BienDong.Net: Ngày 03/07/2014 Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tới Hàn Quốc trong chuyến thăm hai ngày, trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của Trung Quốc tới Seoul trước khi thăm Bình Nhưỡng, trong bối cảnh quan hệ Trung Quốc – Bắc Triều Tiên đang trong tình trạng nguội lạnh.
Chủ tịch Tập Cận Bình và phu nhân tại Seoul
Mặt khác, qua chuyến đi này, Bắc Kinh thể hiện rõ tính toán thực dụng, đặc biệt là trong quan hệ kinh tế. Trung Quốc là đối tác thương mại hàng đầu của Hàn Quốc và Seoul là đối tác đứng hàng thứ tư của Bắc Kinh, (hoặc thứ năm nếu tính Liên Hiệp Châu Âu là một đối tác), với thương mại hai chiều lên đến 270 tỷ đô la vào năm ngoái.
Khối lượng trao đổi mậu dịch giữa Trung Quốc và Hàn Quốc cao gấp 40 lần so với quan hệ thương mại giữa Bắc Kinh và Bình Nhưỡng.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, ngoài lĩnh vực kinh tế, chuyến đi của ông Tập Cận Bình còn nhắm tới nhiều mục đích chính trị và ngoại giao.
Lời cảnh cáo đối với Bắc Triều Tiên, đồng minh chính thức duy nhất của Trung Quốc
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất và cũng là quốc gia được xem có ảnh hưởng lớn nhất tới Bắc Triều tiên.
Mặc dù phụ thuộc nặng nề vào Bắc Kinh về kinh tế, thương mại, năng lượng, nhưng chế độ Bình Nhưỡng, dưới sự lãnh đạo của Kim Jong Un liên tục gây nhiều phiền toái, khó xử cho Trung Quốc, như các vụ bắn thử tên lửa và thử hạt nhân.
Đương nhiên, Trung Quốc cần Bắc Triều Tiên như một vùng đệm bảo đảm an ninh và sự sụp đổ của chế độ Bình Nhưỡng có nguy cơ gây thảm họa tỵ nạn cho Trung Quốc, nhưng rõ ràng, Bắc Kinh không hài lòng về Bình Nhưỡng.
Từ khi lên thay cha để lãnh đạo Bắc Triều Tiên, hồi tháng 12 năm 2011, Kim Jong Un chưa được Trung Quốc bật đèn xanh công du Bắc Kinh. Cũng như vậy, từ khi thâu tóm toàn bộ quyền lực tháng 03/2013, đến nay, ông Tập Cận Bình chưa lần nào chụp ảnh chung với Kim Jong Un.
Tìm kiếm hậu thuẫn để đối đầu với Nhật Bản
Lãnh đạo Trung Quốc tới Hàn Quốc vào lúc quan hệ giữa Bắc Kinh và Tokyo đang ở mức thấp nhất. Quá khứ tội ác của quân đội Nhật Hoàng tại Trung Quốc và Hàn Quốc vẫn là những chủ đề nhạy cảm, dễ kích động tinh thần dân tộc chủ nghĩa. Bên cạnh đó, Bắc Kinh và Seoul đều có tranh chấp chủ quyền biển đảo với Tokyo.
Theo nhận định của báo Financial Times, bản thân chính quyền Hàn Quốc cũng có ý đồ tạo dựng một liên minh không chính thức với Trung Quốc để chống Nhật Bản.
Tại Đông Bắc Á, Hàn Quốc và Nhật Bản là hai đồng minh quan trọng, đóng vai trò chủ chốt trong kế hoạch tái triển khai lực lượng của Mỹ, trong khuôn khổ chính sách « xoay trục » sang Châu Á của chính quyền Obama.
Cản phá sự hiện diện của Hoa Kỳ trong vùng
Các nước Đông Nam Á hiện có căng thẳng chủ quyền với Trung Quốc đang xích lại gần Hoa Kỳ, và Trung Quốc muốn tăng cường quan hệ với Hàn Quốc.
Chiến lược này của Trung Quốc sẽ thu được kết quả nếu như Bắc Kinh thành công trong việc đào sâu hố bất đồng giữa hai đồng minh Đông Bắc Á của Washington và lôi kéo được Seoul vào quỹ đạo của mình.
Các quan chức Hàn Quốc nói với hãng tin Kyodo là chính quyền Mỹ bày tỏ lo ngại và không muốn Seoul tham gia dự án Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Châu Á – AIIB. Dự án này do Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra hồi tháng 10 năm ngoái, nhằm cạnh tranh với Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Châu Á mà theo Bắc Kinh là đang bị phương Tây và Nhật Bản thao túng.
Về phần mình, Hoa Kỳ cho rằng, Trung Quốc muốn sử dụng ngân hàng này vào mục đích chính trị và nếu Hàn Quốc tham gia, thì lòng tin của Mỹ đối với Hàn Quốc, với tư cách là một đồng minh, sẽ bị tổn hại.
Giới phân tích nhấn mạnh, Hàn Quốc sẽ mắc sai lầm nếu làm suy yếu quan hệ với Mỹ. Chính Hoa Kỳ, chứ không phải Trung Quốc, đang bảo vệ Hàn Quốc để chống lại nguy cơ tấn công của Bắc Triều Tiên.
Người ta cũng cho rằng nếu như các tranh cãi về quá khứ tội ác của quân đội Nhật Hoàng là điều có thể hiểu được, thì thách thức chiến lược về lâu dài đối với Hàn Quốc là tránh trở thành “vệ tinh” của một quốc gia như Trung Quốc đang ngày càng củng cố sức mạnh để thực hiện tham vọng bá chủ trong vùng.
Phần lớn người Hàn Quốc coi Trung Quốc là mối đe dọa quân sự
Trên bình diện chính thức, Hàn Quốc hầu như luôn luôn thể hiện thái độ thân thiện với Trung Quốc. Thế nhưng, trong thời gian gần đây, việc Trung Quốc càng lúc càng trở nên quyết đoán trong vấn đề áp đặt các yêu sách chủ quyền của họ, cả trên biển lẫn trên đất liền đã khiến Seoul lo ngại, đặc biệt, là việc Trung Quốc đơn phương tuyên bố một khu vực nhận diện phòng không trên Biển Hoa Đông hồi cuối năm ngoái, không chỉ bao trùm quần đảo Senkaku đang tranh chấp với Nhật Bản, mà còn gộp luôn cả bãi đá ngầm Socotra đang do Seoul kiểm soát dưới tên gọi Ieodo, nhưng bị Bắc Kinh đòi chủ quyền dưới tên Tô Nham.
Trong một động thái hiếm hoi nhằm công khai tỏ thái độ bất bình trước quyết định đơn phương đó của Trung Quốc, vào tháng 12 năm ngoái, Hàn Quốc đã tuyên bố mở rộng vùng phòng không của họ trên Biển Hoa Đông, đặt đá ngầm Socotra vào vòng kiểm soát của quân đội Hàn Quốc.
Người ta cũng lưu ý rằng đúng vào lúc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị công du Hàn Quốc, hôm 1/7 Philippines – nước bị Bắc Kinh dùng sức mạnh lấn lướt trên Biển Đông đã loan báo việc chuẩn bị tiếp nhận chiến đấu cơ do Hàn Quốc cung cấp, một sự kiện cho thấy lập trường rất ít được nói đến của chính quyền Seoul về Biển Đông.
Theo giới phân tích, ngoài mặt chính quyền Seoul đang cố gắng giữ thái độ trung lập trên hồ sơ Biển Đông, nhưng trong thực tế thì nước này vẫn có biểu hiện kín đáo ủng hộ Philippines nói riêng và Đông Nam Á nói chung.
Seoul đã nhiệt tình đáp ứng yêu cầu cung cấp vũ khí và thiết bị quân sự của Manila cho dù nước này đang trực tiếp đối kháng lại sức ép của Bắc Kinh trên Biển Đông. Ví dụ điển hình là quyết định mới đây của Hàn Quốc tặng cho Philippines một chiếc tàu tuần tra 1.200 tấn.
Môt thỏa thuận mở rộng quan hệ quốc phòng Hàn Quốc – Philippines đã được ký kết vào tháng Mười năm ngoái (2013), và ngay sau đó, tháng Ba vừa qua, hợp đồng cung cấp 12 chiến đấu cơ FA – 50 do Hàn Quốc chế tạo đã được ký. Việc thực hiện hợp đồng đã được xúc tiến nhanh chóng vì hôm 01/07/2014, Tổng thống Philippines cho biết là ngay vào năm tới, nước ông sẽ nhận được hai chiếc đầu tiên, và số còn lại sẽ lần lượt được giao trong thời hạn 3 năm.
Theo RFI, trong một cuộc thăm dò dư luận được công bố hôm 24/06/2014, khoảng hai phần ba người Hàn Quốc cho rằng sự vươn lên của Trung Quốc đã trở thành một « mối đe dọa quân sự » đối với đất nước họ qua việc Trung Quốc tăng cường tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng.
Cuộc khảo sát trên tổng số 1.000 người Hàn Quốc đã trưởng thành cho thấy 66,4% số người được hỏi cho rằng sự bành trướng của Trung Quốc là một mối đe dọa quân sự đối với Hàn Quốc, trong khi chỉ có 19,1% nói rằng đó « không phải là một mối đe dọa quân sự », 14,5% còn lại trả lời « không biết ».
Cuộc khảo sát được thực hiện theo yêu cầu của Viện Nghiên cứu Chính sách Asan, một cơ quan tham vấn trụ sở tại Seoul, và đã được hãng điều tra dư luận Research and Research thực hiện trong những ngày 07 – 09/05. Kết quả được công bố tại một hội nghị về quan hệ Trung – Hàn tại Bắc Kinh, do Viện Asan phối hợp với Đại học Thanh Hoa (Trung Quốc) cùng tổ chức.
Trong số những người cho rằng Trung Quốc là một mối đe dọa quân sự, 45% đã nêu bật các tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc với các nước láng giềng là lý do chính, trong khi 24% nêu lên căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington.
BDN