Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson hôm qua (6/4) tuyên bố, “không còn nghi ngờ gì nữa” về việc Tổng thống Syria Bashar al-Assad sẽ phải chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học khiến nhiều người thiệt mạng, trong đó có trẻ em, xảy ra hồi đầu tuần này. Ông Tillerson còn cho biết, các bước đi ngoại giao đang được tiến hành nhằm lật đổ chính quyền của Tổng thống Assad.
Phát biểu này cho thấy sự đảo chiều hoàn toàn trong lập trường của Mỹ. Trước đó chỉ vài ngày, giới chức ở Washington vẫn còn khẳng định không tập trung vào mục tiêu đánh đổ ông Assad.
“Với những thông tin có được và những phân tích từ đó, chúng tôi không còn nghi ngờ về việc chính quyền Syria dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Bashar al-Assad phải chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công đó”, Ngoại trưởng Tillerson cho biết trong một cuộc họp báo tại Sân bay Quốc tế Palm Beach. “Và hơn nữa, tôi cho rằng, sẽ rất quan trọng để chính phủ Nga phải xem xét một cách cẩn thận về việc họ có nên tiếp tục ủng hộ chính quyền của ông Assad hay không”.
“Vai trò của Assad trong tương lai rõ ràng là không chắc chắn. Và với những hành động mà ông ta vừa gây ra, dường như sẽ không có vai trò nào cho ông ấy trong chính phủ”, ông Tillerson nhấn mạnh.
Theo lời nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ, để lật đổ Tổng thống Assad đòi hỏi một “nỗ lực của cộng đồng quốc tế” trong đó có việc đánh bại nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), ổn định đất nước bị chiến tranh giày xéo và khởi động “tiến trình chính trị buộc ông Assad phải rời đi”.
Khi được hỏi liệu Tổng thống Donald Trump có thiết lập một liên minh quốc tế để lật đổ chính quyền của Tổng thống Assad hay không, Ngoại trưởng Tillerson đã nói: “Những bước đi như vậy đang được tiến hành”.
Ông Tillerson còn cho biết thêm: “Chúng tôi đang cân nhắc đòn đáp trả thích đáng đối với cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học – một cuộc tấn công vi phạm mọi nghị quyết trước đây của Liên Hợp Quốc, vi phạm các chuẩn mức quốc tế và các thỏa thuận đã được ký kết từ lâu, trong đó có sự tham gia của chính quyền Syria, chính quyền Nga và các thành viên khác của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc”.
Trong khi đó, phát biểu với các phóng viên trên chiếc máy bay Air Force One, Tổng thống Donald Trump cũng đã ám chỉ rằng ông Assad có thể phải ra đi. “Ông ta ở đó, và tôi đoán ông ta đang điều hành mọi thứ. Vì thế, một điều gì đó nên xảy ra”, ông chủ Nhà Trắng cho biết khi đang trên đường đến gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại khu nghỉ Mar-a-Lago.
Tuy nhiên, ông Trump từ chối cung cấp thông tin chi tiết khi được các phóng hỏi dồn hỏi về đòn đáp trả của Mỹ đối với cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học ở Syria. Về việc liệu Mỹ có tấn công Syria sau sự việc nói trên, ông Trump chỉ cho biết: “điều đó đáng ra không nên xảy ra và không nên được phép xảy ra”.
Tại một cuộc họp báo chung với Quốc vương Abdullah II of Jordan chiều hôm 5/4 ở Washington, Tổng thống Trump đã lên án cuộc tấn công, nói rằng: “nó vượt ra rất nhiều lằn ranh đối với tôi”.
Những phát biểu của giới chức Mỹ nói trên khiến nhiều người nghĩ rằng, nước này sắp sửa hành động để lật đổ chính quyền của Tổng thống Assad – một mục tiêu mà Washington theo đuổi suốt những năm qua và vừa mới từ bỏ cách đâu không lâu.
Tuy nhiên, cũng có những người tin rằng, ông Trump sẽ lại giống như tiền nhiệm Obama trước đây. Dưới thời Tổng thống Barack Obama, Mỹ từng suýt nữa tấn công Syria sau khi cáo buộc chính quyền Damascus thực hiện một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học, vi phạm “lằn ranh đỏ” mà ông Obama đặt ra. Tuy nhiên, sau đó, không có cuộc tấn công nào xảy ra. Vì sự việc này mà ông Obama đã chịu không ít những chỉ trích của các quan chức Mỹ cũng như phương Tây.
Viễn cảnh Mỹ lật đổ Tổng thống Assad sẽ là điều khiến Nga lo sợ nhất.