Việc Trung Quốc tạm dừng tiếp nhận máy bay Boeing không chỉ đẩy nhà sản xuất Mỹ vào thế khó tại thị trường chiến lược, mà còn làm dấy lên lo ngại về tương lai của chuỗi cung ứng toàn cầu trong lĩnh vực hàng không dân dụng.
Máy bay Boeing quay đầu về Mỹ
Các hãng hàng không Trung Quốc đã bắt đầu trả lại máy bay Boeing cho Mỹ, trong đó có một chiếc 737 Max đã hạ cánh trở lại trung tâm sản xuất của Boeing ở Seattle vào cuối tuần qua, theo Reuters.
Chiếc 737 MAX, dự kiến phục vụ cho hãng hàng không Xiamen của Trung Quốc, đã hạ cánh tại sân bay Boeing ở Seattle lúc 18h11 ngày 19/4, theo nguồn thạo tin của Reuters. Chiếc máy bay được sơn logo của Xiamen.
Chiếc máy bay này đã dừng tiếp nhiên liệu tại Guam và Hawaii trong hành trình trở về dài 8.000km. Đây là một trong số nhiều máy bay phản lực 737 MAX đang chờ tại trung tâm hoàn thiện Zhoushan của Boeing tại tỉnh Giang Tây, Trung Quốc để hoàn thiện công đoạn cuối cùng và giao cho các hãng hàng không Trung Quốc.
Không rõ bên nào đưa ra quyết định đưa máy bay trở về Mỹ. Boeing và Xiamen đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.
Cuộc chiến thuế quan và sự thay đổi kế hoạch giao hàng diễn ra trong bối cảnh Boeing đang phục hồi sau lệnh cấm nhập khẩu máy bay 737 MAX kéo dài gần 5 năm và căng thẳng thương mại trước đó.
Tháng này, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng thuế cơ bản đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên 145%. Để trả đũa, Trung Quốc đã áp thuế 125% đối với hàng hóa của Mỹ.
Mức thuế này khiến chi phí của mua máy bay và linh kiện sản xuất tại Mỹ tăng hơn gấp đôi. Theo đó, một hãng hàng không Trung Quốc nhận bàn giao một chiếc máy bay Boeing có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi các mức thuế này, khi mà một chiếc 737 MAX mới có giá thị trường khoảng 55 triệu USD, theo ước tính của công ty tư vấn hàng không IBA.
Trong hơn 45 năm qua, ngành hàng không gần như không phải chịu thuế khi mua bán máy bay và linh kiện nhờ Hiệp định về thương mại máy bay dân dụng có hiệu lực từ năm 1980.
Tuy nhiên, mức áp thuế cơ sở 10% của Mỹ lên toàn bộ các quốc gia, trong đó có những thị trường then chốt của ngành hàng không, được cho là sẽ có tác động không hề nhỏ.
Ngoài ra, hai vật liệu thiết yếu trong sản xuất máy bay là thép và nhôm cũng đang chịu các mức thuế riêng biệt mà ông Trump đưa ra từ đầu năm nay.
Thế khó của Boeing
Các nhà phân tích cho biết những diễn biến gần đây về các sắc lệnh thuế quan có thể khiến nhiều đợt giao máy bay rơi vào tình trạng bấp bênh.
Trước đó, một số hãng truyền thông đưa tin Trung Quốc đã yêu cầu các hãng hàng không trong nước không tiếp nhận thêm máy bay Boeing để đáp trả việc Mỹ áp đặt mức thuế 145% đối với hàng hóa Trung Quốc.
Phản hồi trước thông tin này trong cuộc họp báo ngày 16/4, ông Lin Jian, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết ông “không biết” Trung Quốc đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào yêu cầu các hãng hàng không của mình từ chối giao hàng từ Boeing.
Việc “hồi hương” của chiếc 737 MAX, mẫu máy bay bán chạy nhất của Boeing, là dấu hiệu mới nhất cho thấy sự gián đoạn trong việc giao máy bay mới.
Boeing vẫn đang tồn kho một lượng lớn máy bay đã hoàn thiện – vốn dự kiến dành cho các hãng hàng không Trung Quốc. Hãng sản xuất máy bay Mỹ này cảnh báo rằng, căng thẳng thương mại leo thang có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chuỗi cung ứng – vốn vừa mới có dấu hiệu hồi phục sau ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19.
Các đợt giao hàng trong năm của Boeing cho thấy 18 máy bay đã được giao cho 9 hãng hàng không tại Trung Quốc. 3 hãng hàng không hàng đầu của nước này là Air China, China Eastern Airlines và China Southern Airlines có kế hoạch tiếp nhận lần lượt 45, 53 và 81 máy bay Boeing trong giai đoạn 2025-2027, theo Reuters.
Cuộc chiến thuế quan và việc đảo ngược giao hàng diễn ra khi Boeing đang phục hồi sau lệnh đóng băng nhập khẩu máy bay phản lực 737 MAX kéo dài gần 5 năm. Việc đình chỉ ở Trung Quốc bắt đầu vào năm 2019 do lo ngại về an toàn sau hai vụ tai nạn chết người liên quan đến mẫu máy bay này ở Indonesia và Ethiopia.
The Air Current cho biết, lệnh tạm dừng tiếp nhận máy bay Boeing của Trung Quốc cũng đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh trong nước.
Một công ty cho thuê máy bay của Trung Quốc đã chứng kiến một hãng hàng không trong nước rút khỏi cam kết nhận máy bay, buộc công ty này phải tìm cách chào bán lại chiếc 737 Max 8 đã được lắp ráp hoàn chỉnh cho các hãng hàng không khác, theo nguồn tin từ hai người am hiểu sự việc.
Các nhà phân tích cũng cho biết, theo Reuters, các CEO hãng hàng không có thể sẽ chọn hoãn việc nhận máy bay thay vì phải trả thuế nhập khẩu, điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động của các hãng hàng không Trung Quốc.
Ở động thái liên quan, hãng hàng không China Southern Airlines đã cập nhật thông tin trên Sàn Giao dịch Tài sản và Cổ phần Thượng Hải (SUAEE), thông báo tới các bên liên quan rằng hãng đã hủy kế hoạch bán 10 máy bay Boeing 787-8, vốn được công bố chỉ vài tháng trước.
Trong 10 hồ sơ riêng biệt trên SUAEE, sàn giao dịch này cho biết các dự án liên quan đến việc bán 10 chiếc 787-8 của China Southern Airlines đã bị tạm thời hủy bỏ, với thời gian tạm ngưng kéo dài ít nhất đến ngày 12/5. Điều này đồng nghĩa với việc hãng hàng không vẫn có thể tiếp tục bán số máy bay trên nếu điều kiện thị trường trở nên thuận lợi hơn.
T.P