GS Vũ Dương Ninh đã lý giải thắc mắc của dư luận về việc sách giáo khoa Lịch sử lớp 12 chỉ có 11 dòng viết về cuộc chiến tranh chống quân Trung Quốc xâm lược, bảo vệ Tổ quốc năm 1979.
Là giáo viên sử học và là đồng tác giả cuốn SGK đó, ông nói rằng: “Những tác giả chúng tôi rất không thoả mãn với việc thể hiện cuộc chiến biên giới phía bắc trong sách giáo khoa, nhưng cuối cùng, đành chấp nhận”.
Ông kể lại nguyên nhân của sự việc ấy như sau: “Vào đầu những năm 2000, Nhà xuất bản Giáo dục tổ chức trại sáng tác sách giáo khoa. Một vấn đề được đưa ra thảo luận khi đó là sách Lịch sử lớp 12 nên viết thế nào về những sự kiện có liên quan đến hải đảo và biên giới đất liền giữa Trung Quốc và Việt Nam.
Có ý kiến chỉ đạo là không viết vì khi đó ta vừa bình thường hoá quan hệ với nước bạn. Tuy nhiên, các thầy giáo không đồng ý mà chủ trương viết đầy đủ sự kiện đã xảy ra vì Lịch sử phải khách quan. Sau những cuộc thảo luận sôi nổi, cuối cùng mọi người đi đến kết luận là nhất định phải viết, rồi giao một số thầy thực hiện.
Sự kiện Hoàng Sa thời điểm đó chưa công bố thông tin nên chỉ có vấn đề chiến tranh biên giới phía Tây Nam và phía Bắc được đưa vào sách.
Ban đầu các tác giả viết khá dài và chi tiết về chiến tranh biên giới phía Bắc. Sau vì khuôn khổ sách giáo khoa quy định, chủ yếu vì lý do “quan hệ tế nhị” với nước bạn nên nội dung này bị sửa đi sửa lại nhiều. Từ 4 trang xuống chỉ còn 11 dòng. Với nội dung như thế chưa thể nói lên được điều gì nhưng sự kiện đã được nêu ra để học sinh biết đến.
Qua dư luận, tôi thấy nhu cầu lớn của xã hội đòi hỏi được biết những sự thật đã xảy ra một cách đầy đủ. Việc bưng bít thông tin đang khiến nhiều người nghi ngại là chúng ta sẽ chuẩn bị thế nào nếu tình hình tương tự xảy ra. Với học sinh, sinh viên, từ chỗ không biết sẽ không phân biệt được đúng sai. Từ đó các em không chuẩn bị được tinh thần cảnh giác để nhìn nhận đúng nguy cơ và sẵn sàng đứng lên bảo vệ khi đất nước có biến.
Với tư cách một người giảng dạy Lịch sử, tôi rất lo nếu cứ cắt xén sự kiện thế này, thế hệ sau sẽ không tiếp nhận được thông tin đúng đắn để có định hướng rõ ràng. Sự bưng bít thông tin một cách cố ý tạo nên hậu quả nguy hiểm khôn lường”.
Qua sự việc đó, GS Vũ Dương Ninh đã nói rõ quan điểm của mình: “Sách giáo khoa mới nhất thiết phải nhắc tới các sự kiện bảo vệ biên giới đất liền và hải đảo, từ những vụ như Hải chiến Hoàng Sa năm 1974, chiến tranh biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc năm 1978-1979 đến trận chiến ở Vị Xuyên bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1984, trận đánh Gạc Ma bảo vệ Trường Sa năm 1988…”
 |
| Các nữ chiến sỹ quân đội Việt Nam trong cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc. |
Và GS Ninh cũng đề xuất những tiêu chí khi viết SGK lịch sử là:
“Thứ nhất, viết đúng sự thật lịch sử đã xảy ra là ngày tháng nào, có cuộc tấn công gì, diễn ra ra sao và hậu quả như thế nào.
Thứ hai, phải phân tích được tính chất của cuộc đấu tranh ấy, về phía Việt Nam là cuộc chiến chống xâm lược để bảo vệ biên cương, hải đảo, toàn vẹn lãnh thổ. Ở đây cần nhấn mạnh yếu tố xâm lược của Trung Quốc khi họ chiếm Hoàng Sa, tấn công biên giới nước ta, do đó chúng ta phải tiến hành đấu tranh chống xâm lược.
Cuộc đấu tranh ở biên giới phía Tây Nam cũng là nhằm bảo vệ biên giới, lãnh thổ nước ta, đồng thời giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng.
Thứ ba, phải nhấn mạnh tinh thần chiến đấu hy sinh của quân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh bảo vệ biên cương, từ những cái chung rồi nêu đến những nhân tố điển hình.
Thứ tư, cần giáo dục tinh thần cảnh giác cho học sinh vì việc bảo vệ biên cương, biên giới là việc lâu dài. Vì thế ta phải cảnh giác, sẵn sàng đề phòng và chống lại những hành động xấu, những hành vi xâm lược của đối phương.
Thứ năm, nhấn mạnh truyền thống yêu nước, tinh thần yêu chuộng hòa bình của dân tộc Việt Nam. Quan điểm của ta là quyết đánh để bảo vệ nền độc lập nhưng vẫn coi trọng những mối quan hệ hữu hảo giữa các quốc gia, dân tộc.
Không thể nói rằng, nếu đưa thông tin lịch sử về các sự kiện như chiến tranh biên giới 1979 sẽ ảnh hưởng tới quan hệ hữu nghị Việt – Trung. Đây là sự nguỵ biện. Việc gì phải ra việc ấy. Bản thân cuộc chiến tranh đã diễn ra như thế nào thì ta phải nói đúng như thế ấy. Còn xây đắp tình hữu nghị thì ta vẫn làm, vẫn phát huy mặt tốt.
Trong thời gian chờ đợi sách giáo khoa mới phải vài năm nữa mới có, tôi nghĩ, các thầy giáo giỏi của các trường chuyên có thể tập trung viết một tài liệu để giảng dạy, đáp ứng nhu cầu về mặt giáo dục cho học sinh. Tài liệu này tất nhiên có sự thống nhất và chỉ đạo của nhà trường, các Sở Giáo dục và Đào tạo”.