BienDong.Net: Ngày 4/4, tại Phnompenh, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã nhất trí hoàn thành dự thảo COC trước khi thảo luận cùng Trung Quốc cho dù nước chủ nhà trước đó thông báo không đưa vấn đề Biển Đông vào chương trình nghị sự của Hội nghị thượng đỉnh năm nay.
Ngoại trưởng Philippines, ông Albert del Rosario bày tỏ mong muốn xây dựng bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) không chỉ có tiến triển về hình thức mà còn về thực chất. Ông nói: “Quan điểm của chúng tôi là chúng ta cần có dự thảo về COC rồi mới bàn với Trung Quốc, chứ không phải là bàn với Trung Quốc trước”.
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Phnompenh ( ảnh AFP )
Trong khi đó, Nhật báo PhilStar ngày 5-4 dẫn lời Tổng thống Benigno Aquino III một lần nữa đề nghị để Philippines tổ chức một hội nghị giữa các nước láng giềng, trong đó có Trung Quốc, liên quan tới tranh chấp lãnh thổ ở Đông Nam Á, đặc biệt là về quần đảo Trường Sa.
Tổng thống Aquino đã chuyển thông điệp trên tới những người đồng cấp của mình trong ASEAN trong thời gian diễn ra Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 20 tại Phnôm Pênh, Campuchia.
Ông Aquino cho biết Philippines muốn giải quyết tranh chấp ở Biển Đông một cách hoà bình dựa trên cơ chế giải quyết tranh chấp tương ứng quy định trong Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).
Ông khẳng định Philippines vui mừng trước việc ASEAN đang nỗ lực để Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) trở thành một công cụ có tính ràng buộc pháp lý.
Trong khi đó, ngoại trưởng Indonesia cho rằng, cũng nên nghe để biết quan điểm của Trung Quốc trước khi xây dựng dự thảo COC.
Lập luận của Philippines, theo AP, ngược với ý đồ của Bắc Kinh khi nước này tỏ ý tham gia soạn thảo những quy tắc này cùng với ASEAN, nhưng từ chối đàm phán với khối mà thay vào đó là đàm phán song phương.
Với tư cách chủ nhà, ngoại trưởng Campuchia Hor Namhong thông báo, trước đó các bộ trưởng ngoại giao ASEAN cũng đã “bàn rất nhiều” về vấn đề Biển Đông và các bên đã nhất trí thúc đẩy tiến trình của bộ quy tắc COC. Ông Namhong nói: “Tất cả các ngoại trưởng đều đồng tình về nguyên tắc giải quyết tranh chấp hoà bình và tuân theo luật quốc tế”.
AP dẫn lời hai nhà ngoại giao Đông Nam Á (giấu tên) tiết lộ rằng các quan chức Trung Quốc, đã chuyển đến hội nghị một đề xuất, nội dung thiết lập nhóm mười chuyên gia và chính khách hàng đầu nhằm đề ra giải pháp tranh chấp Biển Đông, nhưng đề nghị này bị hai nước khác bác bỏ.
Theo các hãng tin nước ngoài, trong chuyến thăm Campuchia, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã yêu cầu Campuchia đừng thúc đẩy các cuộc thảo luận về các tranh chấp trên Biển Đông “quá nhanh” để tránh cho vấn đề trở nên phức tạp thêm. Ông Sry Thamrong, cố vấn của Thủ tướng Hun Sen đã tiết lộ như vậy với các phóng viên. Thủ tướng Hun Sen nói với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, nước ông chia sẻ quan điểm của Trung Quốc rằng các tranh chấp trên Biển Đông không nên được “quốc tế hoá”; nhưng ông Hun Sen đã nói với ông Hồ Cẩm Đào, ông cũng có khó khăn trong việc ngăn cản các quốc gia khác đưa vấn đề ra hội nghị thượng đỉnh ASEAN, bởi vì các nước ASEAN khác có quyền và rất có thể họ vẫn đưa vấn đề này ra hội nghị thượng đỉnh hai ngày của khối ở Phnom Penh.
Cùng ngày 4/4, Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 20 đã bế mạc tại Phnom Penh. Các nhà lãnh đạo ra tuyên bố chung cho biết vấn đề biển Đông sẽ được thảo luận trong những cuộc họp sắp tới giữa ASEAN và Trung Quốc trong năm nay. Tuy nhiên, chưa rõ biển Đông có được đưa vào nghị trình của Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 21 cũng tại Phnom Penh vào tháng 11 hay không. Tuyên bố chung cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, thực hiện đầy đủ DOC và ASEAN cần thống nhất về các thành tố trong COC làm cơ sở để trao đổi với Trung Quốc.
BDN ( theo SGTT và VNA )