BienDong.Net: Trước sức ép của cộng đồng quốc tế, tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc cuối tháng 6/2013, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị buộc phải đồng ý cùng các nước ASEAN tham vấn về COC trong khuôn khổ thảo luận về thực hiện DOC.
Tuy nhiên với những phát biểu mới đây của Vương Nghị thì không thể mong đợi vào thiện chí thực sự của Trung Quốc trong việc xây dựng COC. Đến Thái Lan tham dự cuộc hội thảo kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối tác chiến lược ASEAN – Trung Quốc ngày 02/8/2013 Ngoại trưởng Vương Nghị vẫn nhấn mạnh đến việc đàm phán giải quyết song phương để giải quyết vấn đề Biển Đông và thúc ép các nước tiến hành “cùng khai thác” ở Biển Đông, đồng thời cho rằng cần từng bước thúc đẩy các cuộc thảo luận về COC. Điều này chứng tỏ Trung Quốc chưa mặn mà gì với việc sớm có Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Ngay sau đó, ngày 05/8/2013, Ngoại trưởng Vương Nghị đã phát biểu với báo chí, trình bày một cách đầy đủ nhất quan điểm của Trung Quốc về COC, trong đó có một số điểm đáng chú ý sau:
Một là, ông Vương Nghị cho rằng hy vọng nhanh chóng đạt được COC là không thực tế vì COC liên quan đến lợi ích nhiều bên; việc xây dựng COC cần có quá trình phối hợp tỉ mỉ phức tạp. Như vậy rõ ràng ông Vương Nghị đang muốn làm phức tạp hoá vấn đề xây dựng COC.
Hai là, ông Vương Nghị cho rằng thúc đẩy COC phải học hỏi kinh nghiệm xây dựng DOC, tìm kiếm lợi ích chung lớn nhất; không để ý chí của một quốc gia hoặc vài quốc gia áp đặt quốc gia khác. Với cách nói của Vương Nghị thì Trung Quốc hãy tự điều chỉnh quan điểm của mình, đừng lấy ý kiến của riêng Trung Quốc áp đặt đối với các nước ASEAN vì tại Hội nghị Ngoại trưởng các nước ASEAN trung tuần tháng 8 vừa rồi tại Thái Lan các nước ASEAN đã nhất trí sớm thúc đẩy để xây dựng COC với những nội dung thực chất không chỉ là những nội dung của DOC mà phải phát triển những nội dung mang tính kiềm chế ngăn ngừa xung đột, giảm căng thẳng. Tuy nhiên, do Trung Quốc chưa muốn có COC với những nội dung mang tính thực chất nên Vương Nghị đã đưa ra cảnh báo “dưa hái ép không ngọt” để tìm cách làm chậm tiến độ xây dựng COC.
Ba là, Vương Nghị cho rằng cần loại bỏ quấy rối, Trung Quốc và các nước ASEAN đã từng vài lần thảo luận về COC nhưng bị quấy rối mà phải dừng lại. Thử hỏi ai là người “quấy rối” tiến trình xây dựng COC trước đây và hiện nay thì mọi người đều rõ; đó chính là Trung Quốc, kẻ luôn gây ra căng thẳng ở Biển Đông và tìm mọi cách trì hoãn việc xây dựng COC.
Ông Vương Nghị còn lớn tiếng nói rằng các bên nên làm nhiều việc có lợi cho thúc đẩy tiến trình COC, tạo môi trường và điều kiện cần thiết cho việc xây dựng COC chứ không phải là đi ngược lại con đường đó. Chính Trung Quốc phải làm nhiều hơn và thể hiện thiện chí trong việc xây dựng COC chứ thái độ và cách làm của Trung Quốc hiện nay là đan đi ngược lại con đường xây dựng COC, đi ngược lại mong muốn của các nước ASEAN và của cả cộng đồng quốc tế về việc cần sớm có COC. Các nước ASEAN đã sẵn sàng để bàn với Trung Quôc về COC từ tháng 7 năm ngoái khi Ngoại trưởng các nước ASEAN nhất trí được nội dung các thành tố chính của COC, nhưng Trung Quốc thì cứ phớt lờ, không đi vào thảo luận thực chất về COC với ASEAN.
Bốn là, ông Vương Nghị đề xuất “cần tuần tự tiệm tiến” và cho rằng nhiệm vụ cấp bách là thực hiện tốt DOC, trong quá trình đó, bàn bạc xác định lộ trình COC. Như vậy thấy rõ là Trung Quốc thực sự chưa muốn có COC để rảnh tay hoành hành ở Biển Đông. Thời gian qua, cả cộng đồng quốc tế đều thấy rõ Trung Quốc chính là kẻ phá hoại DOC, liên tục xâm lấn các vùng biển của các nước ven Biển Đông vi phạm nghiêm trọng DOC chứ các quốc gia ASEAN, kể cả các nước liên quan trực tiếp đến tranh chấp ở Biển Đông đều nghiêm túc thực hiện DOC và yêu cầu Trung Quốc thực hiện một cách đầy đủ DOC.
Tóm lại, với ý kiến nêu trên của ông Vương Nghị thì Trung Quốc hoàn toàn chưa có thiện chí trong việc xây dựng COC. Do vậy, khó có thể mong đợi sự tiến triển thực chất trong việc xây dựng COC vào cuộc họp cấp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Trung Quốc dự kiến sẽ diễn ra ở Bắc Kinh từ 28 đến 30/8/2013. Chính Trung Quốc đang là kẻ phá hoại, chống lại thiện chí của các nước ASEAN trên con đường tiến tới COC. Việc Trung Quốc đồng ý tham vấn với ASEAN chỉ là một chiến thuật để phân hoá chia rẽ nội bộ ASEAN và giảm sức ép quốc tế đối với các hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông.