Đó là một ngày nóng, trời quang mây tạnh. Cách đây vài tháng, bãi biển này của Campuchia đã được đầy ắp khách du lịch, thường mua bia hay nước dừa tươi chỉ với 1 USD. Giờ đây, bãi biển gần như bị bỏ hoang.
Những người phụ nữ Campuchia thì đi lang thang với khay tôm hùm tươi để cân bằng trên đầu hoặc mang theo dụng cụ để làm móng tay, chào mời khách hàng nhưng vô ích. Trong khi đó, những người đàn ông bản địa thì ngồi trong các nhà hàng của họ, nơi cung cấp thịt nướng xay và cà ri tại địa phương.
“Chúng tôi sẽ không thể nuôi nổi bản thân mình nữa. Công việc kinh doanh của chúng tôi đang chết dần”, Doung Sokly, một phụ nữ 30 tuổi, đã có 8 năm trời ròng rã bán đồ uống, đồ ăn nhẹ và thuốc lá từ một chiếc xe tải trên bãi biển Independence Beach.
Tuy nhiên, kinh doanh sòng bạc đang trở nên bùng nổ, mặc dù chỉ mới xuất hiện trong những tháng gần đây. Có những sòng bạc nổi tiếng như New Macau và New MGM, nhưng chúng chỉ dành riêng cho du khách Trung Quốc. Người Campuchia bị cấm cờ bạc.
Trong khi các bãi biển vắng hoe, thì các sòng bạc lại đầy ăm ắp các du khách Trung Quốc hút thuốc lá và sẵn sàng chi tiêu ít nhất 100 USD để đánh bạc. Trong sòng bạc, mọi người đều để ý những giám sát viên người Trung Quốc lạnh lùng, và những cô gái trẻ địa phương người Campuchia trong bộ váy ngắn và đôi lông mi dài.
Trung Quốc đang cố gắng truyền bá ảnh hưởng chính trị và kinh tế của mình trong khu vực Đông Nam Á, đặc biệt thông qua việc đầu tư và xây dựng cơ sở hạ tầng theo Sáng kiến Vành đai và Con đường do Bắc Kinh khởi xướng. Và Campuchia đang cố gắng phát triển nền kinh tế của mình, bất chấp tất cả các yêu cầu về nhân quyền mà phương Tây thường nhấn mạnh.
Điển hình là tại Sihanoukville, một thành phố cảng trên Vịnh Thái Lan, được đặt tên theo vị vua cuối cùng của dân tộc Campuchia, nhân vật vẫn được tôn kính như người cha già kính yêu của đất nước Campuchia hiện đại. Ở đây, đã xảy ra nhiều sự kiện minh chứng sự tiếp đón nồng nhiệt mà Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã dành cho Trung Quốc, một cách rõ ràng nhất.
“Sihanoukville là một tấm áp phích tiêu biểu về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Campuchia”, ông Carl Thayer, một chuyên gia về Đông Nam Á, làm việc tại Học viện Quốc phòng Úc, và cũng là Cựu Cố vấn của Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Hoa Kỳ tại Hawaii, cho biết, trong khi đang đàm luận về các biện pháp kinh tế của Trung Quốc, “Trung Quốc chắc chắn đang cố gắng để thay thế Hoa Kỳ tại Đông Nam Á, và họ đã thành công một cách đáng kinh ngạc”.
Thực đơn về các món ăn Trung Quốc trong một nhà hàng tại Sihanoukville, Campuchia. (Ảnh: SihanoukVille-Cambodia.com)
Đối với Thủ tướng Hun Sen, người đã nắm quyền trong 33 năm và đang tiến hành các bước đi, để đảm bảo ông sẽ được thắng cử trong cuộc bỏ phiếu dự kiến vào cuối tháng 7, hành động dựa vào các khoản đầu tư từ Trung Quốc sẽ giúp ông có thể tự mãn về những tiến bộ kinh tế, bất chấp mọi phản đối trên các lĩnh vực dân chủ – xã hội.
Chính phủ Campuchia đã đồng ý với các khoản đầu tư từ Trung Quốc một cách rất bất thường: 30 sòng bạc đã được hoàn thiện, và 70 sòng bạc khác đang được xây dựng.
Số lượng du khách Trung Quốc đến thăm Sihanoukville, một thành phố cảng của Campuchia với dân số là 90.000 người, đã tăng gấp đôi trong giai đoạn 2016 – 2017, nghĩa lên tới 120.000 du khách vào năm ngoái. Các nhà hàng, ngân hàng, phòng trọ, tiệm cầm đồ, cửa hàng miễn thuế, siêu thị và khách sạn, đều có ghi bảng hiệu và các thông tin khác bằng tiếng Trung Quốc.
Nhưng ngoại trừ những người Campuchia đang làm việc trong các khách sạn và sòng bạc, phần lớn những người Campuchia khác, có thu nhập bình quân là 1.100 USD/năm, ít được hưởng lợi từ các khoản đầu tư của Trung Quốc. Và sự oán giận trong dân chúng Campuchia đang gia tăng.
“Doanh thu của tôi đã giảm đi một nửa”, Chhim Phin, người chủ của một nhà hàng hải sản tại Independence Beach kể từ năm 2003, cho biết. “Trước kia, chúng tôi thường có nhiều du khách phương Tây đến đây, những người thích thử các món ăn bản địa của chúng tôi. Nhưng du khách Trung Quốc thường không muốn ăn thực phẩm Khmer và trải nghiệm các phong tục địa phương. Họ thích thức ăn Trung Quốc của họ. Du khách Trung Quốc muốn ở trong cái bong bóng của họ”.
Nhưng khi các du khách Trung Quốc đến nhà hàng của mình, Chhim Phin vẫn không cảm thấy hứng thú. “Tôi không biết tiếng Trung, vì vậy rất khó để giao tiếp với họ”, anh nói. “Thành thật mà nói, tôi đã có những trải nghiệm rất tệ với du khách Trung Quốc. Họ rất thô lỗ”.
Doung Sokly, một người bán hàng, cũng không thích tiếp xúc với những du khách Trung Quốc. “Du khách phương Tây thường không mặc cả, bởi vì họ muốn trải nghiệm những điều độc đáo của địa phương. Tuy nhiên, du khách Trung Quốc thường thực sự cố gắng mặc cả”, bà nói.
Người dân địa phương cũng lo lắng về các loại hình tội phạm có tổ chức, hậu quả từ các sòng bạc, và các vụ vi phạm phát luật ngày càng gia tăng, bắt nguồn từ việc say rượu và đánh đấm bạo lực.
Koeun Sao, 29 tuổi, ước tính thu nhập của mình từ công việc lái xe tuk-tuk đã giảm 70% trong vòng 3 tháng trở lại đây. “Người Trung Quốc thích xe ô tô chứ không phải xe tuk-tuk”.
“Tất cả những toà nhà họ đang xây dựng chỉ có lợi cho người Trung Quốc”, Koeun Sao nói. “Tốt cho chủ đất, nhưng không tốt cho những người dân bình thường như chúng tôi”.
Khu kinh tế đặc biệt Sihanoukville, một khu công nghiệp rộng 4,4 dặm vuông, với 104 trong số 121 công ty là của Trung Quốc, có thể được xem là một biểu tượng của Trung Quốc tại Campuchia. Trung Quốc và Campuchia cam kết sẽ tăng hơn gấp đôi lượng khách du lịch Trung Quốc đến thăm Campuchia, lên tới 2 triệu du khách trong vòng 2 năm tới, và đẩy mạnh thương mại song phương lên 6 tỷ USD.
“Chúng tôi sẽ cố gắng bám trụ tại đây”, Doung Sokly nói, “Chúng ta cần phải xem mọi thứ đang diễn ra như thế nào”.