Các động thái của Trung Quốc ở Hoa Đông là nhằm gây áp lực buộc Nhật Bản bớt can thiệp vào Biển Đông.
Tàu Cảnh sát biển Trung Quốc uy hiếp, đe dọa tàu cá Philippines ở Scarborough, hình minh họa: Philnews.
Financial Times ngày 21/1 đưa tin, Trung Quốc đã tăng cường các hoạt động xâm nhập xung quanh nhóm đảo Senkaku mà Nhật Bản đang kiểm soát ở Hoa Đông, một nỗ lực mới nhằm thay đổi hiện trạng vùng biển này. Một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật phải thốt lên: Tình hình Hoa Đông ngày càng tồi tệ!
Các cuộc xâm nhập này đe dọa mối quan hệ Trung – Nhật vừa mới có hơi hướng được cải thiện kể từ cuộc gặp giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tháng 11/2014. Nhật Bản lo ngại rằng Bắc Kinh đang tranh thủ sự chú ý của cộng đồng quốc tế đối với Biển Đông, nơi Trung Quốc đang xây dựng, bồi đắp và quân sự hóa đảo nhân tạo bất hợp pháp để thúc đẩy các hoạt động ở Hoa Đông.
Tokyo đã chính thức phản đối các hành động của Trung Quốc và gọi nó là nỗ lực cưỡng chế, thay đổi hiện trạng. Tuy nhiên cho đến nay Nhật Bản tránh bất kỳ sự leo thang nào trong các biện pháp đối phó với Trung Quốc. Tàu tuần tra Trung Quốc mang theo 4 khẩu súng 37 ly tiến vào 24 hải lý quanh Senkaku ngày 22/12, và vào sâu thêm 12 hải lý hôm 26/12 năm ngoái.
Hideaki Kaneda, một Phó Đô đốc Nhật Bản đã nghỉ hưu từ Viện Okazaki, Tokyo cho biết, gần đây Trung Quốc điều động các tàu tuần tra mạnh gần như chiến hạm để tiến gần Senkaku. Theo ông, phản ứng tốt nhất của Nhật Bản là tìm kiếm đối thoại trực tiếp với Bắc Kinh và nhấn mạnh, họ nên ứng xử theo luật pháp quốc tế, đồng thời tăng cường phòng thủ ngoài thực địa.
Nghê Lạc Hùng, một nhà bình luận quân sự từ Thượng Hải cho rằng, các động thái của Trung Quốc ở Hoa Đông là nhằm gây áp lực buộc Nhật Bản bớt can thiệp vào Biển Đông. Ngoài ra, Bắc Kinh đã tăng cường các hoạt động khai thác tài nguyên ngoài vùng biển tranh chấp với Nhật Bản ở Hoa Đông trong năm 2015.