Bản tin Biển Đông ngày 12/10/2016.
Wu Shicun, người đứng đầu Viện Quốc gia Trung Quốc về Biển Đông. Ảnh: BOAO Forum for Asia.
1) Phó Chánh án Tòa án Tối cao Philippines: cần đưa các máy bay tuần tra đến Biển Đông để bảo vệ Vùng Đặc quyền kinh tế
Ngày 11/10, tờThe Rappler đưa tin:
Ngày 11/10, tại buổi lễ bế mạc kết thúc các cuộc tập trận đổ bộ Phiblex giữa Philippines và Mỹ, Phó Chánh án Tòa án Tối cao Philippines Antonio Carpio kêu gọi Tân Tổng thống Rodrigo Duterte cần phải được tham vấn để ông thấy được sự cần thiết của việc đưa các máy bay tuần tra đến Biển Đông để bảo vệ Vùng Đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này. Ông cũng nhấn mạnh thêm tầm quan trọng của việc hai nước cùng khẳng định quyền tự do hàng hải ở khu vực. Trong bối cảnh Tổng thống Duterte vừa đưa ra tuyên bố muốn dừng các cuộc tập trận với Mỹ ở Biển Đông, ông Carpio cho biết, trong Hiến pháp Philippines có một điều khoản quy định về nghĩa vụ bảo vệ EEZ của quốc gia, theo đó, lực lượng vũ trang dưới sự chỉ đạo của Tổng thống có trách nhiệm chính trong việc bảo vệ lãnh thổ quốc gia. Ông khẳng định việc đưa các tàu tuần tra đến khu vực EEZ là cách duy nhất để bảo vệ vùng này, nhằm đối phó với tàu đánh cá nước ngoài đến hoạt động trái phép. Ông cũng cho biết thêm, việc không tiến hành các hoạt động tuần tra ở EEZ sẽ đe dọa đến khu mỏ khí Malampaya, một nguồn năng lượng quan trọng nằm ngoài lãnh hải 12 hải lý của Philippines, đồng thời gây thất thoát hàng tỉ pesos giá trị thuỷ sản do các tàu câu trộm ở khu vực EEZ. Cũng trong buổi lễ, ông Carpio đã giới thiệu một số bản đồ Biển Đông nhằm giải thích cho lực lượng hải quân về vụ kiện lịch sử của Philippines bác bỏ các yêu sách phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông, góp phần giúp họ hiểu “họ đang chiến đấu và sẵn sàng hy sinh cho điều gì”.
2) Việc Trung Quốc bồi đắp đảo ở Biển Đông là “vì mục đích quân sự”
Ngày 11/10, tạp chí The National Interest và Sputnik News đưa tin:
Mới đây, tại phiên điều trần Quốc hội Mỹ, Robert Cardillo, Giám đốc Cơ quan Tình báo Địa-không gian quốc gia Mỹ (National Geospatial-Intelligence Agency -NGA), tiết lộ rằng Trung Quốc đang tìm cách kiểm soát khu vực Biển Đông thông qua việc ngầm triển khai các cơ sở quân sự trên hàng nghìn héc-ta các đảo nước này đã bồi đắp trái phép trên Biển Đông. Chương trình bồi đắp đảo của Bắc Kinh hiện đang được các vệ tinh và máy bay do thám của Mỹ giám sát chặt chẽ.
Trả lời câu hỏi của Ủy ban Tình báo Đặc biệt của Thượng viện về động cơ của Trung Quốc đằng sau hoạt động quân sự hoá “hiếu chiến” trên 3.200 héc-ta các đảo nhân tạo mới, ông Cardillo cho biết đó cũng là một trong những trọng tâm mà NGA đang phải giải quyết. Cụ thể, mặc dù Trung Quốc luôn tìm cách tuyên truyền rằng những đảo đó phục vụ các mục tiêu thương mại, du lịch… NGA đã nhận thấy rằng những mục đích Trung Quốc đang nhắm đến không chỉ có như vậy. Các cấu trúc và thiết bị liên quan đến quân sự ít nhất sẽ tạo điều kiện cho các lực lượng quân sự đóng quân thường xuyên trên Biển Đông, phục vụ cho các hoạt động quân sự của Trung Quốc trong tương lai. Các hình ảnh vệ tinh thương mại cho thấy Trung Quốc bồi đắp trên Hoàng Sa và Trường Sa, ông Cardillo khẳng định đã đủ khả năng để kết luận về “những bằng chứng trên thực địa, những gì đã xảy ra nhiều năm, ai mới là kẻ gây hấn và hung hãn trong các diễn biến”. Một báo cáo thường niên của Lầu Năm góc về hoạt động quân sự của Mỹ được công bố lần đầu tiên trong năm nay đã đưa vào các hình ảnh và bản đồ của NGA cho thấy việc bồi đắp quân sự của Trung Quốc trên Biển Đông và một số khu vực khác với mô tả là “sự cưỡng ép ở mức độ nhẹ”.
Ông Cardillo cho hay, hiện NGA đang đóng vai trò quan trọng đối với chiến lược ngoại giao và quân sự của Lầu Năm góc nhằm xoay trục về châu Á, bao gồm hoạt động thu thập thông tin tình báo hỗ trợ cho việc đưa các lực lượng quân sự đến khu vực. Một báo cáo thường niên của Lầu Năm góc về hoạt động quân sự của Mỹ được công bố lần đầu tiên trong năm nay đã đưa vào các hình ảnh và bản đồ của NGA cho thấy việc bồi đắp quân sự của Trung Quốc trên Biển Đông và một số khu vực khác với mô tả là “sự cưỡng ép ở mức độ nhẹ”
3) Học giả Trung Quốc ngang nhiên cổ súy cho các hoạt động phi pháp trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông
Ngày 12/10, tờThe Strait Times đưa tin:
Mới đây, giáo sư Wu Shicun, học giả người Trung Quốc, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Biển Đông Trung Quốc, một trung tâm nghiên cứu của Chính phủ, đã lên tiếng “thúc giục” Mỹ và Trung Quốc tìm cách hạ nhiệt căng thẳng trên Biển Đông. Mặc dù ra vẻ “quan ngại” trước hoạt động xây dựng đảo trái phép của Trung Quốc ở Biển Đông nhưng ông Wu lại ngang nhiên cổ súy cho chính quyền Bắc Kinh “nâng cao tiềm lực, cung cấp các công trình công cộng trên các đảo nhân tạo”, nhằm ám chỉ đến các hải đăng được xây dựng trái phép trên các đá đã bồi đắp. Bên cạnh đó, ông này còn dám lớn tiếng yêu cầu Mỹ phải “thực hiện kiềm chế” khi thực hiện các cuộc tuần tra do thám trên các vùng biển 12 hải lý của các đảo mà Trung Quốc yêu sách, yêu cầu Mỹ không được tiến hành các cuộc tuần tra tự do hàng hải với các nước bên ngoài, đặc biệt là Nhật Bản. Thậm chí, ông Wu còn cáo buộc Mỹ đã dùng Phán quyết Tòa Trọng tài vụ kiện Biển Đông để gây áp lực lên Trung Quốc nhằm yêu cầu Mỹ chấm dứt ngay việc này, đồng thời không đặt các cơ sở quân sự hay tiến hành các cuộc diễn tập quân sự chung “nhằm vào Trung Quốc”. Tuy nhiên, để biện hộ cho những phát biểu vô căn cứ và không thể chấp nhận được này, ông Wu chỉ đưa ra được một lý do là “cả Trung Quốc và Mỹ cần xây dựng quan hệ quân sự nhằm tránh việc đưa ra những đánh giá sai lầm, bớt đối đầu và tìm cách kiểm soát rủi ro”.