Năm 1979, quân đội Liên Xô đã có một cuộc tập trận trên đất Mông Cổ, sát biên giới Trung Quốc để gây sức ép với Bắc Kinh, khi đó đang tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam.
Thông tin từ báo Nga cho biết:
“Từ 12/3 – 26/3/1979, nhằm kiên quyết tạo áp lực quân sự lên Trung Quốc, theo chỉ thị của BCH TW Đảng Cộng sản Liên Xô, các Quân khu biên giới phía Đông (vùng đất tiếp giáp với Trung Quốc), tại lãnh thổ Mông Cổ và Hạm đội Thái Bình Dương đã tiến hành tập trận…
….Các cuộc diễn tập quy mô lớn nhất diễn ra trên lãnh thổ Mông Cổ, huy động tới 6 sư đoàn bộ binh cơ giới và sư đoàn tăng, trong đó có 3 sư đoàn được điều động tới Mông Cổ từ Sibir và Zabaikal.
Trong khuôn khổ cuộc diễn tập này còn có sự góp mặt gần 3 sư đoàn không quân, 2 lữ đoàn độc lập và một số liên binh đoàn và đơn vị tăng cường”.
Dưới đây là những tư liệu trên báo Nga về cuộc tập trận của quân đội Liên Xô trên đất Mông Cổ, sát với biên giới Trung Quốc để gây sức ép, nhằm buộc Trung Quốc rút quân khỏi Việt Nam. Đây là cuộc tập trận mà chúng ta biết được rất ít thông tin.
Thật đau buồn khi được biết, đã có nhiều chiến sĩ Xô viết đã hy sinh trong cuộc tập trận này, trong điều kiện thời tiết cực ngặt nghèo trên sa mạc Gobi.
Chỉ huy cuộc tập trận chính là Thứ trưởng thứ nhất Bộ quốc phòng Liên Xô – Nguyên soái Sergey Sokolov.
Và tên của sư đoàn lính dù tập trận trên sa mạc Gobi cách đây 37 năm cũng đã được rõ, đó chính là sư đoàn lính dù tinh nhuệ bậc nhất Liên Xô thời đó: Sư đoàn cận vệ số 106, từ Tula, đã từng được thử thách khi đảm nhiệm những nhiệm vụ quan trọng của quốc gia.
Năm 1957, chính Sư đoàn này đã đảm bảo việc hạ cánh của “các nhà du hành vũ trụ bốn chân” – các chú chó Belka, Strelka và Chernushka.
Mấy năm sau, sư đoàn Tula đã có vinh dự chào đón phi công vũ trụ đầu tiên của thế giới Yury Gagarin khi anh trở về Trái đất sau chuyến bay lịch sử.
Nguyên soái Sergey Sokolov, cố Bộ trưởng Quốc phòng Liên Xô. Ảnh: RT
Nhận lệnh báo động, cả sư đoàn vượt qua hàng nghìn cây số sang Mông Cổ tập trận. Theo cuốn “Lính dù đổ bộ Nga”, đến nay, địa điểm tập trận vẫn không được xác định chính xác. Chỉ biết đó là một nơi trên sa mạc Gobi, cách biên giới với Trung Quốc vài km.
Cựu sĩ quan V.G.Domrachev (В.Г. Домрачев) sau này nhớ lại hôm tập trận đổ bộ, gió trên sa mạc Gobi thổi cực mạnh, các cánh tà máy bay rung phần phật như tiếng cánh chim vỗ.
Với kinh nghiệm của mình, Domrachev cho rằng không thể tiến hành đổ bộ được trong thời tiết đó.
Tuy nhiên, khi được Tư lệnh lính dù đổ bộ D.Sukhorukov báo cáo về tình hình thời tiết không thuận lợi, thứ trưởng thứ nhất BQP, nguyên soái Sokolov kiên quyết vẫn giữ nguyên kế hoạch. Ông đề nghị đổ bộ theo cách một máy bay chở người, còn máy bay khác ở vũ khí khí tài.
Quân lệnh như sơn. Cuộc tập trận đổ bộ vẫn được tiến hành.
Kết quả, trong điều kiện thời tiết băng giá, với sức gió lên đến 40m/s, phải đổ bộ trên nền sa mạc cứng như đá, sư đoàn cận vệ 106 đã chịu những tổn thất nặng nề về người.
Trong số 108 chiến sĩ tham gia đổ bộ hôm đó, có phân nửa bị thương nặng và hy sinh. Cuộc diễn tập bị ngưng lại ngay lập tức.
Đây là một trong những trang đen tối nhất trong lịch sử lực lượng lính dù đổ bộ Xô viết. Sự kiện bi thảm vào tháng 2/1979 sẽ còn khiến cho nhiều người nhức nhối và tốn nhiều giấy mực để viết về nó.
Lính dù thuộc Sư đoàn cận vệ số 106 tham gia một cuộc tập trận ở Kazakhstan. Ảnh: Wiki.
Sau này, nguyên soái Sokolov lên thay Ustinov làm Bộ trưởng quốc phòng Liên Xô. Ông mất năm 2012, thọ 102 tuổi.
Chắc hẳn sau sự kiện bi thảm ở Gobi, ông sẽ còn ân hận vì quyết định của mình, dù sau này cuộc tập trận được coi như một thành công, bởi chứng tỏ được khả năng không vận nguyên một sư đoàn với đầy đủ vũ khí, khí tài, vượt một khoảng cách xa trong thời gian cực ngắn.
Tháng 2 này, khi chúng ta hồi tưởng Cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới thiêng liêng của Tổ quốc, tưởng nhớ các liệt sĩ ngã xuống khi giữ gìn cương vực lãnh thổ, hãy dành một phút để nhớ về họ, những chiến sĩ Xô viết đã hy sinh khi làm nhiệm vụ để ủng hộ chúng ta từ xa.