Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ tín hiệu hội nghị thượng đỉnh với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un có thể không diễn ra.
“Có nguy cơ đáng kể là nó sẽ không diễn ra”, Trump nói với các phóng viên. “Tôi không muốn tốn thời gian, và tôi chắc ông ấy cũng không muốn tốn thời gian”.
Ngay cả Triều Tiên cũng ngày càng tỏ ra nghi ngờ liệu cuộc gặp có diễn ra. “Nếu Mỹ tìm cách dồn chúng tôi vào góc tường để ép chúng tôi đơn phương từ bỏ hạt nhân, chúng tôi sẽ không quan tâm đến đối thoại nữa, và không thể xem xét tiến trình hướng đến hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều”, Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Kim Kye Gwan nói hôm 15/5.
Những bất trắc bao phủ cuộc gặp Trump – Kim đã khiến dư luận đặt ra một số câu hỏi: Điều gì xảy ra nếu hội nghị sụp đổ – hoặc nếu nó vẫn diễn ra nhưng hai bên rời bàn đàm phán mà không hóa giải được bất đồng hạt nhân?
Những diễn biến mới đây nhất cho thấy rõ ràng hai bên đã đặt ra những quan điểm rất khó, nếu không muốn nói là không thể, giải quyết.
Chẳng hạn, Ngoại trưởng Mike Pompeo phát biểu với Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ rằng, ông đã nói với Chủ tịch Triều Tiên là chính quyền Tổng thống Trump muốn “phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược”. Điều đó có nghĩa là Bình Nhưỡng phải giải giáp toàn bộ chương trình hạt nhân của nước này.
Nhưng theo một báo cáo của Lầu Năm Góc về Triều Tiên thì nước này khó thực hiện yêu cầu đó, bởi “Bình Nhưỡng coi vũ khí hạt nhân là phương tiện hiệu quả nhất để ngăn chặn đe dọa từ Mỹ”. Nói cách khác, Kim Jong Un sẽ không từ bỏ vũ khí hạt nhân bởi vì đó là thứ duy nhất ngăn Washington không xâm lược hay cố gắng thay đổi chế độ ở Triều Tiên.
Trước thực tế hai bên cách quá xa một thỏa thuận có thể đạt được, có lý do để cho rằng hội nghị Trump – Kim sẽ không diễn ra. Và ngay cả các chuyên gia cũng không chắc điều gì sẽ xảy đến.
Theo tạp chí Vox, trong một cuộc phỏng vấn, chuyên gia hạt nhân của MIT là Vipin Narang nêu ra 4 viễn cảnh tiềm tàng theo mức độ từ tốt nhất tới xấu nhất, về những gì có thể xảy ra từ nay đến ngày 12/6.
Thứ nhất, hai bên sẽ hoãn hội nghị vì họ nhận ra khác biệt quá lớn về vấn đề giải giáp hạt nhân. Khả năng này cho phép ông Pompeo và các nhân viên cấp dưới có thêm thời gian để thu hẹp khoảng cách. Và nếu họ có thể đạt được một kiểu hiểu biết nào đó thì lãnh đạo hai nước có thể gặp gỡ để hoàn tất một thỏa thuận.
Thứ hai, Washington và Bình Nhưỡng hoãn hội nghị nhưng không đạt được tiến bộ đáng kể nào hướng tới một thỏa thuận. Ở viễn cảnh này, quan hệ hai nước có thể tốt hơn so với trước bởi họ đã có một số cuộc đối thoại trực tiếp.
Thứ ba, căng thẳng tăng nhanh và quay trở lại thực trạng của năm 2017. Khả năng này đồng nghĩa với việc Triều Tiên trở lại với các vụ thử tên lửa còn Mỹ tăng thêm cấm vận. Các cuộc khẩu chiến đe dọa lẫn nhau lại tái diễn.
Thứ tư, đe dọa của hai bên trở thành hiện thực khi Mỹ và Triều Tiên làm điều khó đoán: Lao vào chiến tranh. Chính quyền Trump theo đuổi “giải giáp hạt nhân” bằng vũ lực, tận dụng hội nghị thất bại để chứng minh ngoại giao là vô ích. Nhưng tất nhiên, nếu vậy có nghĩa là Mỹ sẽ tấn công một nước có vũ khí hạt nhân.
Theo Vipin Narang, viễn cảnh thứ 2 nhiều khả năng xảy ra nhất. Nhưng rõ ràng, nếu cuộc gặp Trump – Kim không diễn ra thì nguy cơ chiến tranh sẽ tăng cao.