Obama có thể đá trái banh “vấn đề Duterte” cho người kế nhiệm sẽ xuất hiện vào tháng Giêng 2017 giải quyết, nhưng rõ ràng Quốc hội Mỹ không đủ kiên nhẫn.
Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, ảnh: news.abs-cbn.com.
Nikkei Asian Review ngày 3/10 dẫn lời 2 nhà nghiên cứu Mỹ, Murray Hiebert và Conor Cronin từ trung tâm CSIS bình luận, quan hệ đồng minh lâu dài giữa Mỹ và Philippines đang phải đối mặt với nguy cơ bị lật ngược bởi Tổng thống Rodrigo Duterte.
Bất chấp những chỉ trích và tuyên bố chống Mỹ từ ông Duterte, chính quyền Tổng thống Obama vẫn đang cố gắng tập trung vào nhiều lĩnh vực hai nước cùng quan tâm, trong khi không bỏ qua các vấn đề nhân quyền và đe dọa chấm dứt hợp tác quân sự từ ông chủ Điện Malacanang.
Bản thân ông Obama đã bị ông Rodrigo Duterte xỉ vả bằng ngôn ngữ khiếm nhã nhất, vẫn đang cố gắng với “tầm nhìn dài hạn” trong quan hệ với đồng minh từng đóng vai trò trụ cột của chiến lược xoay trục sang châu Á – Thái Bình Dương.
Nhưng những phiền toái cho quan hệ hai nước càng ngày càng bùng nổ sau những phát biểu gần đây của ông Rodrigo Duterte.
Các cử tri Philippines lựa chọn ông Duterte làm Tổng thống là bởi sự thất vọng của họ trước tình trạng tội phạm, tham nhũng, bất bình đẳng kinh tế chứ không phải một tầm nhìn mới táo bạo trong chính sách đối ngoại.
Thế nhưng chỉ 3 tháng qua sau khi nhậm chức, ông Duterte đã làm ngạc nhiên nhiều người Philippines và người Mỹ với sự dữ dội của những “cơn bộc phát” chống Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana và Ngoại trưởng Perfecto Yasay đã nhiều lần phải “chữa cháy” cho những phát biểu của ông Rodrigo Duterte. Thậm chí có những điều Duterte nói ra, 2 quan chức cấp cao này cũng ngạc nhiên.
Chính quyền Obama có thể đá trái banh “vấn đề Duterte” cho người kế nhiệm sẽ xuất hiện vào tháng Giêng 2017 giải quyết, nhưng rõ ràng Quốc hội Mỹ không đủ kiên nhẫn để chờ đợi lâu.
Thượng nghị sĩ Ben Cardin và Patrick Leahy đã thảo luận về một “phản ứng thích hợp” đối với Philippines, bao gồm khả năng hạn chế hỗ trợ của chính phủ Mỹ cho quốc gia này.
Duterte đã chỉ trích 2 Thượng nghị sĩ Mỹ là “đạo đức giả”.
Nếu Obama phản ứng với những lời lẽ hung hăng của Duterte bằng cách hạn chế viện trợ của Mỹ, có khả năng sẽ chỉ kích động sự giận dữ của Duterte.
Trung Quốc (và cả Nga) đã chìa tay về phía Rodrigo Duterte. Một phản ứng cứng rắn từ phía Washington có thể đẩy Philippines về phía Trung Quốc.