Sau việc Mỹ tấn công Syria bằng tên lửa, Philippines đã nghĩ tới mình và không muốn trở thành một Syria thứ hai ở châu Á, không muốn trở thành nạn nhân của 2 siêu cường Trung Quốc, Hoa Kỳ.
Trong thời gian qua, Philippine đã phát đi tín hiệu, ông Duterte làm mềm quan hệ với Mỹ trước đàm phán (với Trung Quốc) về Biển Đông, tạo ra một cuộc phỏng vấn Quyền Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo về quan hệ giữa nước này với Hoa Kỳ để thể hiện quan điểm của mình.
Liên quan đến việc này, giờ này năm ngoái ông Duterte từng liên tục tung ra những lời lăng mạ ông Barack Obama, chỉ vì Tổng thống Mỹ khi đó phản đối cách thức người đồng cấp Philippines tiến hành cuộc chiến chống tội phạm ma túy.
Tuy nhiên kể từ khi tỉ phú Donald Trump chính thức bước vào Nhà Trắng, những tiếng nói chỉ trích Hoa Kỳ từ Điện Manacanang ít dần. Đặc biệt, thời gian gần đây giọng điệu của Quyền Ngoại trưởng Enrique Manalo đã mềm mại đi rất nhiều:
“Mối quan hệ của chúng tôi với Mỹ rất mạnh mẽ và sôi động. Điều quan trọng là không để những chuyện nhỏ nhặt ảnh hưởng đến cốt lõi của mối quan hệ. Chúng tôi có một mối quan hệ lâu dài với Hoa Kỳ và chúng tôi mong muốn xây dựng nó. Với Trung Quốc, chúng tôi đang xây dựng cây cầu để cải thiện quan hệ song phương”.
Không những thế, trong kế hoạch của Philippine, sẽ có một cuộc họp giữa ông Rodrigo Duterte với Tổng thống Mỹ Donald Trump đang được dự kiến vào cuối năm nay. Trong thời gian sớm nhất, Quyền Ngoại trưởng Enrique Manalo có thể hội đàm với người đồng cấp Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson.
Manila “đổi giọng” với Hoa Kỳ do sắp đàm phán với Trung Quốc?
Nhận định về Trung Quốc trong thời gian qua, các nhà nghiên cứu về Biển Đông của Philippine, cho thấy: Trung Quốc đã gây ra một số vấn đề khi hoạt động xung quanh Biển Đông, ngay cả trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, đi ngược lại những gì ông Rodrigo Duterte có thể đã mong muốn. Enrique Manalo là một nhà ngoại giao chuyên nghiệp và kinh nghiệm, có thể phản ánh quan điểm của chính phủ Philippines khác với những gì ông Duterte đã thể hiện.Theo đó, Hoa Kỳ là đối tác an ninh và đối tác kinh tế quan trọng nhất của Philippines”. Tuy nhiên, để không làm mình bé đi Philippines cũng khẳng định, các cuộc đàm phán không phải là diễn đàn chỉ dành riêng cho các quan chức Trung Quốc. Và quan trọng hơn là, Phán quyết Trọng tài 12/7/2016 vẫn sẽ là nền tảng cho các quan chức Philippines trong các cuộc đàm phán. “Chúng tôi muốn thấy Mỹ và Trung Quốc thực hiện vai trò thúc đẩy sự ổn định và hợp tác trong khu vực. Đó là vai trò tích cực mà không chỉ chúng tôi, các nước trong khu vực cũng mong muốn thấy”, ông Enrique Manalo nói
Vào ngày 9/4, Trung Quốc đã đề nghị bắt đầu đàm phán với Philippines về Biển Đông trong tháng tới và Manila đã nhận lời. Tuy nhiên gần đây Điện Manacanang lại không ngừng đưa ra dư luận bên ngoài những tín hiệu phức tạp như phát biểu của Quyền Ngoại trưởng Enrique Manalo.
Với những gì ông Enrique Manalo nói về khả năng đàm phán với Trung Quốc về Biển Đông nhiều người cho rằng ít có khả năng những phát biểu của Quyền Ngoại trưởng Philippines ở trên đây là nhắm tới cuộc đàm phán này.
Tấn công Syria làm Duterte chủ động tiếp cận Mỹ
Phát biểu của Quyền Ngoại trưởng Philippines thực ra không mâu thuẫn với mục đích của chính phủ nước này ở Biển Đông: Bảo vệ cho được hòa bình và ổn định, tránh xung đột hay chiến tranh, nhất là giữa 2 siêu cường Trung – Mỹ.
Bình luận của ông Enrique Manalo về Biển Đông, quan hệ với Hoa Kỳ và Trung Quốc được đưa ra ngay hôm sau ngày 7/4, khi Tổng thống Rodrigo Duterte cảnh báo: Khả năng ai đó “đang tìm cách vồ lấy” các cấu trúc địa lý là những bãi cạn, rặng san hô ở Trường Sa và Nam Biển Đông hiện không có người đóng giữ. Cảnh báo này của ông Duterte xuất hiện đúng lúc Donald Trump và Tập Cận Bình đang gặp nhau ở Mar-a-Lago.
Đồng thời, bình luận của Quyền Ngoại trưởng Philippines cũng được đưa ra sau khi Mỹ bắn 59 quả tên lửa Tomahawk vào căn cứ quân sự Shayrat, Syria sáng sớm 6/4 lúc ông Bình và ông Trump đang ăn tối cùng nhau. Đây là 2 sự kiện có liên hệ mật thiết, 2 bối cảnh không thể bỏ qua khi tìm hiểu thông điệp của Philippines.
Dư luận quốc tế chú ý nhiều đến khía cạnh đối ngoại trong quyết định của Donald Trump: không “bắn chỉ thiên” như Barack Obama, mà bắn 59 quả tên lửa Tomahawk thật vào Syria. Quyết định của Trump nhận được không ít sự đồng tình, thậm chí hả hê từ nhiều người. Đã có rất nhiều bình luận, nhận định về các tác động, ảnh hưởng của sự kiện này đến quan hệ Mỹ – Nga, quan hệ Mỹ – Triều hay thậm chí là một lời cảnh báo đến Bắc Kinh.
Sau mỗi một động thái quân sự, về chiến thuật, chiến lược, bên thua bên thắng là các siêu cường lại được mang ra nghiên cứu kỹ lưỡng, nhưng ít có bình luận, nhận định nào về bi kịch, số phận trớ trêu của các nước nhỏ như Syria khi trở thành miếng mồi bị tranh giành, cấu xé bởi các siêu cường.
Trong bối cảnh đó, các nước nhỏ ở trong những điểm nóng quốc tế do cạnh tranh gay gắt giữa các siêu cường Mỹ – Trung – Nga dễ nhận thấy nhất sự mong manh của chính mình trong hiện tại hoặc tương lai, một khi để nổ ra chiến tranh, xung đột.
Lúc này Quyền Ngoại trưởng Philippines lên tiếng nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ với Hoa Kỳ, đồng thời tìm cách xoa dịu ảnh hưởng những phát biểu của ông Duterte về Barack Obama và chính phủ Mỹ khóa trước. Đồng thời ông nhấn mạnh tới hòa bình, ổn định ở Biển Đông được quyết định bởi 2 tay chơi Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Điều này không cho thấy sự thay đổi nào trong chính sách đối ngoại của Philippines hiện nay, mà chỉ là những nỗ lực tiếp theo của Manila nhằm kéo cả Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc vào bàn đối thoại để giữ hòa bình, ổn định ở Biển Đông. Chắc chắn Philippines không muốn trở thành một Syria thứ hai ở châu Á, không muốn trở thành nạn nhân của 2 siêu cường Trung Quốc, Hoa Kỳ.
Người đời xưa chẳng nói gì sai, trâu bò húc nhau, ruồi muỗi chết.