Chia sẻ với Bloomberg, anh nông dân Nguyen Huu Tuyen cho rằng gà rẻ nhập từ Mỹ khiến mình lỗ 14.000 USD năm nay. Đó hẳn là gà chất lượng thấp hoặc do Mỹ cố tình phá giá.
Cuộc tranh cãi về giá gà đang là hồi chuông cảnh tỉnh với Việt Nam trước ngưỡng cửa các hiệp định thương mại tự do (FTA). Một số lĩnh vực sẽ chịu cạnh tranh lớn từ các tập đoàn khổng lồ của nước ngoài, vốn có lợi thế về quy mô và chuỗi cung ứng. Việt Nam gần đây đã ký FTA với Liên minh châu Âu (EU) và Hàn Quốc. Chính phủ cũng đang đàm phán Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) với 11 nước khác, trong đó có hai cường quốc là Mỹ và Nhật Bản.
“Tâm lý này đã lấn át ảnh hưởng của việc giao thương với cả thế giới. Nhiều người vẫn chưa ý thức được các hiệp định thương mại tự do có ý nghĩa thế nào với cả đất nước và nền kinh tế”, ông Vũ Tú Thành – Trưởng đại diện Việt nam tại Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ – ASEAN cho biết.
Việt Nam dự báo xuất khẩu sẽ tăng vọt khi giảm thuế nhập khẩu các sản phẩm như hải sản, giày dép và quần áo, khi TPP được ký kết. Tuy nhiên, cuộc tranh cãi về giá gà đã cho thấy một số ngành như nông nghiệp, ôtô và máy móc sẽ không được hưởng lợi như vậy, Fred Burke – Giám đốc hãng luật Baker & McKenzie tại Việt Nam nhận xét.
“Đây là ví dụ rõ ràng cho các khó khăn của Việt Nam, đặc biệt với các hộ chăn nuôi nhỏ. Thịt gà hay thịt bò, thịt lợn cũng thế thôi. Cạnh tranh chắc chắn sẽ tăng lên rất nhiều”, ông nói.
Ông Lê Văn Quyết, Phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ cho biết họ đã có văn bản đề nghị Bộ Công Thương xem xét, điều tra việc có hay không tình trạng bán phá giá sản phẩm thịt gà Mỹ tại Việt Nam. Theo hiệp hội này, gà đông lạnh Mỹ đã khiến doanh nghiệp và người chăn nuôi gà Việt Nam thiệt hại 62,3 triệu USD trong 11 tháng qua.
Việt Nam đã nhập khẩu hơn 45.600 tấn gà, chủ yếu là gà đùi, từ Mỹ trong 7 tháng đầu năm. Con số này chiếm 49% tổng thịt nhập khẩu trong giai đoạn trên,. “Thịt gà Mỹ được bán ở Việt Nam rẻ, chắc là do chất lượng thấp vì gần hết hạn hoặc là gà cúm. Chính phủ cần có biện pháp nghiêm túc để bảo vệ người nông dân”, anh Tuyen cho biết. Anh có một trang trại 15.000 con tại xã Thanh Bình (Chương Mỹ, Hà Nội) – nơi nuôi gà nổi tiếng tại miền Bắc Việt Nam.
Giới chức Việt Nam đang điều tra khiếu nại rằng gà đông lạnh Mỹ đang được bán tại Việt Nam với giá 91 cent một kg, ông Tống Xuân Chinh – Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn cho biết. Chi phí sản xuất một kg gà tương tự tại Việt Nam đã là 1,31-1,36 USD mỗi kg.
Dù vậy, ông James Sumner – Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu gà và Trứng gia cầm Mỹ cho biết các công ty Mỹ không bán gà tại Việt Nam với giá thấp hơn Mỹ. “Những cáo buộc này không đúng sự thật và rất nhiều thông tin đã bị bóp méo”, ông nói.
Các công ty Mỹ thường xuất khẩu đùi gà, do bộ phận này không được tiêu thụ nhiều tại Mỹ. Và giá gà đùi cũng chỉ bằng nửa ức gà tại các siêu thị nước này, Sumner cho biết.
Nông dân Mỹ cũng chi ít tiền cho thức ăn chăn nuôi hơn Việt Nam, ông Adam Sitkoff – Giám đốc Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam cho biết. “Nông dân Việt Nam phải trả nhiều tiền hơn cho thóc. Nhiều thứ ở đây cũng đắt hơn nữa. Việt Nam không hề là quốc gia giá rẻ, trừ chi phí nhân công ra”, ông nói.
Ngành chăn nuôi Việt Nam đang phải vật lộn cạnh tranh với các công ty nước ngoài, ông Nguyễn Đức Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) cho biết. Những điểm yếu của lĩnh vực này là phụ thuộc lớn vào thức ăn và hạt giống nhập khẩu, chưa đảm bảo an toàn thực phẩm và năng suất còn thấp. 50% động vật nuôi lấy thịt hiện là từ các hộ gia đình nhỏ.
Phần lớn gà nhập khẩu của Mỹ được các công ty lớn ở Việt Nam mua về chế biến thức ăn cho hàng chục nghìn công nhân, ông Thành cho biết. Trong khi đó, người tiêu dùng Việt Nam thích gà tươi sống hơn gà đông lạnh.
Nông dân Việt Nam đang tìm kiếm hỗ trợ tài chính khi phải đổi mặt với sự cạnh tranh ngày càng cao từ thịt bò và thịt lợn nhập khẩu. “Vì nước Mỹ giàu hơn và thu nhập cũng cao hơn người Việt rất nhiều, người ta cho rằng chẳng có gì của Mỹ là rẻ hơn Việt Nam cả. Nhưng điều đó không hề đúng”, ông Thành kết luận.