Trung Quốc, trước hết phải ngừng xây dựng ở các đảo nhân tạo, thứ hai là việc Trung Quốc truy cập các đảo nhân tạo này cũng không được phép.
Ứng viên Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, ảnh: Reuters / Channel News Asia.
Channel News Asia ngày 12/1 đưa tin, ứng viên Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson do Tổng thống đắc cử Donald Trump giới thiệu đã tuyên bố trước Thượng viện hôm thứ Tư rằng, nên ngăn chặn Trung Quốc truy cập các đảo nhân tạo bồi lấp bất hợp pháp ở Biển Đông.
Phát biểu dự kiến sẽ khiến Trung Quốc tức giận được ông Rex Tillerson nêu ra trong phiên điều trần tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ.
Tại đây ông ví von hoạt động xây dựng và quân sự hóa đảo nhân tạo ở Biển Đông mà Trung Quốc tiến hành giống như cách Nga “chiếm Crimea” từ Ukraine.
Khi được hỏi liệu ông có ủng hộ một phản ứng tích cực hơn với Trung Quốc, ứng viên Ngoại trưởng Mỹ cho hay:
“Chúng ta sẽ phải gửi thông điệp rõ ràng đến Trung Quốc, trước hết phải ngừng xây dựng ở các đảo nhân tạo, thứ hai là việc Trung Quốc truy cập các đảo nhân tạo này cũng không được phép”.
Cựu Chủ tịch và Giám đốc điều hành tập đoàn dầu khí Exxon Mobil đã không nói rõ làm thế nào để ngăn Trung Quốc tiếp tục xây dựng hay truy cập các đảo nhân tạo ở Biển Đông đã được củng cố bằng đường băng, vũ khí.
Nhóm chuyển giao của ông Donald Trump cũng không đáp ứng ngay các câu hỏi cụ thể về cách thức ngăn chặn Trung Quốc làm điều này.
Ông Rex Tillerson cũng cho rằng, Washington cần thiết phải tái khẳng định cam kết của mình với Đài Loan. Tuy nhiên ông khẳng định: “Tôi không biết bất kỳ kế hoạch nào để thay đổi lập trường một nước Trung Quốc”.
Còn riêng hoạt động của Trung Quốc trên Biển Đông theo ông Tillerson là cực kỳ đáng lo ngại, nó sẽ là mối đe dọa cho toàn bộ nền kinh tế thế giới nếu Bắc Kinh kiểm soát hoàn toàn tuyến hàng hải quan trọng chiến lược cả về quân sự lẫn kinh tế.
Đánh giá nguyên nhân dẫn đến tình trạng hiện nay ở Biển Đông, ứng viên Ngoại trưởng Hoa Kỳ cho rằng, do phản ứng yếu ớt của chính quyền tiền nhiệm:
“Sự thất bại trong phản ứng đã kích thích họ (Trung Quốc) đẩy mạnh, lấn tới trong các hoạt động này. Cách chúng ta đã có thể đối phó với chuyện này là, chúng ta cho thấy rõ sự hiện diện của mình trở lại khu vực, cùng các đồng minh truyền thống ở Đông Nam Á”.
Bình luận về yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông, ông Rex Tillerson cho rằng: “Họ đang theo đuổi yêu sách lãnh thổ, kiểm soát hoặc tuyên bố kiểm soát vùng lãnh thổ mà không phải thuộc về họ một cách chính đáng”.