Sau hàng loạt những phát biểu đầy dịu nhẹ dành cho Trung Quốc gần đây, Philippines hôm nay (21/05) bất ngờ lên tiếng bày tỏ “quan ngại sâu sắc” trước sự xuất hiện của một loạt máy bay ném bom của Trung Quốc ở Biển Đông đồng thời đưa ra lời thề cứng rắn về việc sẽ bảo vệ “từng tấc đất lãnh thổ”.
Phát ngôn viên của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm nay cho biết, Philippines “quan ngại sâu sắc” trước sự hiện diện của hàng loạt máy bay ném bom chiến lược của Trung Quốc ở vùng Biển Đông tranh chấp và Bộ Ngoại giao của Philippines đã tiến hành “hoạt động ngoại giao thích hợp” để bày tỏ sự phản đối đối với Bắc Kinh.
Trước đó, Lực lượng Không quân Trung Quốc thông báo, hồi cuối tuần vừa rồi họ đã cho triển khai một loạt máy bay ném bom đến các đảo và bãi đá ở Biển Đông như một phần của cuộc tập trận ở khu vực tranh chấp. Tuyên bố được phát đi của Không quân Trung Quốc cho biết: “Một sư đoàn của Lực lượng Không quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa (PLAAF) gần đây đã cho các máy bay ném bom như H-6K tiến hành các hoạt động huấn luyện cất cánh và hạ cánh trên những hòn đảo và bãi đá ở Biển Đông nhằm tăng cường năng lực ‘vươn ra toàn bộ lãnh thổ, có thể thực hiện các cuộc tấn công vào bất kỳ thời điểm nào và mọi hướng”. Trung Quốc không tiết lộ địa điểm chính xác diễn ra cuộc diễn tập nói trên.
Phản ứng trước thông báo trên của phía Trung Quốc, phát ngôn viên của Tổng thống Duterte – ông Harry Roque cho biết, Manila không thể xác nhận sự hiện diện của những chiếc máy bay ném bom của Trung Quốc ở Biển Đông. “Nhưng chúng tôi chú ý đến thông tin xuất hiện trên báo chí và chúng tôi quan ngại sâu sắc về ảnh hưởng của nó đến những nỗ lực duy trì hòa bình và sự ổn định trong khu vực”, ông Roque bày tỏ tại một cuộc họp báo định kỳ ở dinh tổng thống Philippines.
Bộ Ngoại giao Philippines cho hay, nước này đang theo dõi sát diễn biến tình hình. “Chúng tôi đang thực hiện các bước đi ngoại giao thích hợp để phản đối việc làm trên và chúng tôi sẽ tiếp tục làm như vậy trong tương lai”, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Philippines cho hay.
“Chúng tôi một lần nữa nhắc lại lời cam kết của chúng tôi về việc sẽ bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ mà chúng tôi có chủ quyền”, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Philippines nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Philippines không lên án trực tiếp hành động của Trung Quốc – hành động mà Washington tin rằng có thể làm leo thang căng thẳng và gây bất ổn trong khu vực.
Dù vậy, sự lên tiếng của phát ngôn viên Roque trước diễn biến mới nhất ở Biển Đông đã gây bất ngờ trong bối cảnh Philippines ngày càng trở nên thân thiết với Trung Quốc. Tổng thống Duterte từng không ngần ngại tuyên bố, ông này sẽ không mạo hiểm đối đầu với Trung Quốc đồng thời nhiều lần công khai tuyên bố để ngỏ khả năng khai thác và phát triển chung với Trung Quốc ở những khu vực lãnh hải giàu tài nguyên ở Biển Đông.
Các nghị sĩ Philippines đã chỉ trích Tổng thống Duterte vì không đối đầu với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông để đổi lấy tình bạn với Trung Quốc bất chấp việc tòa án quốc tế ở The Hague năm 2016 đã đưa ra một phán quyết có lợi cho Manila trong cuộc tranh chấp ở Biển Đông.
Trung Quốc đang có tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông với 4 nước láng giềng Đông Nam Á gồm Philippines, Việt Nam, Brunei, Malaysia và Vùng lãnh thổ Đài Loan. Trung Quốc đang ngang nhiên đòi chủ quyền đến 90% Biển Đông – một khu vực biển có những tuyến đường hàng hải chiến lược có tính sống còn đồng thời chứa các nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng phong phú. Trung Quốc đang gây ra một làn sóng phản đối dữ dội và quyết liệt chưa từng có của các nước láng giềng trong khu vực cũng như của cộng đồng thế giới vì việc nước này đang tích cực đẩy mạnh các hoạt động bồi đắp, cải tạo, xây dựng trái phép và giờ là quân sự hóa ở Biển Đông.
Nếu như chính quyền tiền nhiệm của ông Duterte áp dụng một lập trường cứng rắn với Bắc Kinh trong các cuộc tranh chấp ở Biển Đông thì ông Duterte lại mềm dịu một cách bất ngờ với nước láng giềng trong vấn đề này. Tổng thống Duterte còn sẵn sàng quay lưng với đồng minh Mỹ để tìm kiếm một mối quan hệ tốt đẹp hơn với Trung Quốc.