Nhật Bản, Mỹ và Úc hôm 25-7 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn trật tự hàng hải dựa trên luật lệ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương tại cuộc họp Đối thoại Chiến lược 3 bên lần thứ sáu.
Hôm qua, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Úc Julie Bishop gặp nhau tại Vientiane (Lào) bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN.
Không giống như tuyên bố chung của ASEAN vốn không nhắc đến phán quyết của vụ kiện trọng tài giữa Trung Quốc và Philippines vào ngày 12-7, bộ ba “bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ luật pháp” và nhắc lại rằng phán quyết là “cuối cùng và ràng buộc về mặt pháp lý đối với cả hai bên” trong tuyên bố chung.
Bên cạnh đề cập đến hợp tác 3 bên về an ninh hàng hải ở Đông Nam Á, các bộ trưởng cũng bày tỏ mối quan tâm đến tranh chấp hàng hải ở biển Đông. Các bên tuyên bố sẽ thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực hàng hải thông qua trao đổi thông tin và đối thoại.
“Các Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hạn chế các hành động đơn phương, dẫn đến thay đổi cơ thể vĩnh viễn đối với môi trường biển trong khu vực và kêu gọi các nước kiềm chế các hành động như cải tạo đất có quy mô lớn, xây dựng các tiền đồn cũng như các sử dụng các tiền đồn cho mục đích quân sự” – tuyên bố chung nêu rõ.
Trong khi đó, Nhật Bản vướng vào vấn đề Senkaku/Điếu Ngư với Trung Quốc. Mặc dù không nêu đích danh song tuyên bố ngầm ám chỉ Bắc Kinh.
“Các Bộ trưởng cũng phản đối bất kỳ hành động cưỡng chế hoặc đơn phương nào có thể làm thay đổi hiện trạng, gia tăng căng thẳng ở biển Hoa Đông và thống nhất sẽ duy trì liên lạc chặt chẽ về tình hình trong khu vực này” – tuyên bố nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, 3 bộ trưởng cũng lên án vụ thử hạt nhân của Triều Tiên vào tháng 1 và các vụ phóng thử tên lửa đạn đạo tiếp theo, cũng như “mọi hình thức” của chủ nghĩa khủng bố sau một loạt các cuộc tấn công gần đây.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại một cuộc bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN Ảnh: REUTERS
Cùng ngày, bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida hội đàm với người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị, trong đó kêu gọi Bắc Kinh chấp nhận phán quyết trong vụ kiện trọng tài giữa Philippines đối với Trung Quốc liên quan các tranh chấp tại biển Đông.
Ông Kishida cũng hối thúc Trung Quốc kiềm chế, hành động phù hợp với luật pháp quốc tế và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Đáp lại, Ngoại trưởng Vương Nghị tái khẳng định lập trường của Trung Quốc phản đối phán quyết trên của Tòa Trọng tài.