Việc kết nạp Montenegro với NATO đúng là chỉ như “thêm bát thêm đũa”, trong khi Ukraine và Gruzia đã bị bỏ qua.
The New York Times ngày 19/5 đưa tin, Ngoại trưởng các nước NATO đã ký thoả thuận cho phép Montenegro trở thành thành viên thứ 29 của liên minh quân sự này. Phát biểu tại buổi lễ ngày 19/5 ở Brussels, Thủ tướng Montenegro Milo Djukanovic coi việc gia nhập NATO là điều rất quan trọng vì nó sẽ mang đến sự ổn định trong khu vực.
Montenegro là một quốc gia nhỏ bé ở trung nam Âu, có diện tích khoảng hơn 15.000km2, dân số khoảng hơn 600.000 người và quân đội chỉ có khoảng 2.000 binh sĩ tại ngũ. Như vậy, Montenegro sẽ là thành viên có lực lượng vũ trang nhỏ nhất của Liên minh Quân sự Bắc Đại Tây Dương này.
Có thể thấy rằng, việc có thêm thành viên thứ 29 này gần không làm thay đổi NATO, không mạnh hơn, không lớn hơn. Trong khi đó, sự thiết tha của Ukraine và Gruzia với thế và lực hơn lớn rất nhiều, thậm chí cả khát khao hơn nữa, nhưng lại bị NATO bỏ qua hoặc chưa xem xét, mà tổ chức này lại chọn Montenegro – một thành viên mà “có cũng như không”.
Việc NATO chọn kết nạp Montenegro có thể coi là một lựa chọn đảm bảo sự an toàn nhất trong quan hệ với Nga. Bởi lẽ, bất cứ “nhất cử nhất động” mà NATO “đông tiến” đều là một sự khó chịu với Nga vì Kremlin luôn cho đó là sự đe doạ trực tiếp đến an ninh của nước Nga. Do vậy, việc chọn kết nạp thành viên mới của NATO luôn gây nên những cơn bão với Moscow.
Điều đó khiến cho NATO phải tính toán chi tiết, cân nhắc cẩn thận việc mở rộng quy mô của mình. Có thể thấy rằng, việc nhận đơn của Ukraine hoặc Gruzia lúc này thì chắc chắn sẽ khơi mào cho một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng giữa Nga và NATO.
Vì thế việc chọn Montenegro, một nước nhỏ và nằm cách xa biên giới Nga cho thấy NATO đang có ý gờm Nga.
Dù vậy, bất chấp thành viên thứ 29 của NATO chỉ là một nước “vô lợi, vô hại” nhưng Nga vẫn tỏ thái độ hết sức gay gắt. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng NATO đang cố thay đổi bối cảnh chính trị tại châu Âu và ảnh hưởng đến lợi ích của Nga, buộc Nga phải đáp trả.
Bà Zakharova cáo buộc NATO “đi đêm” với các quan chức hàng đầu Montenegro để “lôi kéo” nước này gia nhập NATO bất chấp ý kiến của người dân và bỏ qua các nguyên tắc dân chủ. Theo bà, Nga không thể không phản ứng trước việc kết nạp này.
Để phóng đại tầm quan trọng của sự kiện này, Nga có thể sẽ thay đổi mối quan hệ vốn hoà hữu với Montenegro, có thể là cắt đứt làm ăn kinh tế hoặc cấm vận. Nhưng trên hết, Nga có thể mượn cớ này để tăng cường năng lực quân sự cũng như khả năng sẵn sàng chiến đấu để “tiếp tục kiềm chế NATO phát triển xung quanh Nga” như tuyên bố của nhiều quan chức Nga trước đây.