Trong cuộc trưng cầu dân ý ngày 23/6, đa số người dân Anh chọn rời khỏi Liên minh châu Âu (EU).
Cựu thị trưởng London Boris Johnson, người ủng hộ mạnh mẽ Brexit
1. EU đe dọa chủ quyền của Anh
Đây là giả thiết cũng như lập luận khá phổ biến trong giới những người có học ở Anh, tiêu biểu như hai chính trị gia thuộc đảng Bảo thủ, cựu thị trưởng London Boris Johnson và Bộ trưởng Tư pháp Michael Gove.
Dẫn chứng, trong nhiều thập kỷ qua, hàng loạt hiệp ước EU chuyển đổi quyền lực đang lên của các nước thành viên về cho trung ương đầu não của EU ở Brussels. Nhiều vấn đề quan trọng của EU như chính sách cạnh tranh, nông nghiệp, bản quyền sáng chế… đã lấn át các đạo luật của các nước thành viên.
Những người nghi ngờ, lưỡng lự đối với Brexit cũng đồng quan điểm, rằng cơ quan điều hành của EU, Ủy ban châu Âu (EC), không đại diện trực tiếp cho các cử tri của Anh lẫn ở các nước thành viên khác.
Các nhà lãnh đạo Anh chỉ có ảnh hưởng rất hạn chế trong việc lựa chọn các thành viên của EC thời hạn 5 năm một lần.
Tuy nhiên, một khi các thành viên của EC đã được chọn, không có ai đại diện cho chính phủ Anh hoặc đại diện cho người Anh được bầu tại Nghị viện châu Âu (EP).
2. Anh bị chi phối quá nhiều bởi gánh nặng “thông tư” từ EU
Cũng theo nhóm người phản đối EU, các quy định của EU ngày càng chồng chất lên vai người Anh, đôi khi, những quy định này lại rất vớ vẩn như không được dùng lại hay tái chế túi trà, trẻ em dưới 8 tuổi không được thổi bóng bay hay những hạn chế về công suất của máy hút bụi.
Thậm chí có cả những quy định khiến cho nhiều người Anh lộn tiết. Ví dụ, năm 2013, người dân Anh không được phép sáng tạo để có cửa sổ buồng lái xe tải tốt nhất, hoặc nhiều quy định vô lý khác mà ngay cả người Pháp cũng phản đối.
Nhiều người bảo thủ Anh nhìn bộ máy quan liêu của EU tại Brussels giống như những người bảo thủ Mỹ nhìn vào cỗ xe quan liêu Washington. Theo Bộ trưởng Tư pháp Michael Gove, các quy định của EU đã làm cho nền kinh tế Anh thiệt hại khoảng 600 triệu bảng Anh mỗi tuần hoặc 880 triệu Mỹ kim hay gần 20.000 tỷ đồng tiền VN.
Bộ trưởng Tư pháp Michael Gove: “Tôi ủng hộ Brexit”
3. EU cố thủ lợi ích của công ty, ngăn cản những cải cách triệt để
Nhiều người bảo thủ Anh cho rằng, EU đã áp đặt các chính sách bất hợp lý đối với chính phủ Anh. Một số người còn có quan điểm, cấu trúc phản dân của EU đã mang lại quá nhiều quyền lực cho giới tinh hoa, đặc biệt là các công ty và ngăn cản nền kinh tế Anh tăng trưởng.
“EU là phản dân chủ và ngăn cản cải cách”, Enrico Tortolano, giám đốc điều hành chiến dịch Công đoàn Anh kháng EU, nhấn mạnh khi trả lời phỏng vấn với tờ Quartz. ” EU đã tạo ra hệ sinh thái hiếu chiến nhất trong thế giới các nước phát triển, nhằm mang lại lợi ích cho các tập đoàn độc quyền, giúp giới giàu có trốn thuế và giới tội phạm có tổ chức dễ bề hoạt động”, nhà báo Anh Paul Mason, cũng đồng quan điểm với Enrico tiếp lời.
Gần 52% người Anh đồng ý với Brexit
4. EU thì OK, còn đồng euro lại là một thảm họa
Kể từ khi gia nhập EU năm 1973, tại Anh đã có một nhóm người bài EU, tuy nhiên, vẫn chỉ là thiểu số nhưng đến gần đây, con số này đã tăng vọt. Theo chuyên gia kinh tế Andrew Lilicon, tính đến đầu tháng 6/2016, đã có gần 130 nghị sĩ đảng Bảo thủ Anh tuyên bố muốn rời EU so với 20 người cách đây 10 năm.
Lý do?. Xin thưa, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu xuất hiện vào năm 2008 đã làm suy yếu nền kinh tế toàn cầu và tệ hơn ở các nước dùng đồng tiền chung châu Âu, quen gọi là đồng euro. Tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt trên 20% như Hy Lạp và Tây Ban Nha, làm cho cuộc khủng hoảng nợ ngày một phình to. Bảy năm sau khủng hoảng, Tây Ban Nha và Hy Lạp vẫn chìm trong thất nghiệp, vượt trên ngưỡng 20 %, nhiều nhà kinh tế cho rằng, chính đồng euro là thủ phạm cho tình trạng bất ổn nói trên.
Rất may, nước Anh không sử dụng đồng euro, nên rủi ro có phần được giảm nhẹ. Điều này lại càng khẳng định nước Anh không thể “mặn mà” hơn với EU được nên Brexit là giải pháp tối ưu. Việc Anh rời khỏi EU còn là điềm lành cho các quốc gia khác, giúp EU nhìn lại mình khi ban hành các chính sách cụ thể.
Đồng euro là thảm họa với nền kinh tế Anh ?
5. EU quá dễ dãi đối với di cư
Việc người Anh rời EU chủ yếu là vì lý do kinh tế nhưng nó cũng bị ảnh không nhỏ bởi các quy định di cư của EU. EU quy định cho phép công dân các nước thành viên sinh sống, làm việc, du kịch hay đi lại bất cứ nơi nào trong lãnh thổ EU. Chính điều này, di cư trở nên dễ dãi hơn, nảy sinh ra nhiều bất cập, nhiều người tận dụng cơ hội để làm những điều trái luật, ảnh hưởng đến an ninh, kinh tế, lẫn chủ quyền quốc gia.
Anh bị ảnh hưởng xấu bởi các quy định liên quan đến di cư kể từ khi cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 diễn ra. Khi khu vực đồng tiền chung euro gặp khó khăn, công nhân từ các nước EU khác như Ireland, Ý, Lithuania hoặc các nước đông Âu đã đổ xô đến Anh tìm việc làm.
Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh, ước tính có hơn 2 triệu dân EU đang làm việc tại vương quốc Anh. Riêng năm 2015, có 333.000 người mới di cư tới Anh. Khi rời EU, Anh có thể tạo ra một hệ thống nhập cư hợp lý hơn để giúp cho nền kinh tế phát triển, đồng thời đảm bảo công ăn việc làm cho chính người Anh trong nước.
Dòng người di cư tới Anh
6. Có thêm nhiều tiền chi cho phúc lợi xã hội
Rời EU, Anh sẽ có thêm một khoản tiền lớn để chi cho phúc lợi xã hội
Khi còn là thành viên EU, Anh phải có nghĩa vụ đóng góp cho EU, hiện mức đóng góp này của Anh xếp hàng thứ hai trong EU, khoảng 13 tỷ bảng Anh (19 tỷ USD) mỗi năm, tương đương 300 USD/người/năm.
Một khi Brexit có hiệu lực và thể theo những người ủng hộ Brexit, số tiền này sẽ được dùng cho các dịch vụ ở Anh, nhưng phải được quốc hội Anh quyết định cách thức chi tiêu cụ thể thay vì nộp EU như trước đây. Điều này có nghĩa, khi Anh rời EU, quốc gia này sẽ có thêm một khoản tiền khổng lỗ để chi cho phúc lợi xã hội.