Washington đang từng bước thắt chặt mối quan hệ quân sự với Đài Loan sau khi thông qua Luật Ủy nhiệm quốc phòng (NDAA) cho năm tài khóa 2017 bao gồm việc tiến hành chương trình trao đổi quân sự giữa hai bên dù Trung Quốc phản đối mạnh mẽ.
Theo Sputnik, ngân sách quốc phòng năm 2017 của Mỹ bao gồm cả khoản chi tiêu cho chương trình trao đổi quân sự giữa Mỹ và Đài Loan, khiến Trung Quốc vô cùng tức giận khi cho rằng Washington đang can thiệp vào chuyện nội bộ của Bắc Kinh.
Đáng nói, việc Mỹ thông qua Luật Ủy nhiệm quốc phòng (NDAA) cho năm tài khóa 2017 trị giá 618,7 tỷ USD diễn ra sau khi Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đặt câu hỏi liệu Mỹ có nên tiếp tục duy trì quan điểm với chính sách “một Trung Quốc” vốn coi Đài Loan chỉ là một tỉnh ly khai của Trung Quốc. Trước đó, ông Trump và nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn cũng đã tiến hành điện đàm trực tiếp hôm 2/12. Đây là cuộc đối thoại trực tiếp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Đài Loan kể từ năm 1979, thời điểm Washington và Bắc Kinh thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức.
Ngay sau khi Mỹ thông qua NDAA, phát biểu trong buổi họp báo hôm 26/12, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho hay Bắc Kinh cực lực phản đối mối quan hệ quốc phòng giữa Mỹ và Đài Loan.
“Chúng tôi cực lực phản đối việc Mỹ thông qua đạo luật có nội dung liên quan tới Đài Loan”, bà Hoa nhấn mạnh.
Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1979, NDAA của Mỹ có điều khoản cho phép các quan chức quân sự và dân sự cấp cao của Mỹ tới Đài Loan trao đổi họp bàn. “Bộ trưởng Quốc phòng nên tiến hành chương trình trao đổi giữa các quan chức quân sự và dân sự cấp cao của Mỹ và Đài Loan nhằm cải thiện mối quan hệ liên quân giữa Mỹ và Đài Loan”, đạo luật nêu.
Đạo luật của Mỹ còn phân định rõ thuật ngữ “quan chức quân sự cấp cao” có nghĩa là một vị tướng hoặc sĩ quan cấp đô đốc trong lực lượng vũ trang còn thuật ngữ “quan chức dân sự cấp cao” là một quan chức trong Bộ Quốc phòng từ cấp trợ lý Bộ trưởng trở lên.
Tuy nhiên, bà Hoa khẳng định các vấn đề liên quan tới Đài Loan vẫn “hoàn toàn nằm trong chuyện nội bộ của Trung Quốc”. “Mặc dù nội dung liên quan tới Đài Loan nằm trong đạo luật của Mỹ không có nghĩa công nhận Đài Loan là một lực lượng hợp pháp nhưng nó cũng đã vi phạm nghiêm trọng 3 thông cáo chung và can thiệp vào chuyện nội bộ của Trung Quốc. Trung Quốc sẽ không bao giờ chấp nhận đạo luật này”, bà Hoa nhấn mạnh.
Liên quan tới chính sách “một Trung Quốc”, Trung Quốc lâu nay vẫn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai của đại lục. Trái lại, lãnh đạo Đài Loan lại xem hòn đảo này là một chính phủ độc lập hợp pháp.
“Chúng tôi yêu cầu Mỹ tôn trọng cam kết về các vấn đề liên quan tới Đài Loan, chấm dứt các cuộc trao đổi quân sự và bán vũ khí cho Đài Loan đồng thời tránh làm ảnh hưởng tới nền hòa bình và ổn định trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc cũng như eo biển Đài Loan”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói.
Còn theo Sputnik, những tuyên bố của bà Hoa không phải ám chỉ chính quyền của Tổng thống Barack Obama mà là những lời cảnh báo nhắm tới chính quyền của Tổng thống đắc cử Donald Trump. Bởi Trung Quốc đang quan ngại về những hành động “khó đoán” của ông Trump sẽ làm ảnh hưởng tới quan hệ lâu nay giữa Washington và Bắc Kinh. Trong khi đó, với Trung Quốc, Đài Loan đóng vai trò trụ cột trong quan hệ với Mỹ.
Về phần mình, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cho rằng mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc dường như đang gặp trở ngại. Tuy nhiên, ông Vương khẳng định nếu hai nước coi trọng lợi ích và tôn trọng lẫn nhau, Mỹ và Trung Quốc vẫn sẽ duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài ổn định.
Tờ Thời báo Hoàn Cầu thì cho rằng đối với Washington, Bắc Kinh lâu nay thi hành phương thức tiếp cận “coi chừng” bởi Trung Quốc vẫn chưa hiểu tường tận “chương trình trao đổi” giữa Mỹ và Đài Loan cũng như những tuyên bố gây tranh cãi của ông Trump đối với chính sách “một Trung Quốc”.
“Thực tế, Đài Bắc sẽ không nhận được thêm sự bảo vệ từ phía Washington và Đài Loan cũng không nên nghĩ trong tương lai, hòn đảo này sẽ an toàn hơn bởi chương trình trao đổi quân sự giữa Mỹ và Đài Loan chỉ mang tính biểu tượng chính trị”, Thời báo Hoàn Cầu bình luận về đạo luật của Mỹ.
Nhà nghiên cứu Zhang Tengjun tại Viện Nghiên cứu quốc tế Trung Quốc cho rằng: “Chắc chắn, chính quyền của ông Trump sẽ điều chỉnh chính sách quan hệ với Đài Loan và những vấn đề liên quan tới Đài Loan cũng sẽ được nhắc tới thường xuyên hơn giữa Mỹ và Trung Quốc trong thời gian tới”.