Liệu lần gia hạn thứ ba có thể là bước ngoặt cho tương lai của TikTok? Khi thời hạn tiếp theo chỉ còn hai tuần nữa, số phận của nền tảng mạng xã hội này đang nằm trong tay của Tổng thống Donald Trump.
TikTok đã suýt bị cấm và có thể lại lâm nguy
Hồi tháng 1, TikTok bị gián đoạn hoạt động 12 giờ tại Mỹ khi công ty mẹ ở Trung Quốc, ByteDance, không thực hiện yêu cầu bán lại tài sản của TikTok tại Mỹ – theo quy định pháp luật liên bang.
Từ khi nhậm chức ngày 20/1, ông Trump đã ký hai sắc lệnh hành pháp nhằm gia hạn thời hạn cấm để có thêm thời gian tìm kiếm thỏa thuận mua lại TikTok – ứng dụng với hơn 170 triệu người dùng Mỹ. Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có thỏa thuận nào được ký kết. Thời hạn tiếp theo rơi vào ngày 19/6.
Theo Reuters, một kế hoạch từng được đưa ra để tách TikTok Mỹ thành một công ty mới do các nhà đầu tư Mỹ nắm giữ. Nhưng kế hoạch này đã bị tạm ngừng sau khi Trung Quốc từ chối phê duyệt, đặc biệt sau khi Trump tăng mạnh thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc.
Trong cuộc phỏng vấn với NBC News hồi tháng 5, Trump nói rằng ông sẵn sàng gia hạn lần thứ ba nếu chưa đạt được thỏa thuận trước ngày 19/6.
“Tôi muốn thấy thỏa thuận đó thành hiện thực”, Trump chia sẻ. Ông cũng nói rằng mình có một “chỗ ấm áp trong tim” dành cho TikTok, vì ứng dụng này giúp ông giành được thêm phiếu bầu trong kỳ bầu cử tổng thống 2024.
“Nó sẽ được bảo vệ. Được bảo vệ rất mạnh mẽ. Nhưng nếu cần gia hạn thêm, tôi sẽ sẵn sàng làm vậy.”, ông Trump cho biết.
Câu hỏi được đặt ra lúc này là: TikTok có bị cấm vào ngày 19/6 không?
Câu trả lời vẫn chưa rõ ràng. Nếu ByteDance không thoái vốn khỏi TikTok trước ngày 19/6, ứng dụng này có thể bị cấm lại tại Mỹ. Tuy nhiên, ông Trump đã tuyên bố rằng nếu chưa kịp hoàn tất thương vụ, ông sẽ gia hạn thời hạn thêm một lần nữa.
Vậy ông Trump được phép gia hạn TikTok bao nhiêu lần?
Vấn đề này cũng chưa rõ ràng. Theo luật liên bang đã đặt ra lệnh cấm TikTok, tổng thống có thể thực hiện một lần gia hạn 90 ngày đối với thời hạn bán ứng dụng.
Tuy nhiên, trong hai lần trước (tháng 1 và tháng 4), ông Trump không sử dụng tùy chọn 90 ngày mà thay vào đó ký sắc lệnh hành pháp gia hạn 75 ngày.
Nếu muốn, ông Trump hoàn toàn có thể ký thêm một sắc lệnh khác trước hạn chót ngày 19/6.
Tuy vậy, theo giáo sư John Acevedo từ Trường Luật Emory, nếu việc gia hạn cứ kéo dài, Quốc hội có thể sẽ ra luật ấn định thời hạn cứng để buộc chính phủ hành động dứt khoát.
Việc ông Trump liên tục gia hạn không phải đều được mọi người hài lòng.
“Thời hạn để ông Trump làm theo luật đã trôi qua 135 ngày. Thật đáng kinh ngạc khi một đạo luật được lưỡng đảng ủng hộ, cựu tổng thống ký và Tòa án Tối cao ủng hộ, lại bị chính phủ hiện tại đối xử như một gợi ý mơ hồ,” – Stephen Kent, Giám đốc truyền thông Trung tâm Lựa chọn Người tiêu dùng, phát biểu trong một thông cáo báo chí.
Tại sao TikTok bị cấm?
Cựu Tổng thống Joe Biden đã ký luật liên bang vào năm 2024 yêu cầu ByteDance phải thoái vốn khỏi TikTok trước ngày 19/1/2025, nếu không TikTok sẽ bị cấm tại Mỹ.
Một số chính trị gia Mỹ cho rằng TikTok đe dọa an ninh quốc gia, vì lo ngại ByteDance chia sẻ dữ liệu người dùng Mỹ với Chính phủ Trung Quốc, mặc dù ByteDance phủ nhận cáo buộc này, và cho đến nay chưa có bằng chứng xác thực.
Hơn 170 triệu người Mỹ đang sử dụng TikTok. Các luật sư của công ty lập luận lệnh cấm vi phạm Tu chính án thứ nhất bảo vệ quyền lợi của người dùng, nhưng các nhà lập pháp Mỹ viện dẫn nguy cơ an ninh quốc gia mà ứng dụng mang lại.
Hồi tháng 1/2025, TikTok đã bị chặn truy cập tại Mỹ hơn 12 giờ, khi ứng dụng bị cấm tạm thời. Các dịch vụ lưu trữ Internet đã ngừng cung cấp truy cập, và các kho ứng dụng như Apple App Store và Google Play gỡ bỏ TikTok.
Trong thời gian gián đoạn ngắn đó, ông Trump đã cam kết với các công ty rằng họ có thể khôi phục TikTok mà không bị xử phạt. Theo luật liên bang, các công ty có thể bị phạt 5.000 USD cho mỗi người dùng mà họ giúp truy cập TikTok. Với những công ty lớn như Google và Apple, khoản tiền phạt tiềm năng có thể lên tới hàng tỷ USD.
Dịch vụ lưu trữ như Oracle đã nhanh chóng khôi phục TikTok, nhưng phải đến ngày 13/2, TikTok mới chính thức trở lại kho ứng dụng Apple và Google.
Ai có thể mua TikTok?
Bất kỳ thương vụ mua bán nào cũng phải giải quyết được những lo ngại an ninh quốc gia của Mỹ đối với ByteDance, công ty mẹ TikTok và mối liên hệ với Trung Quốc. Cho đến nay, TikTok vẫn chưa thể xóa bỏ điều này và cũng từ chối bán mình.
Với hơn 170 triệu người dùng hàng tháng tại Mỹ và là nơi quảng bá văn hóa, chính trị với người trẻ tuổi, TikTok là một tài sản giá trị lớn. nên không thiếu người muốn mua TikTok.
Bản thân ông Trump cũng rất tự hào vì giành được phiếu bầu từ cử tri trẻ nhờ vào ứng dụng. Ông cũng là người sẽ phê duyệt thương vụ giữa TikTok và người mua tiềm năng.
Theo Bloomberg, tỷ phú McCourt đã liên minh với “cá mập” O’Leary để đề nghị mua TikTok. Ông McCourt có tài sản ròng vào khoảng 2,4 tỷ USD. Điều đáng chú ý là đề xuất mua TikTok của hai doanh nhân này không bao gồm thuật toán gợi ý nội dung. Đây sẽ là một lợi điểm đối với ByteDance và Chính phủ Trung Quốc vì cả hai không muốn bán công nghệ độc quyền này.
Elon Musk cũng được cho là 1 ứng viên sáng giá. Không chỉ là người giàu nhất thế giới, với khối tài sản ròng hơn 400 tỷ USD, Musk còn sở hữu mạng xã hội X. Điều quan trọng hơn, theo Bloomberg, các quan chức Trung Quốc đang thảo luận về ý tưởng Musk sở hữu TikTok. Ông có thể là một trong số ít ứng viên tiềm năng nhận được cái gật đầu của cả Washington và Bắc Kinh.
Một ứng viên khác không kém cạnh là Larry Ellison – là một trong những người đồng sáng lập Oracle, hiện giữ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị và Giám đốc Công nghệ của công ty. Theo số liệu từ tạp chí Forbes thống kê đến tháng 12/2024, tài sản của ông Larry Ellison đạt 218,3 tỷ USD.
Oracle hiện là đối tác công nghệ và hạ tầng lớn của TikTok, lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ của ứng dụng.
Ngoài những cái tên nói trên, Meta, Google hay Amazon đều có thể muốn sở hữu TikTok. Tuy nhiên, các cuộc điều tra chống độc quyền nhằm vào Meta và Google sẽ khiến bất kỳ thương vụ nào cũng trở nên khó khả thi.
T.P