Cuộc điện đàm giữa Tân Tổng thống mới đắc cử Donald Trum và nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn tưởng “kín như bưng” không ngờ lại “nổi như cồn”.
Người ta giật mình, Trung Quốc bàng hoàng khi ông Trump tuyên bố rằng ông đã điện đàm với lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Cuộc điện đàm này phá vỡ truyền thống trong mối quan hệ lâu nay giữa Mỹ và Đài Loan, đồng thời làm nảy sinh nhiều đồn đoán về mối quan hệ Mỹ – Trung và quan hệ Mỹ – Đài trong tương lai.
Những nhà nghiên cứu cho rằng, đây không phải là tín hiệu thay đổi cho những mối quan hệ trên dưới thời của Donald Trump mà là Trump chỉ muốn đưa ra thông điệp rằng người ta không cần quan tâm quá sâu vào cuộc điện đàm này, nhưng mục đích của ông Trump hướng đến Tập Cận Bình tận Bắc Kinh.
Cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo hé lộ nhiều ẩn ý quan trọng về cách Tân Tổng thống xử lý các vấn đề đối ngoại . Sự việc lần này đã chứng thực những hoài nghi mà nhiều người còn e ngại bấy lâu nay. Đó là: Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump “còn non” trong xử lý các vấn đề nhạy cảm một cách khôn ngoan.
Hành động của Trump có thể gây ra những hậu quả không lường và khiến lãnh đạo các nước phải suy nghĩ về các vấn đề bất thường này. Phải chăng đã đến lúc, thế giới cần tập làm quen với một vị Tổng thống nước Mỹ không mấy tế nhị, không muốn các cuộc giao tiếp bị gò bó bởi những quy chuẩn ngoại giao truyền thống?
Trong thời gian gần đây, eo biển Đài Loan là một trong những “mồi lửa” nguy hiểm nhất ở khu vực Đông Á. Sự kiện nhà lãnh đạo Thái Anh Văn thuộc đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP), luôn ủng hộ xu hướng Đài Loan độc lập, lên nắm quyền đã đặt dấu hỏi về tình hình ổn định giữa 2 bờ eo biển Trung – Đài.
Trong bối cảnhhiện nay, chính quyền Trump nên tránh phát ra những tín hiệu sai lầm với chính quyền Đài Loan và làm gia tăng khả năng đối đầu quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc. Chiến tranh nổ ra ở Tây Thái Bình Dương chắc chắn là điều cuối cùng mà Mỹ và Trung Quốc muốn chứng kiến.
Cuộc điện đàm được khởi xướng từ Tiến sĩ Thái Anh Văn, nhà lãnh đạo Đài Loan, kéo dài khoảng 10 phút, có thể được Bắc Kinh và các nước lý giải là “tranh thủ” thúc đẩy tăng doanh số vũ khí Mỹ bán cho Đài Loan trong nhiệm kỳ của Trump với dự kiến vài tỷ đô la.
Mặc dù rất bực tức, nhưng cho đến nay phản ứng của Bắc Kinh tương đối kiềm chế với chính phủ mới của Hoa Kỳ, trong khi có nhiều khả năng Trung Quốc sẽ xiết chặt không gian ngoại giao của chính quyền Dân Tiến đảng tại Đài Loan.
Ảnh hưởng đến quan hệ Trung – Mỹ
Các nhà nghiên cứu cho biết cuộc điện đàm này có thể tạo ra một tiền lệ rất xấu cho quan hệ Trung – Mỹ, nên Bắc Kinh sẽ không phản ứng vội vàng. Trung Quốc đang lặng im xem những gì Trump sẽ làm sau khi nhậm chức.
Ông Tập Cận Bình là một người khá cứng rắn, Tân Tổng thống Donald Trump là một người “khó bảo” , tính cách hay thay đổi, nên khó mong đợi một mối quan hệ tốt giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ, nếu Mỹ tăng cường quan hệ với Đài Loan và trở thành chính sách.
Bắc Kinh đang làm nhẹ vấn đề nhạy cảm này với phía Hoa Kỳ, nhưng người ta cũng đoán già đoán non rằng Trung Quốc có thể sử dụng nó làm đòn bẩy tương lai trong quan hệ với Mỹ.
Về phía Đài Loan sẽ chịu ảnh hưởng nhiều nhất trong quan hệ với Trung Quốc đại lục. Thiệt thòi nhất cho các doanh nghiệp Đài Loan và một số ngành kinh tế mũi nhọn như du lịch, xuất nhập khẩu có thể tiếp tục phải hứng chịu các biện pháp trả đũa từ Bắc Kinh.
Tiến sĩ Thái Anh Văn chủ động gọi điện cho Tổng thống đắc cử Donald Trump là để tìm kiếm một sự đảm bảo từ Washington, Mỹ sẽ vẫn gánh vác trọng trách bảo vệ Đài Loan như trước. Các mối đe dọa từ Trung Quốc đại lục sẽ gặp nhiều khó khăn
Cuộc điện đàm này là khá bất ngờ với Trung Quốc, nhưng quan trọng hơn là chính sách đối ngoại tới đây của Donald Trump có thực hiện nghiêm túc sự thay đổi này, hay đó chỉ là những ngôn từ chính trị, còn phải chờ xem sao.
Có điều, vấn đề Đài Loan ngày càng khó khăn cho Trung Quốc khi Quốc Dân đảng thất thế, Dân Tiến đảng nắm quyền. Nếu Trump nghiêng về Đài Loan, sẽ là một thách thức nghiêm trọng với Bắc Kinh.
Cuộc điện đàm giữa ông Trump với bà Thái Anh Văn có thể làm ảnh hưởng đến quan hệ Trung – Mỹ, có thể gây nguy hiểm cho một loạt vấn đề, đặc biệt là vấn đề Triều Tiên. Trung Quốc đã chính thức lên tiếng phản đối cuộc điện đàm, nhưng tập trung đổ lỗi cho Tiến sĩ Thái Anh Văn, còn đối với Donald Trump thì Trung Quốc lại tương đối kiềm chế.
Thời gian tới, chắc chắn đại diện của Trung Quốc sẽ tìm cách gặp gỡ nhóm tham mưu của Trump để cảnh báo rằng, toàn bộ quan hệ Trung – Mỹ có nguy cơ bị hủy hoại nếu Donald Trump có quan hệ gần gũi hơn với Đài Bắc.