Đã gần 20 ngày trôi qua kể từ ngày 21/4/2018 Thông tấn xã Triều Tiên tuyên bố nước này từ nay sẽ ngừng thử hạt nhân và tên lửa đạn đạo vượt đại châu. Thế giới thở phào nhẹ nhõm. Trung Quốc và Hàn Quốc hoan nghênh tuyên bố nói trên. Nhật hoan nghênh một cách thận trọng, vì tuyên bố này không nói gì tới tên lửa tầm ngắn và tầm trung, là thứ vũ khí trực tiếp đe dọa Nhật.
Duy có Mỹ luôn giữ thái độ thận trọng một cách lạnh lùng. Ông Ken Gause một chuyên gia ở Trung tâm phân tích Hải quân Mỹ nói: Tuyên bố của Triều Tiên chưa đạt điều kiện mà Tổng thống Trump đưa ra đối với hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều.
Còn Ankit Panda – nhà nghiên cứu ở FAS (Federation of American Scientists) và nhà bình luận trên mạng “The Diplomat” cho rằng, sở dĩ lãnh đạo Kim Jong-un đồng ý ngừng thử hạt nhân là do Kim đã nhận được sự phản hồi cực lớn từ phía Mỹ, rằng Mỹ đã đồng ý tổ chức cuộc gặp cấp cao Trump-Kim. Trong lịch sử ông nội hay cha đẻ của Kim Jong-un, hai lãnh tụ này đều chưa thực hiện được nguyện vọng đối thoại trực tiếp với Tổng thống Mỹ.
Cho nên lần này, dù phải phá hủy bãi thử hạt nhân hoặc ngừng thử tên lửa, ông Kim đều đáng làm cả.
Triều Tiên chỉ tuyên bố ngừng thử hạt nhân sau khi Tổng thống Trump có một quyết định bất ngờ. Đó là vào ngày 9/3, Tổng thống Mỹ tuyên bố chấp nhận đề nghị của Kim Jong-un là đối thoại tay đôi với lãnh đạo Triều Tiên. Bình Nhưỡng chỉ đòi hỏi có thế!
Đến lúc này Trung Quốc mới giật mình đánh thót! Họ nhớ tới một bài báo từ cuối năm 2017 của Zheng Yong-nian (Trịnh Vĩnh Niên). Ông Trịnh là Giám đốc Viện Nghiên cứu Đông Á ở Singapore. Trong bài báo, ông vạch ra sai lầm của Trung Quốc, cảnh báo Mỹ sẽ dùng Triều Tiên làm sân chơi để đối phó với Trung Quốc. Ông dự báo, trong hội đàm tay đôi Mỹ-Triều, vật đổi chác giữa hai bên sẽ là sự hy sinh lợi ích của Trung Quốc!
Thế rồi Trung Quốc vội mời Kim Jong-un bí mật đến Bắc Kinh gặp Chủ tịch Tập Cận Bình vào cuối tháng 3. Từ trước đến nay chưa có nhà lãnh đạo Triều Tiên nào được Bắc Kinh đón tiếp trọng thể như vậy.
Còn phía Mỹ thì sao? Sau khi tuyên bố tổ chức cuộc gặp cấp cao, Trump cử Mike Pompeo Giám đốc CIA (vừa được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ) đến Bình Nhưỡng gặp Kim Jong-un vào hai ngày 31/3 và 1/4. Trở về Mỹ, Pompeo báo cáo, Triều Tiên có vẻ nghiêm chỉnh thực hiện việc ngừng thử hạt nhân. Tuy thế Trump vẫn thận trọng. Ông tuyên bố, sẽ bỏ về nếu cuộc đàm phán không đạt các điều kiện của Mỹ nêu ra: việc phi hạt nhân hóa Triều Tiên ít nhất phải đảm bảo 3 yếu tố toàn diện, kiểm chứng được, và không thể đảo ngược. Đồng thời Trump chủ động chọn địa điểm đàm phán với Kim.
Có thể thấy trong cuộc chơi mới đầy kịch tính này Trump đang đóng vai trò quyết định. Không còn nghi ngờ gì nữa: cuộc chơi đang nhằm vào Trung Quốc, như Giám đốc Trịnh dự đoán.
Hôm 2 và 3 tháng 5, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị vội sang Bình Nhưỡng gặp Kim Jong-un. Thời báo Hoàn cầu sốt sắng bình luận: luận điệu “Trung Quốc ra rìa” đang bị bác bỏ! Khác với trước đây, Vương dành nhiều lời tán dương Triều Tiên.
Mềm với Bình Nhưỡng, Bắc Kinh cũng đảo ngược thái độ với Seoul. Từ chỗ trừng phạt nặng nề kinh tế Hàn Quốc (viện cớ họ cho Mỹ bố trí hệ thống THAAD) khiến nước này lao đao, Bắc Kinh đã ngừng trừng phạt, phục hồi toàn bộ quan hệ buôn bán và du lịch hai nước.
Rõ ràng Trung Quốc đang ve vãn hai miền Triều Tiên, hy vọng họ sẽ không về hùa với Mỹ lợi dụng vấn đề Triều Tiên để chống Trung Quốc. Thái độ bất nhất của Trung Quốc đối với hai miền Triều Tiên trong thời gian qua cho thấy họ đang ở vào thế bất lợi so với Mỹ.
Một câu hỏi lớn: Trumpliệu có rút một phần hoặc toàn bộ 28.000 lính Mỹ đóng ở Hàn Quốc? Trước đó Seoul nói Bình Nhưỡng từng tuyên bố họ có thể ủng hộ Mỹ tiếp tục đóng quân ở Hàn Quốc nếu Mỹ bình thường hóa quan hệ với Triều Tiên. Bình Nhưỡng mong quân đội Mỹ đóng vai trò “gìn giữ hòa bình” để ngăn Trung Quốc trở thành cường quốc quân sự thống trị khu vực. Nếu vậy, cục diện Đông Bắc Á sẽ xoay chuyển theo hướng bất ngờ: Triều Tiên sẽ cùng Mỹ và Hàn Quốc, Nhật làm thành một liên minh ngăn chặn tham vọng bành trướng của Trung Quốc.
Hãy chờ xem Mỹ và Triều Tiên dùng những quân bài nặng ký để mặc cả với nhau như thế nào trong ván cờ quyết định là cuộc đàm phán tay đôi Trump – Kim. Cuộc đàm phán có thể vào cuối tháng 5 đầu tháng 6 (vì Trump sẽ gặp Moon Jae-in vào ngày 22/5 tại Washington). Trung Quốc lại một phen thót tim.
Theo tin của “Nam Hoa Tảo báo” (HongKong) ngày 25/4: qua nghiên cứu khảo sát, hai nhóm nhà khoa học Trung Quốc độc lập đã khẳng định quả núi dùng làm bãi thử hạt nhân của Triều Tiên đã sụp đổ, không thể dùng để thử hạt nhân được nữa. Trung Quốc và các nước xung quanh Triều Tiên sẽ hứng chịu tai họa bức xạ hạt nhân phát ra từ địa điểm này.
Kết quả nghiên cứu nêu trên được công bố trên mạng của trường Đại học Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc ngày 23/4 và đã được tập san Geophysical Research Letters tiếp nhận, có thể sẽ đăng trên tập san số sắp tới. Bãi thử này có tên là Punggye-ri, cách Trung Quốc 100 km.
Kết quả nghiên cứu cho thấy: vụ thử hạt nhân ngầm dưới đất ngày 3/9/2017 có đương lượng nổ 108,3±48,1 kiloton (lớn nhất ở Triều Tiên) đã khiến cho đất đá xung quanh bị nóng chảy, làm thành một lỗ hở đường kính 200 m. Sau đó các cơn địa chấn do vụ nổ gây ra đã làm quả núi sụp đổ hoàn toàn, có khoảng 200 người chết thảm trong vụ này.
Liệu sự sụp đổ của quả núi từng thử hạt nhân 5 lần (trong tổng số 6 lần) có phải là nguyên nhân chủ yếu khiến Kim Jong-un phải tuyên bố ngừng thử hạt nhân? Và tất cả mọi “kịch bản” sau đó Triều Tiên dàn dựng, như tỏ thiện ý hòa bình tại Olympic Mùa Đông ở Hàn Quốc, tuyên bố ngừng thử hạt nhân, sẵn sàng hội đàm cấp cao nhất với Hàn Quốc rồi với Mỹ không cần điều kiện tiên quyết…. đều là giả dối, chỉ nhằm để Mỹ ngừng trừng phạt. Nhân dịp này Kim Jong-un tranh thủ bỏ ra vài năm làm một bãi thử hạt nhân mới rồi lại tiếp tục “thực hiện di huấn của ông nội và cha”, không bao giờ chịu dừng việc thử hạt nhân và tên lửa.
Nếu như vậy thì Mỹ và thế giới lại một lần nữa mắc mưu của Triều Tiên!
Đã mấy lần cha con họ Kim ngang nhiên không thực hiện các cam kết của mình. Vì thế Tổng thống Trump cảnh giác cao với Kim Jong-un là điều dễ hiểu.
Hãy nhớ lại câu nói của nhà báo Phuxich: “Hỡi loài người hãy cảnh giác!”.