Trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, Tổng thống Nga Vladimir Putin bị cả Nhà Trắng lẫn đảng Dân chủ cáo buộc “tác động” giúp tỷ phú Donald Trump thắng cử.
Tổng thống Nga Putin và Tân Tổng thống Donald Trum
Ngay lập tức sau bầu cử, Tổng thống Nga rất hoan hỉ với chiến thắng của ông Trump. Ông Putin nhanh chóng bày tỏ quan điểm thân thiện với Tổng thống đắc cử Mỹ, cũng như thiện chí dành cho chính quyền mới tại Washington.
Trong thời gian tranh cử, không ai trực tiếp nói ra, nhưng tổng thống Nga giữ một sự ủng hộ nhất định với ông Trump. Về phía tỉ phú Mỹ cũng đã dành những lời rất tốt đẹp ngợi ca nhà lãnh đạo Nga và nói ông sẵn sàng hợp tác với tổng thống Putin nếu đắc cử.
Có những dấu hiệu cho thấy quan hệ Nga-Mỹ sẽ nồng ấm hơn trong thời Tổng thống Trump và Moscow có thể kỳ vọng vào việc phá vỡ thế cô lập hiện nay của Mỹ và đồng minh. Qua đó Putin có thể sẽ mang lại nhiều lợi ích cho nước Nga từ sự thay đổi chính quyền tại nước Mỹ.
Liệu nước Nga thật sự có lợi khi đắc cử Tổng thống của Trump là chiến thắng như mong muốn của Putin và theo báo chí phương Tây tuyên bố không còn phải chờ xem sao.
Quan hệ Nga-Mỹ dần xấu đi khởi phát xung đột từ cuộc khủng hoảng Ukraine, việc sáp nhập bán đảo Crime năm 2014 và leo thang căng thẳng trong cuộc chiến ở Syria. Cách nay hơn 1/4 thế kỷ Chiến tranh Lạnh kết thúc. Hiện quan hệ Nga-Mỹ đang ở mức thấp nhất và đang có nguy cơ tái hiện một cuộc Chiến tranh Lạnh mới.
Tâm điểm xung đột với Ukraina là lệnh cấm vận mà Mỹ và đồng minh áp đặt lên Nga từ vụ sáp nhập Crimea. Mỹ áp đặt lệnh cấm vận khiến Nga gánh hậu quả rất nặng nề, đó là kinh tế Nga suy thoái, đời sống người dân Nga gặp rất nhiều khó khăn.
Chìa khóa khai thông bế tắc giữa hai cường quốc là dỡ bỏ cấm vận của Mỹ đối với Nga được xem là mấu chốt của vấn đề. Ai cũng biết đây chắc chắn là điều Putin mong muốn từ cuộc chuyển giao quyền lực định kỳ này ở Mỹ.
Hiện tại, quan hệ Nga-Mỹ có nhiều khả năng thân thiện hơn vì ông Trump và Putin hình như có cùng suy nghĩ về hòa bình, điều đó có lợi hơn cho tất cả. Putin bị cho ủng hộ Mỹ ra mặt để giúp Trump thắng cử, còn Trump thì xem Putin là người Tổng thống của một cường quốc có máu mặt.
Về nước Nga, sự thân thiện của 2 nhà lãnh đạo chưa hẳn mang lại nhiều lợi ích cho nước Nga. Nga cũng hiểu rằng lệnh cấm vận của Mỹ chống nước Nga sẽ không hề dễ dàng dỡ bỏ trong ngày một ngày hai, sau ngày 20/1/2017 khi Trump chính thức nhậm chức Tổng thống.
Cũng từ xa xưa, dù thân thiện hay mâu thuẫn thì quan hệ song phương luôn dựa trên sức mạnh phụ thuộc nhiều vào lợi ích quốc gia về kinh tế và chính trị. Về việc này, đây là bất lợi cho Moscow trong việc cải thiện quan hệ với Mỹ trong tương lai.
Quan hệ Nga-Mỹ ngay cả trước cấm vận thì lợi ích trao đổi giữa hai quốc gia cũng chiếm tỷ trọng không lớn. Hơn 2 năm vừa qua Mỹ đã cấm vận Nga, lợi ích trao đổi lẫn nhau càng bị thu hẹp. Với tân Tổng thống Trump thì lợi ích ngắn hạn là quan trọng, nên Moscow bị bất lợi trước Washington. Mặt khác, Nga sẽ phải chịu nhiều thiệt thòi khi chưa đủ kinh tế để thỏa thuận với Mỹ. Vậy để xóa cấm vận thì Nga phải nghiên cứu cái gì có thể mang ra đánh đổi được với Mỹ.
Giữa Trump và Putin khó có thể hòa hợp
Trump và Putin đều được coi là những lãnh đạo lớn hành động vì lợi ích quốc gia. Về mặt nào đó, Trump có quan điểm dân tộc chủ nghĩa hơn Putin, cả hai nhà lãnh đạo đều có những tham vọng lớn và quyết đoán trong thực thi quyền lực. Vì vậy, thời kỳ Trump-Putin khó dự đoán và kỳ vọng mang lại sự hòa hợp là khó khăn.
Với tính cách của hai nhà lãnh đạo, các nhà chuyên gia nhận định xung đột lợi ích giữa Moscow và Washington có thể gia tăng dưới thời chính quyền Trump. Họ cũng không bình luận Putin hay Trump sẽ nhượng bộ nhau để tiến tới một nhận thức chung giữa hai bên.
Cho dù thân thiện hay xung đột trong quan hệ Moscow-Washington sẽ còn nhiều sóng gió, nhưng người Nga vẫn tin rằng tình hình bớt nóng và bình luận “”sự ngăn chặn kịp thời Thế chiến III”.
Trump có thể có một sự đổi mới trong quan hệ với Nga. Với Trump, sức mạnh Mỹ phải tạo ra lợi ích Mỹ, giá trị Mỹ. Tổng thống đắc cử nhiều khả năng sẽ tận dụng sức mạnh nhiều hơn cả người tiền nhiệm Obama. Nếu trong trường hợp, khi Moscow và Washington xung đột lợi ích thì Bắc Kinh sẽ là bên thứ ba hưởng lợi nhiều nhất.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có nhiều ưu thế để đổi trao với Trump, thậm chí có thể là cầu nối với Trum để “giúp” Nga đàm phán với Mỹ, còn mình thì chờ thu hoạch sản phẩm từ cả Mỹ và Nga.
Sau chiến thắng của Donald Trump, một câu hỏi đặt ra: Phải chăng nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ Donald Trum là chiến thắng lớn nhất cho nước Nga?… và câu trả lời là: Trump thắng cử thì Putin thắng lợi, nhưng nước Nga chưa hẳn có lợi!