Chiến dịch chống ma túy đẫm máu ở Philippines tiềm ẩn nguy cơ gây cản trở nỗ lực của Tổng thống Duterte nhằm hâm nóng mối quan hệ với Trung Quốc.
Một người đàn ông tình nghi liên quan đến ma túy hôm 21/9 bị giết hại, buộc
băng dính quanh đầu và chân, ở thủ đô Manila, Philippines. Ảnh: Reuters
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte từ khi lên nắm quyền liên tục hứng chịu chỉ trích từ cộng đồng quốc tế bởi chiến dịch trấn áp tội phạm ma túy đẫm máu, cho phép giết hại những người bị tình nghi liên quan đến ma túy mà không qua xét xử.
Ông Duterte cũng khiến Mỹ cùng một số nước trong khu vực thêm phần lo lắng vì những động thái được cho là nhằm làm nồng ấm thêm mối quan hệ với Trung Quốc, trong bối cảnh Bắc Kinh đang ráo riết gia tăng ảnh hưởng và thực hiện các biện pháp cứng rắn nhằm tuyên bố chủ quyền phi lý trên Biển Đông, theo Business Insider.
Nhưng giới chuyên gia đánh giá nỗ lực xích lại gần hơn với Bắc Kinh của Tổng thống Duterte đang gặp cản lực chính bởi chiến dịch chống ma túy do ông phát động.
Tổng thống Duterte từ giữa mùa hè bắt đầu nhắc tới mối liên hệ giữa Trung Quốc và vấn nạn ma túy ở Philippines. Sau sự kiện Tòa Trọng tài thường trực do Liên Hợp Quốc bảo trợ ở The Hague, Hà Lan, hôm 12/7 ra phán quyết về vụ kiện “đường lưỡi bò” của Philippines đối với Trung Quốc ở Biển Đông, ông không ít lần nhấn mạnh rằng vô số kẻ tình nghi liên quan tới ma túy bị giết hại ở Philippines mang quốc tịch Trung Quốc.
“Có những cái xác vẫn chưa được nhận, ai sẽ là người đứng ra nhận chúng? Hầu hết bọn họ đều là người Trung Quốc”, ông Duterte nói hôm 17/7. Ông cũng khẳng định nhiều nhóm sản xuất shabu, loại ma túy đá rẻ tiền thịnh hành ở Philippines, bắt nguồn từ Trung Quốc.
Hồi tháng 8, ông Duterte tiếp tục chĩa mũi dùi về phía Bắc Kinh khi tuyên bố nếu muốn tìm kiếm “cá lớn” buôn bán ma túy bất hợp pháp, hãy đến Trung Quốc. Tới cuối tháng, chính quyền Duterte một lần nữa lại làm bật lên vai trò của Trung Quốc đối với nạn buôn bán ma túy ở Philippines.
Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay, trong một phiên điều trần trước Thượng viện, cho hay đại sứ Trung Quốc từng bị triệu tập vì các cáo buộc rằng Trung Quốc là một nguồn cung cấp ma túy chính vào Philippines và các băng nhóm thuộc Hội Tam Hoàng có liên quan tới hoạt động buôn bán ma túy tại quốc gia này.
“Đại sứ Trung Quốc nói điều đấy là không đúng và tôi đã bảo ông ấy rằng các báo cáo ấy đều dựa trên thông tin tình báo. Như chúng ta biết, chúng đều được kiểm chứng ở một mức độ nào đó, vì thế tôi muốn một sự xác thực từ ông ấy”, Ngoại trưởng Yasay cho biết.
Bắc Kinh phản ứng bằng cách yêu cầu Manila cung cấp thêm thông tin về các cáo buộc, đồng thời đại sứ Trung Quốc tại Philippines cũng tuyên bố nói tất cả trùm ma túy đều đến từ Trung Quốc là “hoàn toàn sai trái”.
Tổng thống Duterte những tuần gần đây liên tục thể hiện ý muốn xa rời Mỹ để xích lại gần hơn với Trung Quốc. Giữa tháng trước, ông thông báo đang cân nhắc mua vũ khí từ Trung Quốc. Hôm 26/9, ông cho hay Philippines “sẽ thiết lập liên minh với Trung Quốc” và Nga, đồng thời mở ra “một khía cạnh khác của hàng rào ý thức hệ”.
Tuy nhiên, giới quan sát nhận định mục tiêu mà ông Duterte hướng tới rất khó thực hiện bởi mối quan hệ Philippines – Trung Quốc lâu nay vẫn bị phủ bóng bởi ma túy. Bên cạnh đó, quy mô cũng như mức độ nghiêm trọng của các vụ việc liên quan tới ma túy thời gian qua cũng không ngừng gia tăng.
Hồi tháng 8, một chiến dịch truy quét ma túy ở khu vực phía tây bắc thủ đô Manila, Philippines, đã thu giữ lượng shabu trị giá tới 82,7 triệu USD từ một nhà kho được cho là do người Trung Quốc thuê.
Đầu tháng trước, cuộc đột kích khác nhằm vào một trang trại nuôi lợn ở phía bắc Manila phát hiện một cơ sở điều chế ma túy đá và bắt giữ 7 công dân Trung Quốc.
Ông Bartolome Tobias, người đứng đầu Lực lượng Đặc nhiệm Phòng chống Ma túy Philippines khẳng định Trung Quốc tiếp tục là một nguồn cung cấp ma túy chính vào Philippines.
“Hầu hết những đối tượng liên quan tới hoạt động buôn lậu shabu là người Trung Quốc và Tây Phi”, ông Tobias nói trước các phóng viên. “Đấy là lý do vì sao chúng tôi sẽ tiếp tục tiến hành các chiến dịch quy mô nhằm vào những ông trùm ma túy Trung Quốc trên cả nước”.
Trung Quốc từng ủng hộ chiến dịch chống ma túy do Tổng thống Duterte phát động, song các quan chức và truyền thông nước này nhiều lần phủ nhận vai trò của Trung Quốc trong hoạt động buôn bán ma túy ở Philippines.
Người dân Trung Quốc vừa chỉ trích chiến dịch chống ma túy đẫm máu vừa châm biếm những phát ngôn từ phía Philippines nói rằng Trung Quốc có liên quan tới vấn nạn ma túy ở nước này, theo Quartz.
Thế khó
Theo Christopher Woody của Business Insider, Mỹ có thể sẽ im lặng về tình trạng bạo lực ma túy ở Philippines nếu Manila vẫn đứng về phía Washington nhằm cân bằng ảnh hưởng ở khu vực với Trung Quốc. Bắc Kinh dường như cũng sẽ sát cánh cùng Manila nếu Philippines sẵn sàng ủng hộ một số lợi ích của Trung Quốc ở Thái Bình Dương.
Nhưng thái độ thiếu hợp tác mà Tổng thống Duterte dành cho Mỹ sẽ chỉ kích động tâm lý bất an ở Washington trong khi chiến dịch chống ma túy ông theo đuổi lại tiềm ẩn nguy cơ khiến Bắc Kinh mất lòng, Woody nhận xét.
Ông Duterte hiện có vẻ vẫn muốn tập trung vào ma túy, bất chấp những vấn đề nghiêm trọng khác mà Philippines đang đối mặt.
Hôm 30/9, đề cập tới việc trùm phát xít Hitler từng thảm sát hàng triệu người Do Thái, ông Duterte quả quyết: “Hiện có ba triệu con nghiện ma túy (ở Philippines). Và tôi sẽ rất vui nếu có thể giết sạch chúng”.
“Nếu Đức có Hilter thì Philippines có…”. ông Duterte ngừng nói, chỉ tay vào mình.