Ngày 14.7, Philippines kêu gọi Trung Quốc tôn trọng phán quyết của Tòa trọng tài và tuyên bố sẽ đưa vấn đề này ra hội nghị thượng đỉnh khu vực.
Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh Á-ÂU (ASEM) tại Mông Cổ từ ngày 15.7 cùng Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường.
“Tại ASEM, Ngoại trưởng Yasay sẽ thảo luận về cách tiếp cận hòa bình, dựa trên luật pháp quốc tế ở Biển Đông, và sự cần thiết yêu cầu các bên tôn trọng phán quyết của Tòa trọng tài” – tuyên bố của Bộ Ngoại giao Philippines viết.
Tuyên bố này là phản ứng mạnh mẽ nhất của Philippines sau phán quyết hôm 12.7 của Tòa trọng tài, trong đó bác bỏ yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông vì không có cơ sở pháp lý.
Trong những bình luận đầu tiên sau phán quyết, Ngoại trưởng Yasay nói rằng Philippines hoan nghênh quyết định của Tòa, nhưng không kêu gọi Trung Quốc tôn trọng hay tuân thủ. Sau đó, ông chỉ kêu gọi “tất cả các bên liên quan kiềm chế và tỉnh táo”.
Trung Quốc tuyên bố phớt lờ phán quyết, cảnh báo viễn cảnh đối đầu ở Biển Đông, và đe dọa lập vùng nhận dạng phòng không.
Hôm 11.7, Trung Quốc cũng nói rằng tranh chấp biển không được đưa vào chương trình nghị sự ASEM. Trợ lý Ngoại trưởng Trung Quốc Khổng Huyễn Hữu nhấn mạnh, ASEM “không phải là nơi phù hợp” để bàn bạc vấn đề này.
Ông Yasay sẽ thay mặt Tổng thống Rodrigo Duterte tham dự ASEM. Ông Duterte từng phát tín hiệu rằng ông muốn tránh bất hòa ngoại giao nghiêm trọng với Trung Quốc về tranh chấp Biển Đông.