Philippines đang tiếp tục nói với dư luận về ‘phán quyết’ của Tòa Trọng tài thường trực quốc tế PCA sau khi nước này thắng kiện Trung Quốc tháng 7/2016.
Người Philippines biểu tình phản đối TQ
Nước này vẫn sẽ thực thi phán quyết trong nhiệm kỳ hiện nay của Tổng thống Rodrigo Duterte hay với một tổng thống kế nhiệm, một Thẩm phán Tòa tối cao của Philippines nói với BBC Tiếng Việt.
Nói chuyện bên lề một hội thảo về tiếp cận mới cho xung đột ở Biển Đông ở một Đai học tại Oxford, Anh Quốc hôm 20/10/2017, ông Antonio Carpio nói về bước đi kế tiếp của Philippines:
“Tổng thống Duterte của Philippines nói ông sẽ đưa vấn đề phán quyết của tòa trọng tài ra vào một thời điểm nào đó, ông cũng nói là ông không vội vàng.
“Vì ông là Tổng thống của Philippines, vì ông là kiến trúc sư của chính sách đối ngoại, đó là đặc quyền của ông.
“Nhưng phán quyết này sẽ vẫn được bảo lưu dù là trong nhiệm kỳ của tổng thống hiện nay hay là của tổng thống kế tiếp, đó chỉ là vấn đề về thời gian, phán quyết luôn còn đó và nó có thể được thực thi hiện nay, hay với tổng thống tiếp theo.
“Điều mà chúng tôi đang làm hiện nay, như là tôi đang làm, là chúng tôi đang cố gắng truyền thông, giáo dục đến mọi người về phán quyết này để cho thế giới sẽ được biết về nó và khi nào đến lúc, phán quyết đó sẽ được thực thi.”
Thẩm phán Carpio đưa ra phát biểu trên khi được hỏi về thái độ của Philippines với phán quyết của Tòa PCA trong bối cảnh cả Philippines, Hoa Kỳ đều có thay đổi lãnh đạo.
So với một năm trước, nay Philippines có Tổng thống Duterte, còn Trung Quốc đang tiếp tục củng cố vị thế của ông Tập Cận Bình.
Không cần đến ‘luật mới’
Cũng trong cuộc phỏng vấn hôm 20/10 với Quốc Phương của BBC Tiếng Việt, Thẩm phán Antonio Carpio bác bỏ việc sử dụng các quy chế mới như cùng khai thác ở Biển Đông trên các khu vực đang có tranh chấp, một đề nghị mà Trung Quốc đã, đang và tiếp tục đề nghị với từng nước có tuyên bố chủ quyền ở vùng biển, và theo ông cần áp dụng các quy định của luật pháp, công pháp quốc tế đang hiện hữu:
“Đã có các pháp luật về biển, Công ước quốc tế của Liên hợp quốc về luật biển, tất cả các quốc gia có tranh chấp ở Biển Đông đã phê chuẩn nó và họ đều đã đồng ý về cơ chế giải quyết tranh chấp và nếu anh cố gắng sáng tạo ra một cái mới, anh sẽ có thể không bao giờ đạt được một đồng thuận.
“Do đó, tôi nghĩ chúng ta có lẽ phải tiếp tục trung thành với các luật pháp hiện hành về biển hơn là sáng tạo ra luật mới, đã phải mất hơn một thập niên để đàm phán về luật biển vào thời điểm đó.
Bây giờ nếu bây giờ anh cố gắng đàm phán về một luật mới bây giờ, tôi nghĩ rằng sẽ mất ba đến bốn thập niên.
“Do vậy, tôi nghĩ trung ta hãy tiếp tục dựa vào các luật pháp hiện nay và hãy thực thi chúng,” Thẩm phán Antonio Carpio nói với BBC.
Ông Antonio Carpio là Phó Chánh án Tòa án Tối cao của Philippines.
Ông được bổ nhiệm làm Thẩm phán của Tòa này từ thời của Tổng thống Gloria Macapagal-Arroyo 16 năm trước.
Chuyên gia pháp luật hàng đầu này của Philippines từng giữ vai trò quyền Thẩm phán chính của Tòa Tối cao, một cơ chế trong hệ thống tư pháp của nước này, vào năm 2012.
Hồi tháng 5/2017, Thẩm phán Antonio Carpio từng lên tiếng cảnh báo Trung Quốc về những lời lẽ và lập trường được cho là ‘cứng rắn’ của nước này đối với vấn đề tranh chấp biển đảo giữa Trung Quốc và Philippines.
Vị thẩm phán này đã cảnh báo có thể sẽ kiện Trung Quốc ‘ra tòa quốc tế một lần nữa’, nếu Trung Quốc tiếp tục có những lời lẽ ‘đe dọa’ và động thái ‘xâm phạm chủ quyền’ Philippines và vi phạm luật pháp quốc tế, vẫn theo truyền thông quốc tế.
Ông Antonio Carpio là một trong những người đóng vai trò chính để tổ chức, tư vấn chiến lược cho vụ kiện từ phía Philippines nhắm vào Trung Quốc.
Tại phiên tòa, phán quyết đưa ra hồi tháng 7/2016 đã bác yêu sách “đường lưỡi bò” là vô căn cứ, do Trung Quốc đơn phương vạch ra trên Biển Đông.
Việt Nam giữ vai trò ‘quan sát’, dù từng lên tiếng phản đối yêu sách mà Trung Quốc thể hiện qua Đường chín đoạn gây tranh cãi ở vùng biển.