Rodrigo Duterte đã mạnh mẽ phê phán Tổng thống Benigno Aquino “bán nước”, khiến cho Philippines mất đi quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough.
Tờ Tin tức Ngày nay xuất bản tại Đài Loan ngày 9/5 cho hay, cùng ngày hôm qua Philippines đã tổ chức bầu cử Tổng thống, trong bối cảnh tình hình Biển Đông tiếp tục căng thẳng, chính sách Biển Đông của tân Chính phủ sẽ trở thành trung tâm chú ý của dư luận.
Hiện nay ứng cử viên Rodrigo Duterte được đánh giá cao nhất về khả năng trở thành tân Tổng thống Philippines bị phê phán là có lập trường “do dự” trong vấn đề Biển Đông.
Theo báo chí Philippines, tại vịnh Manila ngày 7/5, ông Rodrigo Duterte đã cáo buộc Tổng thống sắp mãn nhiệm Benigno Aquino “bán nước”, thể hiện sự yếu ớt trong sự kiện đối đầu với Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough năm 2012, cuối cùng khiến cho Philippines mất đi quyền kiểm soát đối với bãi cạn này.
Ông Rodrigo Duterte nói: “Tại sao Chính phủ không điều một tàu chiến tới? Chính phủ cái gì cũng không làm, trái lại hạ lệnh cho tàu tuần tra rút, họ đã bán nước…”.
Nhưng cũng có người thống kê các phát biểu trước đây của ông Duterte, cho thấy, trong bản thảo phát biểu ngày 25/4, ông từng tuyên bố, khai chiến với Trung Quốc là “tự tìm con đường chết”, sách lược tốt nhất là chờ đợi sau khi Tòa Trọng tài Quốc tế The Hague công bố phán quyết, trên cơ sở đó tham vấn với Bắc Kinh “cùng khai thác” Biển Đông.
Ông Rodrigo Duterte cũng từng cho rằng, tiền đề đối thoại giữa Trung Quốc với Philippines phải là thừa nhận Philippines có chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough và cho phép ngư dân nước này đánh bắt cá ở vùng biển lân cận.
Nhưng trong cuộc họp báo vào đầu tháng 4/2016 ông tuyên bố, chỉ cần Trung Quốc sẵn sàng cung cấp nguồn vốn thi công đường sắt cho Philippines, ông sẽ “nhượng bộ” trong vấn đề Biển Đông.
Trung Quốc tuyên bố bãi cạn Scarborough là “lãnh thổ cố hữu” của họ với tên gọi “đảo” Hoàng Nham.
Ngày 6/5, Âu Dương Ngọc Tĩnh, Vụ trưởng Vụ Biên Giới và Hải dương, Bộ Ngoại giao Trung Quốc còn cho rằng, có 3 hiệp ước giữa Mỹ với Tây Ban Nha và Anh đã khẳng định giới tuyến của lãnh thổ Philippines không có bãi cạn Scarborough. Lấy cớ đó, Trung Quốc khẳng định chủ quyền đối với bãi cạn này.
Rodrigo Duterte là ứng cử viên Tổng thống được mệnh danh là Donald Trump của Philippines. Ông này có nhiều phát ngôn gây lo ngại. Chẳng hạn, ông từng tuyên bố, sau khi trúng cử, ông sẽ lập tức cắt đứt quan hệ với hai nước Mỹ, Australia, chỉ vì Đại sứ của hai nước này ở Philippines đã bóp méo phát biểu của ông về vụ xâm hại tình dục.
Ngoài ra, ông Rodrigo Duterte cũng từng công khai làm mất mặt Đại sứ Mexico tại Philippines với phát biểu rằng, Mexico là quốc gia bắt cóc, giết người nghiêm trọng nhất.
Hơn nữa, ông Rodrigo Duterte cũng từng trực tiếp điểm danh Đại sứ Ấn Độ tại Philippines, muốn cùng ông bàn về vấn đề người Ấn Độ cho vay nặng lãi bóc lột dân nghèo Philippines.