Để giữ đồng minh lớn là Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ đã phải “bán bớt” đồng minh nhỏ là Lực lượng tự vệ người Kurd ở Syria.
Bằng chiến dịch quân sự quy mô lớn ở Syria ngày 23/8, Thổ Nhĩ Kỳ đã buộc Mỹ phải lựa chọn: Thổ hoặc phiến quân người Kurd (YPG) (do Mỹ hậu thuẫn) ở Syria. Và cuối cùng Washington đã chọn Ankara.
Sở dĩ có chuyện cùng là đồng minh với nhau Thổ lại làm khó Mỹ là vì YPG đang đe dọa tới an ninh biên giới và ổn định chính trị bên trong Thổ Nhĩ Kỳ.
Kể từ khi lực lượng YPG đánh chiếm thị trấn Manbij ở giáp biên giới với Thổ từ tay IS thì đối với Ankara đây là giới hạn đỏ đã bị vượt qua. Mọi cảnh cáo của Ankara với Mỹ đều không có tác dụng. Đó là lý do Thổ Nhĩ Kỳ buộc phải vào cuộc, nhằm tránh viễn cảnh người Kurd sẽ làm chủ hoàn toàn biên giới Thổ-Syria.
YPG là lực lượng người Kurd ở Syria nhưng lại có quan hệ với người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ, mà nhóm người này lại thường chống chính quyền trung ương, đòi tự trị… Chưa kể YPG đang áp sát biên giới giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Diệt mầm họa YPG là mong muốn từ rất lâu của chính quyền Ankara. Nhưng YPG lại là đồng minh của Mỹ trong mặt trận chống Tổng thống Al-Assad.
Nhưng để “hợp pháp hóa” chiến dịch đánh YPG trên đất Syria, Thổ bèn nhờ IS làm bình phong và được sự ủng hộ của Damas cũng như Nga.
Và thời điểm để Thổ phát động chiến dịch mang tên “Lá chắn Euphrates” đầy tính toán. Ngay khi Phó tổng thống Mỹ Biden bước lên máy bay sang Ankara, Thổ xua quân tràn sang Syria đánh YPG. Khi đến nơi ông Biden chẳng còn biết làm gì khác ngoài tuyên bố hợp tác với Thổ. Đồng thời, Mỹ cũng cảnh cáo YPG không được “đụng chạm” gì tới Thổ.
Điều này đồng nghĩa với việc Mỹ “phản bội” YPG. Sở dĩ Mỹ không thể bán đứng Thổ để ủng hộ YPG vì dù sao Ankara cũng là một “đồng minh”, một thành viên của NATO, trong khi YPG lại bị Thổ Nhĩ Kỳ, Syria và Nga coi là phiến quân khủng bố. Ở đây, YPG không danh chính ngôn thuận trước cộng đồng quốc tế.
Tại Ankara, ông Biden tuyên bố: “Nếu người Kurd (YPG) không rút khỏi bờ đông sông Euphrates thì họ sẽ mất sự ủng hộ của Mỹ”. Đây là sự xuống nước “cay đắng” của Mỹ khi buộc phải đứng về Thổ và “phản bội” lại YPG. Thử tưởng tượng YPG đã dành 73 ngày để giải phóng thị trấn Manbij, hi sinh hàng trăm mạng, vậy mà nay Mỹ lại kêu phải rút đi và nhường chỗ cho Thổ Nhĩ Kỳ hay chính xác hơn là cho phiến quân “ôn hòa” FSA do Thổ bảo trợ. Tuy nhiên, YPG không có lựa chọn nào.
Bất chấp sức ép từ Thổ và Mỹ, người Kurd ban đầu vẫn tỏ ra cứng rắn. Phát ngôn lực lượng tự vệ YPG, Redur Xelil ngày 25/8 tuyên bố Thổ đưa quân vào thị trấn biên giới Jarablus (nhằm hớt tay trên YPG) là hành động thù địch và không phải để diệt khủng bố (IS) mà là để chống lại người Kurd. Theo ông Redur Xelil thì YPG sẽ tiếp tục bảo vệ các vị trí đang chiếm giữ ở tây Euphates (bao gồm cả thị trấn Manbij mới chiếm gần đây). “Chúng tôi đang ở bờ tây sông Euphrates. Đó là đất của chúng tôi giành được (từ phiến quân IS). Chúng tôi sẽ chẳng đi đâu cả, bất chấp Thổ Nhĩ Kỳ hay siêu cường nào yêu cầu”- Redur Xelil tuyên bố với kênh CNN.
Tuy nhiên, liệu YPG cứng chẳng được bao lâu. Theo các phân tích thì nếu bị Mỹ quay lưng thì YPG nhanh chóng quay trở lại về con số 0 to đùng. Và đúng như vậy, sau khi cân nhắc kỹ thiệt hơn, chiều 25/8, truyền thông Thổ đưa tin YPG đã bắt đầu rút quân khỏi thị trấn Manbij (thuộc bờ tây sông Euphrates) chỉ 2 tuần sau khi đánh chiếm (từ tay phiến quân IS). Trước đó, TNK tuyên bố cho YPG thời hạn một tuần để triệt thoái hoàn toàn lực lượng khỏi bờ tây sông Euphrates.
Nhưng vậy, tính đến thời điểm này, tạm thời Thổ Nhĩ Kỳ đã tự mình thiệt lập một hành lang an toàn dài 90 km kéo dài từ Azaz tới Jarablus. Ankra đã tạm ngăn chặn người Kurd đánh chiếm toàn bộ biên giới. Nhưng cuộc chiến vẫn còn dài và người Thổ nên đề phòng Mỹ trả đòn.
Việc Mỹ bất ngờ xuống nước trước Thổ Nhĩ Kỳ khiến YPG đang chịu… mất mặt và có lẽ là họ buộc phải nhìn nhận lại việc hợp tác với Mỹ, bởi vì các lợi ích của mình, Mỹ sẵn sàng “bán đứng” YPG bất kỳ lúc nào, theo đúng kiểu “nuôi được thì thịt được”.
Phía Mỹ trong thông báo nói “muốn YPG rút về bờ đông sông Euphrates để dồn lực lượng… chuẩn bị chiến dịch đánh chiếm Raqaa-thủ phủ của IS”. Nhưng nay liệu YPG có còn hào hứng, khi có thể sẽ thêm một lần nữa “cốc mò cò xơi”, đổ xương đổ máu để giành đất rồi người khác cuỗm mất…
Lịch sử chứng minh rằng người Kurd sẽ chẳng bao giờ có nhà nước độc lập mà chỉ dựa trên lời hứa của Mỹ. Và trên hết, người Kurd cũng nên nhìn lại chiến lược của mình. Lẽ ra Syria là nơi thiết lập mối liên hệ lý tưởng nhất thì họ cũng vứt bỏ cơ hội, đi hợp tác với Mỹ để rồi bây giờ chưa gì đã bị nhục mặt. Sự thật đã rõ, với người Kurd, Mỹ chỉ xem là công cụ, là loại đánh thuê không hơn không kém.