96% ý kiến người phát biểu phản đối và yêu cầu phải hủy ngay dự án lấn sông Đồng Nai mà Mạng lưới sông ngòi VN (VRN) vừa công bố là cái tát mạnh vào ý chí của những người có trách nhiệm liên quan khi vẫn muốn bảo lưu dự án này, trước bức xúc của dư luận.
Ấy vậy mà một Hội đồng đi đánh giá tác động của dự án này do Bộ Tài nguyên Môi trường lập ra lại đề nghị Đồng Nai lập lại … dự án khác, vì bản đánh giá tác động môi trường cũ (ĐTM) “không đủ cơ sở khoa học”.
Từ đó có thể suy ra là, dù chính quyền có phạm luật đi chăng nữa thì vẫn được “du di” để thực hiện ý chí của mình.
Chẳng hạn như vi phạm các quy định cấm của pháp luật liên quan đến đảm bảo dòng chảy và chế độ thủy lực; vi phạm về ĐTM; vi phạm quy định về lập quy hoạch dự án… Trong đó đáng nói nhất là chính quyền và chủ đầu tư đã thực hiện không đúng các bước lấy ý kiến cộng đồng về ĐTM và quy hoạch dự án.
Việc lấy ý kiến cộng đồng về ĐTM là yêu cầu bắt buộc của bất cứ dự án nào, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả của dự án. Nhưng đáng tiếc dự án lấn sông Đồng Nai đã bỏ qua bước này. Theo phản ánh thì việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư về đồ án quy hoạch chi tiết dự án (căn cứ mà tỉnh Đồng Nai nại ra để lý giải cho việc không lấy ý kiến cộng đồng về ĐTM) theo khoản 1, điều 18 luật Quy hoạch đô thị cũng rất hình thức, không đúng quy định pháp luật. Tất cả những điều này gây ảnh hưởng tới tính tin cậy của dự án.
Con số 96% người cho ý kiến phản đối dự án mà VRN công bố một lần nữa khẳng định việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư của Đồng Nai là chưa trung thực. Nếu thật sự cầu thị, thật sự vì mục tiêu “chỉnh trang đô thị” phục vụ cộng đồng dân cư thì UBND tỉnh Đồng Nai nên chủ động tuyên bố lấy ý kiến rộng rãi người dân về dự án này. Họ – người dân Đồng Nai và các địa phương liên quan có thực sự muốn có dự án này hay không, sẽ tốt hơn là một Hội đồng thẩm định ĐTM họp kín rồi đưa ra quyết định thay cho họ.
Chúng ta đã có rất nhiều bài học về việc thất bại của những chính sách, dự án được xây dựng từ sự chủ quan của bộ phận tham mưu chứ không phải từ thực tiễn, không được kiểm nghiệm đầy đủ, không xin ý kiến nhân dân, tham vấn các nhà chuyên môn. “Bỏ qua” người dân dẫn đến những con đường xuyên khu dân cư bị ách tắc, không hiệu quả hay những dự án treo hàng chục năm, trong khi dân không còn đất canh tác hay nhà máy gây ô nhiễm môi trường, những dòng sông chết, môi trường bị hủy hoại…
Luật pháp quy định dự án, chính sách nào ảnh hưởng đến cuộc sống, việc làm của người dân thì cần xin ý kiến của họ. Cơ quan công quyền sinh ra để phục vụ nhân dân, phục vụ cộng đồng nhưng khi đưa ra quyết định hay phớt lờ ý kiến của người dân, là điều không thể chấp nhận.