Ngày 9/8, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, người mà cách đây mấy tháng bị Nga coi là “kẻ đâm sau lưng” sau khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay Nga, sẽ đến St Petersburg, Phó Thủ tướng Mehmet Simsek cho biết trong một cuộc họp với người đồng cấp Nga Arkady Dvorkovich.
Biếm họa về căng thẳng Nga-Thổ sau vụ bắn rơi máy bay Nga
“Ngài Đại sứ thông báo rằng Tổng thống của chúng tôi (Recep Tayyip Erdogan) đã xác nhận rằng vào ngày 9/8 sẽ bay tới St. Petersburg” – ông Simsek cho biết.
Phó Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ nói thêm rằng hai nước nên nỗ lực càng nhiều càng tốt để sớm bình thường hóa toàn diện mối quan hệ song phương.
Phó thủ tướng Nga Arkady Dvorkovich xác nhận rằng lời xin lỗi của Thổ Nhĩ Kỳ về việc bắn rơi máy bay Su-24 của Nga đã tạo cơ sở cho việc khôi phục quan hệ giữa Ankara và Moscow. Ông cũng cho biết cuộc hội đàm với Simsek có mục đích tạo ra một “cơ sở đáng tin cậy” cho cuộc hội kiến của hai vị tổng thống ở St Petersburg.
“Chúng tôi đã sẵn sàng cho các cuộc đàm phán mang tính xây dựng. Sau cuộc họp của chúng tôi sẽ có các cuộc họp ở cấp Bộ trưởng. Chúng tôi tin rằng việc phục hồi mối quan hệ song phương của chúng ta nên được tiến hành dần dần, theo từng bước một, để nối lại sự tương tác trong thương mại và các lĩnh vực kinh tế khác” – Phó Thủ tướng Nga phát biểu.
Cuộc khủng hoảng trong quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu vào tháng 11 năm ngoái, khi một máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay Su-24 của Nga. Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi đó là một “cú đâm từ phía sau” của kẻ đồng lõa với bọn khủng bố và áp đặt các hạn chế về kinh tế đối với Ankara.
Quan hệ giữa hai nước bắt đầu được điều chỉnh trong tháng Sáu, khi Erdogan đã xin lỗi về việc bắn rơi máy bay và về cái chết của phi công.
Chuyến thăm của Erdogan tới Nga sắp tới diễn ra trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ đang phải giải quyết những hậu quả của cuộc đảo chính (bất thành) ở nước này. Trong số những người nổi dậy cũng có hai phi công đã bắn rơi máy bay ném bom của Nga. Bây giờ cả hai phi công này đã bị bắt giam.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu bày tỏ lòng biết ơn tới Tổng thống Nga Vladimir Putin về sự hỗ trợ Ankara trong thời gian xảy ra âm mưu đảo chính quân sự.
“Nga đã dành cho chúng tôi sự hỗ trợ vô điều kiện trong việc áp chế cuộc đảo chính quân sự vừa qua. Chúng tôi chân thành cảm ơn Tổng thống Vladimir Putin và các quan chức Nga đã hết lòng hỗ trợ chúng tôi” – Bộ trưởng Cavusoglu phát biểu trên kênh truyền hình Haberturk.
Quan hệ giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã ấm lên kể từ khi Tổng thống Recep Tayyip Erdogan xin lỗi về việc bắn hạ máy bay Nga hồi cuối tháng 11/2015. Ngày 30/6, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh bãi bỏ các hạn chế về việc bán tour du lịch đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Được biết, Nga đã áp đặt lệnh trừng phạt chống lại Thổ Nhĩ Kỳ từ cuối tháng 11/2015. Đặc biệt, các công ty lữ hành và đại lý du lịch bị cấm bán tour đến Thổ. Trước đó, điện Kremlin đã nhiều lần tuyên bố mong đợi lời xin lỗi từ các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và việc bồi thường chiếc máy bay bị bắn rơi.
Một cuộc đảo chính quân sự đã diễn ra vào đêm 15 rạng ngày 16/7. Chỉ sau vài tiếng đồng hồ, cuộc đảo chính đã thất bại hoàn toàn. Ngay sau đó cơ quan chức năng Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành bắt giữ hơn 13 nghìn đối tượng tham gia hoặc dính líu đến cuộc nổi loạn. Bắt đầu một cuộc thanh trừng lớn trong các lực lượng vũ trang. Chính phủ đã buộc tội tổ chức âm mưu đảo chính cho nhà giảng thuyết Fethullah Gulen đang cư trú tại Hoa Kỳ, bắt giữ cháu trai của ông ta. Thổ Nhĩ Kỳ yêu cầu Mỹ dẫn độ Gulen, nhưng nhà truyền giáo này khẳng định rằng ông ta không liên quan gì tới âm mưu đảo chính. Ngày 23/7, cơ quan điều tra của Thổ Nhĩ Kỳ đã trả tự do cho 1,2 nghìn quân nhân bị bắt giữ trước đó vì nghi ngờ tham gia vào âm mưu đảo chính.
Theo các nhà quan sát trong và ngoài nước, một trong những nguyên nhân của cuộc nổi loạn ở Thổ Nhĩ Kỳ được cho là sự bất ổn định trong quan hệ của Ankara với Moscow.