Là một chính trị gia xuất thân từ doanh nhân, Tổng thống Mỹ Donald Trump Donald Trump được đánh giá là vị tổng thống khó đoán định nhất trong lịch sử nước Mỹ. Chỉ chưa đầy 20 ngày quay lại tiếp quản Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã đưa ra loạt quyết sách không chỉ gây chấn động nước Mỹ mà toàn thế giới.
Tổng thống Donald Trump sinh năm 1946 tại New York. Ông là một doanh nhân, nhân vật truyền thông và chính trị gia người Mỹ. Ông Trump từng giữ chức Tổng thống thứ 45 của Mỹ từ năm 2017 đến 2021 và hiện đang đảm nhiệm nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là Tổng thống thứ 47 kể từ tháng 1/2025.
Tư duy của một doanh nhân khi làm Tổng thống
Tổng thống Trump được biết đến với quan điểm ‘Nước Mỹ trên hết’, tập trung vào lợi ích quốc gia và thường có lập trường cứng rắn trong các vấn đề thương mại và nhập cư. Ông cũng có mối quan hệ hợp tác với các lãnh đạo công nghệ và doanh nghiệp, như tỷ phú Elon Musk, trong việc tái cấu trúc các cơ quan liên bang.
Ông bắt đầu sự nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực bất động sản, tiếp quản công ty của cha mình vào năm 1971 và đổi tên thành Trump Organization. Ông mở rộng hoạt động từ Queens và Brooklyn sang Manhattan, tập trung vào việc xây dựng và cải tạo các dự án bất động sản lớn như tòa nhà 58 tầng Trump Tower (1983) tại Manhattan, New York; khách sạn cao cấp Grand Hyatt Hotel (1980), sòng bạc và khu nghỉ dưỡng Taj Mahal Casino tại Atlantic City.
Ngoài ra, Tổng thống Trump còn mở rộng kinh doanh sang nhiều lĩnh vực khác như dẫn chương trình truyền hình thực tế “The Apprentice” từ năm 2004 đến 2015, sở hữu và điều hành các cuộc thi sắc đẹp Miss Universe, Miss USA và Miss Teen USA từ năm 1996 đến 2015; phát triển các sản phẩm thương hiệu Trump như nước hoa, bít tết, nước uống đóng chai,…
Tổng thống Trump xây dựng đế chế kinh doanh lớn, tạo dựng thương hiệu cá nhân mạnh mẽ nhưng cũng từng đối mặt với nhiều khó khăn tài chính, bao gồm việc nộp đơn xin bảo hộ phá sản cho các sòng bạc và dự án kinh doanh không thành công như Trump Airlines và Trump Steaks.
Tư duy thực dụng và kết quả nhanh chóng: Là một doanh nhân, Tổng thống Trump có tư duy thực dụng, chú trọng vào kết quả ngay lập tức hơn là các quy trình chính trị phức tạp. Điều này thể hiện qua việc ông thường đưa ra các quyết định nhanh chóng, đôi khi gây tranh cãi, nhưng mang tính hành động mạnh mẽ hơn so với những chính trị gia truyền thống.
Ông nhanh chóng thực hiện các chính sách giảm thuế, điều chỉnh các hiệp định thương mại và cải cách pháp luật theo hướng có lợi cho doanh nghiệp, thay vì thông qua các quy trình kéo dài.
Trọng tâm vào nền kinh tế và tăng trưởng doanh nghiệp: Khác với các tổng thống xuất thân từ chính trị hoặc quân đội (những người có thể ưu tiên ngoại giao hoặc quốc phòng), Tổng thống Trump tập trung nhiều vào tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân và tạo việc làm. Chính sách của ông thường ưu tiên cắt giảm quy định kinh doanh, giảm thuế doanh nghiệp và bảo vệ thị trường nội địa.
Chẳng hạn, ông rút khỏi các thỏa thuận thương mại đa phương như Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vì cho rằng chúng gây bất lợi cho nền kinh tế Mỹ, thay vào đó tập trung đàm phán lại các hiệp định thương mại song phương.
Phong cách đàm phán mạnh mẽ, mang tính thương thuyết: Tổng thống Trump quen với phong cách đàm phán cứng rắn và ‘thắng – thua’ thay vì các phương pháp ngoại giao truyền thống. Ông thường sử dụng chiến thuật gây áp lực trong các cuộc đàm phán chính trị, cả trong và ngoài nước.
Cách ông xử lý căng thẳng thương mại với Trung Quốc qua các vòng đánh thuế trừng phạt, hay đàm phán với Triều Tiên bằng cách tạo sức ép tối đa trước khi chấp nhận gặp mặt trực tiếp với Chủ tịch Kim Jong-un là những minh chứng rõ nhất thể hiện điều này.
Định hướng truyền thông cá nhân mạnh mẽ: Tổng thống Trump hiểu rõ sức mạnh của thương hiệu cá nhân và truyền thông, điều mà ông đã vận dụng thành công trong kinh doanh. Khi trở thành tổng thống, ông tiếp tục sử dụng cách tiếp cận này để duy trì sự ủng hộ của cử tri, thường xuyên sử dụng mạng xã hội (đặc biệt là Twitter trước khi bị cấm) để phát biểu quan điểm và gây ảnh hưởng, tạo ra sự tương tác và thu hút sự chú ý của công chúng, thay vì chỉ dựa vào các kênh truyền thông truyền thống như các tổng thống khác.
Thiên hướng lãnh đạo như một CEO hơn là một chính khách: Thay vì coi chính phủ như một bộ máy hành chính phục vụ người dân, Tổng thống Trump tiếp cận nó giống như một doanh nghiệp mà ông là CEO, nơi các quyết định dựa trên lợi ích kinh tế và hiệu suất. Điều này có thể hiệu quả trong một số trường hợp, nhưng cũng gây ra tranh cãi khi áp dụng vào chính trị, nơi sự đồng thuận và cân bằng lợi ích giữa các bên là yếu tố quan trọng.
Ví dụ như ông sa thải nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền một cách nhanh chóng, tương tự như cách một CEO sa thải nhân viên không phù hợp với doanh nghiệp, điều này khác xa với phong cách điều hành mang tính ổn định của các tổng thống truyền thống.
Những tác động đối với nước Mỹ và thế giới
Trong nhiệm kỳ thứ nhất, Tổng thống Trump tập trung vào chính sách giảm thuế, thúc đẩy doanh nghiệp và bảo hộ ngành sản xuất trong nước, giúp tăng trưởng kinh tế và tạo thêm việc làm. Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đã xuống mức thấp nhất trong 50 năm vào năm 2019, trước đại dịch COVID-19.
Chính sách cắt giảm thuế doanh nghiệp và giảm bớt quy định hành chính giúp doanh nghiệp Mỹ phát triển mạnh. Luật Cải cách Thuế 2017 đã giúp nhiều doanh nghiệp mở rộng sản xuất và đầu tư.
Với tư duy thương thuyết mạnh mẽ, Tổng thống Trump không ngại sử dụng áp lực kinh tế và ngoại giao để giành lợi thế cho Mỹ. Thỏa thuận thương mại mới với Mexico & Canada (USMCA) thay thế Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) có lợi hơn cho doanh nghiệp Mỹ.
Cùng với chính sách đối ngoại cứng rắn, ông không ngại đối đầu với Trung Quốc và các quốc gia mà ông cho là gây hại cho nền kinh tế Mỹ. Tổng thống Trump áp thuế mạnh lên hàng hóa Trung Quốc, buộc Trung Quốc phải đàm phán lại thương mại.
Trong nhiệm kỳ 2, Chính quyền Tổng thống Trump đã áp dụng mức thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, và 10% đối với hàng từ Trung Quốc, giúp bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước trước sự cạnh tranh từ nước ngoài, nhưng cũng có thể dẫn đến tăng giá hàng hóa cho người tiêu dùng Mỹ và gây ra các biện pháp trả đũa từ các đối tác thương mại, ảnh hưởng đến xuất khẩu của Mỹ.
Hay như chính sách thắt chặt nhập cư, tăng cường các biện pháp kiểm soát biên giới và trục xuất người nhập cư bất hợp pháp, giúp đảm bảo an ninh quốc gia và giảm áp lực lên các dịch vụ công cộng nhưng cũng gây thiếu hụt lao động trong một số ngành và tạo ra căng thẳng xã hội.
Các chuyên gia cho rằng, Tổng thống Trump có phong cách lãnh đạo mạnh mẽ, nhưng đôi khi có thể gây chia rẽ nội bộ, khiến xã hội Mỹ trở nên phân cực hơn. Bạo loạn tại Quốc hội Mỹ ngày 6/1/2021 là kết quả của sự căng thẳng chính trị gia tăng.
Là một doanh nhân, ông muốn hành động nhanh chóng, nhưng hệ thống chính trị Mỹ lại đòi hỏi sự đồng thuận. Điều này gây xung đột với Quốc hội và các cơ quan chính phủ khi ông tỏ ra thiếu kiên nhẫn với hệ thống chính trị.
Chính sách ‘Nước Mỹ trên hết’ cũng khiến nhiều đồng minh lâu năm của Mỹ cảm thấy bị bỏ rơi, quan hệ quốc tế bị ảnh hưởng. Ông từng chỉ trích NATO, rút Mỹ khỏi Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và làm căng thẳng quan hệ với Liên minh châu Âu (EU).
Đối với thế giới, Tổng thống Trump là tổng thống Mỹ đầu tiên có chiến lược rõ ràng nhằm kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc, bảo vệ lợi ích của Mỹ và đồng minh. Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung khiến Trung Quốc khó khăn hơn trong việc mở rộng ảnh hưởng kinh tế toàn cầu.
Tổng thống Trump đã có những đột phá ngoại giao với Triều Tiên khi ông là tổng thống Mỹ đầu tiên gặp trực tiếp lãnh đạo nước này tại Singapore năm 2018, mở ra cơ hội đối thoại dù kết quả chưa rõ ràng. Ông cũng yêu cầu các nước NATO đóng góp tài chính nhiều hơn thay vì dựa vào Mỹ, giúp liên minh này hoạt động hiệu quả hơn.
Dù vậy, theo nhận định của một số chuyên gia, chủ nghĩa đơn phương, đặt lợi ích Mỹ lên trên hết và rút khỏi nhiều tổ chức quốc tế của ông có phần làm suy yếu vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ và quan hệ với đồng minh, làm chậm tiến trình toàn cầu chẳng hạn như vấn đề biến đổi khí hậu.
T.P