Nhà báo Nguyễn Đăng Phát, Tổng thư ký Hội hữu nghị Việt-Nga, trao đổi với chúng tôi về cuộc trả lời trực tuyến của Tổng thống Vladimir Putin ngày 15/6.
PV: Thưa ông, chúng ta có thể hiểu thêm gì về xã hội Nga và những mối quan tâm của người Nga hiện nay qua cuộc trả lời trực tuyến người dân của Tổng thống Vladimir Putin?
Ông Nguyễn Đăng Phát: Qua buổi trả lời trực tuyến của ông Putin, nhiều câu hỏi của người dân từ những vùng xa xôi, khó khăn về việc thu nhập thực tế thấp, các khó khăn, các vấn đề chưa được bảo đảm (nhà cửa chưa hoàn thiện, giao thông còn chưa được xây dựng đầy đủ), chúng ta có thể thấy được nhiều mặt phong phú của nước Nga.
Có thể thấy, nước Nga có những mặt rất hiện đại và phát triển, có những đô thị rất lớn, nhưng ở đâu đó xa xôi, ở vùng nông thôn vẫn còn những khó khăn. Chúng ta có thể thấy một nước Nga rất thật như thế – một nước Nga có nhiều mặt, cũng còn những kế hoạch phát triển chưa đạt như mong muốn.
Nhưng quan trọng hơn, buổi trả lời này của Tổng thống Putin cho thấy rằng các khó khăn đó được quan tâm.
Phải nói là người ta đã tổ chức cuộc giao lưu này để người lãnh đạo cao nhất của đất nước Nga lắng nghe tiếng nói của người dân, qua các câu hỏi mà chúng ta đã thấy.
Từ những câu hỏi về việc chính quyền địa phương chưa quan tâm, đến việc nhà cửa xuống cấp,… có thể thấy cuộc đối thoại trực tuyến ngày 15/6 khá thẳng thắn.
Tổng thống đã nghe những câu hỏi bình thường và trả lời rõ ràng, thấy được nhiều vấn đề qua các phản ánh của người dân. Đó là điểm tích cực của cuộc giao lưu này đối với khán giả Nga cũng như khán thính giả quan tâm ở Việt Nam và các nước khác.
PV: Có điểm gì khác biệt trong cuộc trả lời trực tuyến lần thứ 15 này so với những cuộc trả lời trước đây?
Ông Nguyễn Đăng Phát: Có nhận định cho rằng các câu hỏi năm nay có vẻ vẽ nên bức tranh “ảm đạm” hơn. Theo tôi, không hẳn như vậy.
Cách đây 3 năm khi Nga bắt đầu bị cấm vận hoặc thời gian quan hệ Nga – Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu căng thẳng thì có nhiều câu hỏi đặt ra với những mối lo lắng, căng thẳng hơn nhiều.
Lần này, tôi thấy các vấn đề dân sinh được nghe nhiều hơn, hỏi nhiều hơn. Theo tôi, ban tổ chức đã có định hướng như thế. Các vấn đề đối ngoại cũng được đề cập đến nhưng không nổi bật hoặc nóng bỏng như trong những cuộc giao lưu trước.
Các câu hỏi được gửi đến rất nhiều (lên đến hàng triệu), nên chúng chắc chắn đã được chọn lọc, với mục tiêu giúp người dân phản ánh các khó khăn, để người lãnh đạo cao nhất biết được, từ đó ông có những giải pháp quản lý, đòi hỏi chính quyền các cấp phải làm việc tốt hơn.
PV: Ngoài các vấn đề đối nội, dân sinh thì ông có nhận thấy việc xuất hiện thông điệp đối ngoại đáng chú ý, mới mẻ nào của Nga trong cuộc trả lời này của Tổng thống Putin?
Ông Nguyễn Đăng Phát: Hầu như trong các cuộc họp báo quốc tế, các thông điệp liên bang hay các cuộc giao lưu trực tuyến trước của Tổng thống Putin thì về đối ngoại, quan hệ với Mỹ thường đóng vai trò nổi bật – thường là như thế – với các câu hỏi, câu trả lời và các tuyên bố.
Lần này, đối với quan hệ Nga – Mỹ, Tổng thống Putin cũng không nói ra nhiều điều quá mới. Ông cho rằng những căng thẳng, sự chống Nga ở nước Mỹ là do đấu đá chính trị nội bộ. Tuy nhiên, lần này ông Putin đã nói rõ hơn về các lĩnh vực mà Nga – Mỹ có thể hợp tác, mà nổi bật nhất là giải trừ vũ khí hạt nhân, đó là cái lớn nhất.
Tổng thống Putin còn nói tới một điểm mới nữa, theo tôi, đó là liên quan tới vấn đề Ukraine. Ông Putin đã nói Nga và Mỹ có thể hợp tác để giải quyết vấn đề ở miền Đông Nam Ukraine.
Như chúng ta đã biết, trong cuộc khủng hoảng Ukraine thì vai trò của cơ chế “bộ tứ Normandy” gồm Nga, Đức, Pháp, Ukraine (không có Mỹ) là khá lớn trong việc giải quyết, thỏa thuận các vấn đề nền tảng. Lần này, ông Putin đã nói Nga và Mỹ có thể hợp tác trong vấn đề này, đó là nội dung khá mới.
Còn những vấn đề nổi cộm khác lâu nay trong quan hệ Nga – Mỹ như vấn đề Syria, cấm vận của Mỹ và châu Âu đối với Nga cũng được đề cập. Nói chung, các vấn đề cơ bản trong đối ngoại của Nga đều đã được nhắc tới.
PV: Chúng ta có thể đánh giá như thế nào về cách thức tổ chức buổi giao lưu cũng như cách trả lời của ông Putin?
Ông Nguyễn Đăng Phát: Tính chất cuộc giao lưu lần này khác với các cuộc họp báo quốc tế. Người dân Nga đã có cả tuần để gửi câu hỏi của mình. Thực ra các câu hỏi không phải bất ngờ nữa.
Về mặt tổ chức, nếu nước nào tổ chức những cuộc như thế này thì cách làm có lẽ cũng tương tự như thế thôi.
Trong vô vàn các câu hỏi thì có những nhóm vấn đề được lựa chọn. Có những nhận định của một số cá nhân như câu hỏi được “soạn sẵn” chẳng hạn, theo tôi đó là nhận định không có căn cứ.
Các câu hỏi có thể không bất ngờ như trong các cuộc họp báo nhưng đó thực sự là những câu hỏi của người dân, được chọn lọc theo nhóm vấn đề, để đại diện cho những mối quan tâm của người dân, cung cấp thông tin hữu ích cho người dân, trả lời được những nguyện vọng của họ.
Chúng ta theo dõi thì thấy về đối ngoại, Putin đã trả lời một cách bình tĩnh với giọng điệu “bình thường hóa” hơn, ôn hòa hơn, không quá gay gắt.
Nổi cộm nhất là quan hệ Nga – Mỹ thì có vẻ như Moscow cũng thấy và hiểu nội tình nước Mỹ và biết rằng Tổng thống Donald Trump có những khó khăn trong việc cải thiện mối quan hệ với Nga. Moscow có vẻ đang chờ đợi những bước đi tiếp theo của chính quyền ông Trump bất chấp những sự chống đối ở trong nước Mỹ.
Về đối nội, ông Putin đã trả lời rất rõ ràng và thẳng thắn và rất gần gũi với người nghe là những người dân Nga.
Ý nghĩa của cuộc trả lời với cộng đồng quốc tế thì cũng khá rõ, người ta đã nhận được khá nhiều thông tin về thực tế của nước Nga, nhận được những thông điệp về chính sách đối ngoại, đó là thông điệp có thẩm quyền của người Tổng thống, rất đáng quan tâm.