Các chuyên gia về Triều Tiên thường cho rằng nhà lãnh đạo Kim Jong Un là người không thể đoán trước được. Theo họ, không ai có thể biết ông muốn vũ khí hạt nhân đến mức có thể làm những gì và liệu ông có biết cách kiềm chế hành động của mình không?
Nhà lãnh đạo Kim Jong Un và lực lượng quân đội Triều Tiên trong một buổi lễ.
Tờ Washington Post đưa tin, hôm thứ Năm (31/8), các cường kích của Mỹ đã tiến hành một cuộc tập trận ném bom gần biên giới hai miền Triều Tiên, với mục đích “dằn mặt” nhà lãnh đạo khó lường của Bình Nhưỡng. Tuy nhiên, nếu có ai tỏ ra ngạc nhiên trước những sự kiện xảy ra trong tháng trước, từ mối đe dọa phóng tên lửa tới gần Guam của Triều Tiên tới việc phóng tên lửa bay qua Nhật Bản, đã không thực sự quan tâm đến vấn đề này.
Từ trước đến nay, Bình Nhưỡng luôn đưa ra những tuyên bố rõ ràng.
Theo bản tuyên bố ngày 9/8 từ hãng Thông tấn Trung ương chính thức của Triều Tiên, đơn vị tên lửa hàng đầu của quân đội nước này đã soạn thảo kế hoạch tạo ra một “ngọn lửa bao vây” Guam với tên lửa Hwasong-12. Kế hoạch này được gửi cho ông Kim, và ông đưa ra quyết định vào giữa tháng.
Trong ngày 15/8, cơ quan thông tấn này đã đưa tin ông Kim gặp mặt những người phụ trách chương trình tên lửa. Hình ảnh từ KCNA cho thấy, ông Kim Jong Un đã tỏ ra rất hài lòng, với nụ cười mở rộng hết sức khi đi thị sát ở bất cứ đâu. KCNA còn cho biết, ông Kim “sẽ theo dõi những người da đỏ ngớ ngẩn và ngu ngốc” trong thời gian dài, chỉ rõ nhà lãnh đạo của họ đang nói về cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Hàn Quốc diễn ra từ ngày 21/8.
Triều Tiên luôn phản đối các cuộc tập trận, xem đó là cớ cho một cuộc xâm lăng. Trong khi đó Trung Quốc và Nga luôn thúc giục Mỹ hãy giảm bớt các hành động này. Nhưng Mỹ và Hàn Quốc luôn tuân thủ kế hoạch đã đề ra.
Vậy, ông Kim đã làm gì?
Hôm thứ Ba (29/8), 2 ngày trước khi cuộc tập trận kết thúc, ông Kim đã cho bắn một tên lửa đạn đạo tầm trung Hwasong-12 có khả năng vượt qua Guam. Mỹ đáp trả bằng cách đưa máy bay chiến đấu và oanh tạc cơ đến gần biên giới Triều Tiên hôm thứ Năm, ngày cuối của cuộc tập trận.
Van Jackson, chuyên gia an ninh quốc tế thuộc Đại học Victoria, New Zealand, cho biết: “Các vị có thể quay trở lại nhiều năm trước và thấy rằng họ khá rõ ràng đó là những gì họ sẽ làm và lý do tại sao họ sẽ làm điều đó. Giờ đây, việc chỉ xảy ra theo cách vốn có đó thôi”.
Trong một bản tuyên bố sau khi phóng tên lửa, KCNA cho biết các đơn vị tên lửa đã tập luyện “tấn công các căn cứ của các lực lượng xâm lăng đế quốc Mỹ hoạt động ở các cơ sở trên Thái Bình Dương”. Đây là một dẫn chiếu rõ ràng nói đến Guam.
Những dấu hiệu cho thấy Triều Tiên sẽ phóng tên lửa liên tục trong năm 2017 vốn đã được chỉ ra trước đó. Trong bài phát biểu đầu năm mới hôm 1/1, Kim Jong Un cho biết các nhà khoa học Triều Tiên đã trong giai đoạn cuối cùng chuẩn bị cho việc phóng tên lửa.
Vào ngày 4/7, ông đã chứng minh cho phát biểu của mình hồi đầu năm.
“Họ cho thấy họ có khả năng tạo ra bất ổn”, chuyên gia Jackson nhận định, trích dẫn các cảnh báo hàng không và hàng hải trước khi phóng tên lửa của Triều Tiên trong những năm qua và bản thông báo cho Nhật Bản trước khi phóng tên lửa vào năm 2009.
Vì thế, dù với ngôn ngữ nào đi chăng nữa, đe dọa hay cảnh báo trước, có rất nhiều lý do để Triều Tiên thực hiện nghiêm túc những gì đã thông báo.
Điều đáng lưu ý là Kim Jong Un hôm thứ Ba đã phát động một hoạt động mới, hướng sự chú ý đến Guam và yêu cầu đơn vị tên lửa của ông “sẵn sàng cho cuộc chiến quyết định”.
Triều Tiên đang cùng một lúc tiến hành rất nhiều công việc, các nhà phân tích cho biết, họ thực hiện chúng dưới nhiều điều kiện và từ nhiều nơi khác nhau. Vipin Narang, một chuyên gia về phổ biến vũ khí hạt nhân và chiến lược tại Học viện Công nghệ Massachusetts khi nhận xét về việc phóng tên lửa diễn ra tại một địa điểm mới, nằm ở phía bắc thủ đô Bình Nhưỡng, Triều Tiên đang tiến hành một bài kiểm tra hoạt động.
“Họ đang chuẩn bị cho các đơn vị sẵn sàng bắn tên lửa mà không bị phá hủy”, ông nói, thêm vào rằng KCNA đã nhấn mạnh đây là một cuộc tập dượt cho một tình huống thực tế.
Triều Tiên cũng đang thử nghiệm công nghệ của họ. Bộ quốc phòng của Hàn Quốc cho hay, tên lửa của Triều Tiên phóng hồi tháng trước đã bị rơi khi đi được nửa tầm. Tên lửa có tầm xa đi được 5.000km, trong khi Guam cách Bình Nhưỡng 3.400km.
Tuy nhiên, như Robert Carlin, một chuyên gia tình báo của Mỹ về Triều Tiên đã nghỉ hưu nhận định, Bình Nhưỡng cũng đang lợi dụng tình trạng hỗn loạn ở Washington để tạo tiếng vang hơn cho các hành động của mình.
“Người Triều Tiên đọc báo chí của chúng ta, họ biết rằng Tổng thống Donald Trump gặp rắc rối và Washington đang rối loạn”, ông Carlin nói, “Họ biết chúng ta không thể làm được nhiều, vì vậy họ sẵn sàng ép chúng ta”.
Các nhà phân tích cho rằng chính quyền của ông Trump đã không thể đáp trả bằng một thông điệp rõ ràng đối với chế độ của ông Kim. Tổng thống Mỹ đã lúng túng khi gọi ông Kim là “một chiếc bánh quy thông minh” và cảnh báo quân đội Mỹ sẽ “khóa mục tiêu và nạp đạn”.
Các biện pháp trừng phạt là công cụ chính của Washington để đối phó với Triều Tiên, nhưng Bình Nhưỡng đã tìm mọi cách vượt qua chúng. “Trừng phạt luôn chỉ là bước đi sau”, chuyên gia Jackson nói, “Đó là một vấn đề tồi tệ”.
Theo tờ Washington Post, báo cáo sắp tới do Hội đồng chuyên gia về Triều Tiên của Liên Hợp Quốc sẽ tiếp tục cáo buộc Bình Nhưỡng “vẫn tiếp tục vi phạm lệnh cấm vũ khí và các biện pháp trừng phạt kinh tế và tài chính một cách nghiêm trọng”.
Hành động quân sự chống lại Triều Tiên sẽ có hậu quả “khủng khiếp”, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu Liên quân Mỹ hồi đầu tháng Tám nhận định, ít cũng gây tổn thương nghiêm trọng cho phía Hàn Quốc.
Trong khi đó, dù các quan chức dưới quyền cố gắng tìm kiếm mở ra một cuộc đàm phán với Triều Tiên, Tổng thống Donald Trump đã bác bỏ phương án ngoại giao. Ông viết trên tài khoản Twitter của mình: “Nói chuyện không phải là câu trả lời”.
Tuy nhiên, thông điệp của ông Trump nhanh chóng bị Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ bác bỏ. Ông Jim Mattis cho biết: “Chúng tôi chưa bao giờ từ bỏ các giải pháp ngoại giao”. Ông Jim Mattis phát biểu tại Lầu Năm Góc trước khi gặp gỡ người đồng nhiệm Hàn Quốc của mình.
Trong mắt nhiều chuyên gia, trong đó có ông Carlin, giải pháp tốt nhất sẽ là: “Cho đến khi Mỹ đưa ra lý do chính đáng chấm dứt các cuộc tập trận, Triều Tiên sẽ không dừng lại”.