Tiến sĩ Thái Anh Văn phải chứng minh đảng Dân Tiến của bà không theo đuổi độc lập cho Đài Loan trước khi Bắc Kinh sẽ có cách đối phó.
The Straits Times ngày 11/3 đưa tin, 2 tháng nữa là Tiến sĩ Thái Anh Văn sẽ nhậm chức, trở thành người đứng đầu đảo Đài Loan thay thế ông Mã Anh Cửu. Bắc Kinh đang đặt ra những quân cờ với hy vọng sẽ gây ảnh hưởng đến chính sách của bà trong quan hệ hai bờ eo biển.
Vào ngày 20/5 khi nhậm chức, Tiến sĩ Thái Anh Văn sẽ phải thể hiện lập trường của mình trong quan hệ với Bắc Kinh, vấn đề tế nhị nhất đối với đảng Dân Tiến mà bà lãnh đạo. Câu hỏi lớn nhất là làm thế nào bà có thể duy trì “nguyên trạng”, trong khi không tán thành nguyên tắc “một Trung Quốc” mà Bắc Kinh cảnh báo là “nền tảng của sự ổn định”.
Nguyên tắc “một Trung Quốc” còn được gọi là “nhận thức chung 1992”, trong đó hai bên thừa nhận chỉ có một nước Trung Quốc nhưng tùy cách hiểu mỗi bên (Đài Loan hiểu là Trung Hoa Dân quốc – thể chế do Tôn Trung Sơn lập ra, còn Trung Quốc thì hiểu đó là Trung Hoa Nhân dân cộng hòa quốc, tức Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa do Mao Trạch Đông lập ra sau khi thắng Tưởng Giới Thạch năm 1949).
Thứ Bảy vừa qua trong phiên họp Quốc hội, ông Tập Cận Bình đã cảnh báo chống lại “Đài Loan độc lập” khi phát biểu về chính sách quan hệ hai bờ, lần đầu tiên kể từ khi bà Thái Anh Văn chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 8/1.
Ông Bình khẳng định, chính sách của Bắc Kinh đối với vấn đề đảo Đài Loan sẽ không thay đổi bất luận chính trị Đài Loan biến động thế nào. Chính phủ Trung Quốc có thể ngừng mọi giao dịch, trao đổi hai bờ eo biển nếu bà Thái Anh Văn không công nhận “nhận thức chung 1992”.
Wang Yifu, một quan chức Trung Quốc phát biểu bên lề kỳ họp Quốc hội rằng, Tiến sĩ Thái Anh Văn phải chứng minh đảng Dân Tiến của bà không theo đuổi độc lập cho Đài Loan trước khi Bắc Kinh sẽ có cách đối phó với bà.
Trong một động thái khác có liên quan, Reuters ngày 10/3 đưa tin, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết cơ quan này đồng ý bán cho Đài Loan 2 tàu khu trục “dôi dư” của Hải quân Mỹ với tổng trị giá 190 triệu USD. Tuy nhiên hợp đồng mua bán còn cần phải được Quốc hội phê chuẩn.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh lo ngại các hành vi leo thang quân sự hóa của Trung Quốc trên Biển Đông ngày càng gia tăng. Đồng thời cũng đúng lúc lần đầu tiên Bộ Quốc phòng Đài Loan lên tiếng lo ngại về xu hướng chạy đua vũ trang trên Biển Đông.