệ Mỹ – Trung là trung tâm cho sự ổn định của châu Á và Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đồng thời kêu gọi duy trì các kênh liên lạc chính thức lẫn không chính thức để giảm căng thẳng và tránh xung đột khi xảy ra biến cố không lường trước.
“Đối với châu Á, ưu tiên của các lãnh đạo chính phủ phải là tránh một cuộc xung đột tại đây, ít nhất là trong một thập niên tới. Các cuộc xung đột đồng thời tại châu Âu và châu Á sẽ là thảm họa cho cả một thế hệ”, ông Ng Eng Hen tuyên bố.
T.P