Vào năm 2001, Mỹ kêu gọi kết nạp Trung Quốc vào Tổ chức Thương mại Thế giới, khi tin tưởng vào lời hứa của Đảng Cộng sản Trung Quốc rằng sẽ sắp xếp hệ thống của mình theo luật pháp và các tiêu chuẩn quốc tế.
Gần 15 năm sau, Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Tuy nhiên, theo báo cáo thường niên năm 2016 của Ủy ban điều hành của Quốc hội về Trung Quốc (CECC), không những không giữ lời hứa của mình, đảng cộng sản Trung Quốc đã đẩy toàn bộ đất nước thụt lùi trong vấn đề nhân quyền và Nhà nước pháp quyền.
“Báo cáo tổng kết về nhân quyền của chính phủ Trung Quốc là một thảm hại hoàn toàn”, Chủ tịch của CECC, nghị sĩ Chris Smith (R-NJ) công bố trong một tuyên bố. “Đây là một thời kỳ đen tối cho các nhà cải cách, những người bất đồng chính kiến và những người ủng hộ nhân quyền, những người luôn luôn bị đàn áp nhiều hơn và tình hình của họ xấu đi hơn nữa trong năm vừa rồi”.
Thượng nghị sĩ Marco Rubio (R-FL) cho biết trong một tuyên bố: “Trung Quốc đã sử dụng hệ thống quy tắc quốc tế để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao của mình. Đồng thời, nó tiếp tục hạn chế các quyền tự do và tăng cường đàn áp”.
Bản báo cáo của cả hai đảng dày 346 trang xác định 19 chủ đề có vấn đề ở Trung Quốc đương đại, từ đàn áp các luật sư nhân quyền; lạm dụng đối xử với người Tây Tạng, người Duy Ngô Nhĩ và những người xin tị nạn Bắc Triều Tiên; tới các vấn đề về nguyên tắc tự chủ của Hồng Kông, đó là “một quốc gia, hai chế độ“; tới ô nhiễm môi trường; và đàn áp các nhóm tôn giáo.
Một số vấn đề về nhân quyền của chế độ được thể hiện trong cuộc đàn áp một môn tu luyện tâm linh truyền thống của Trung Quốc. Báo cáo CECC đã lưu ý rằng các học viên Pháp Luân Công vẫn bị “quấy rối liên tục và ngược đãi”, từ sau sự phát động chiến dịch đàn áp của chế độ vào năm 1999.
Theo báo cáo, “các tổ chức bảo vệ nhân quyền và các học viên đã có tài liệu về việc thực hành cưỡng chế và bạo lực đối với các học viên Pháp Luân Công đang bị giam giữ, như sốc điện, thiếu ngủ, thiếu ăn, cho ăn cưỡng bức, dùng thuốc ép buộc, đánh đập, lạm dụng tình dục và bị đẩy vào giam trong viện tâm thần“.
Các luật sư bảo vệ nhân quyền, những người đã biện hộ cho các học viên Pháp Luân Công cũng là đích ngắm của chế độ. Giáo sư về Luật Zhang Zanning đã bị quấy rối trong tháng 11 năm 2015, luật sư nhân quyền hàng đầu Wang Yu, chính thức bị bắt vào tháng 1 năm 2016. Chế độ tiếp tục hạn chế sự đi lại của Cao Trí Thịnh, một trong những luật sư hàng đầu của Trung Quốc đã bảo vệ các học viên Pháp Luân Công.
Trong một thông điệp, thượng nghị sĩ Smith, đảng viên đảng Cộng hòa đã tuyên bố “Những tù nhân là người tập luyện Pháp Luân Công và các tù nhân khác, theo các nhân chứng, là nạn nhân của tội ác khủng khiếp của việc mổ cướp nội tạng“. Báo cáo CECC bày tỏ thái độ hoài nghi của cộng đồng quốc tế về những lời nói của người phụ trách hệ thống kiểm soát tạng ở Trung Quốc, Hoàng Khiết Phu, nói rằng chế độ đã ngưng việc mổ cắp nội tạng của các tù nhân.
Ngày 13 tháng 6, Hạ viện Mỹ đã nhất trí thông qua một nghị quyết lên án chế độ Trung Quốc thực hành mổ lấy nội tạng từ các tù nhân, trong đó có học viên Pháp Luân Công.
Trong một tuyên bố, Thượng nghị sĩ Rubio nêu rõ báo cáo mới nhất của CCCB “miêu tả tình hình đen tối không thể phủ nhận về sự xuống cấp của nhân quyền và pháp quyền ở Trung Quốc“.
Tuy quan hệ thương mại ràng buộc hai nước, ông tiếp tục, Mỹ “sẽ hỗ trợ những nhà cải cách và bất đồng chính kiến Trung Quốc và kêu gọi chính phủ Bắc Kinh và Đảng Cộng sản phải tôn trọng các quyền cơ bản của con người và tuân thủ Nhà nước pháp quyền, như chúng ta mong đợi từ tất cả các quốc gia có trách nhiệm“.