Trang Spotlight Zimbabwe dẫn nguồn tin quân sự nước này tiết lộ, Trung Quốc sắp triển khai hệ thống phòng không tại Zimbabwe với mục đích không thật sự rõ ràng.
Nhiệm vụ bí ẩn
Một sĩ quan cấp cao thuộc Bộ Quốc phòng Zimbabwe xác nhận kế hoạch điều tên lửa của Bắc Kinh nhưng không tiết lộ vị trí cụ thể bởi đây là vấn đề an ninh quốc gia hàng đầu của Harare.
Vị đại diện này xác nhận: “Tôi có thể xác nhận sự sự hiện hiện của tên lửa phòng không Trung Quốc nhưng không thể tiết lộ vị trí những vũ khí này bởi đây thuộc lĩnh vực an ninh quốc gia và là bí mật nhà nước. Cơ quan truyền thông quân đội cũng thể cung cấp thông tin cụ thể”.
Dù viên sĩ quan này không cho biết đó là loại vũ khí nào nhưng theo giới phân tích quân sự châu Á, nhiều khả năng đây chính là hệ thống tên lửa phòng không HQ-9 mà Trung Quốc đã triển khai phi pháp tại quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Nhà ngoại giao châu Á giấu tên khẳng định: “Hệ thống tên lửa này rất hiện đại, tương tự với loại tên lửa Trung Quốc dùng để phong tỏa Biển Đông. Zimbabwe đã trở nên rất quan trọng với Trung Quốc, nếu không họ đã không triển khai vũ khí chiến lược tại đây.
Cựu tổng thống Mugabe có quan điểm phản đối sự hiện diện quân sự của Trung Quốc tại Zimbabwe, nhưng vài tháng trước khi ông từ chức vào năm 2017, nhiều thỏa thuận tăng cường hợp tác quân sự đã được ký kết”.
Mặc dù vậy, nhiệm vụ của hệ thống tên lửa phòng không Trung Quốc triển khai tại Zimbabwe vẫn không thực sự rõ ràng.
Tăng cường ảnh hưởng
Hiện giới quan sát đang quan tâm đến vai trò của Trung Quốc ở Zimbabwe sau hàng loạt biến cố chính trị mới đây ở quốc gia châu Phi này, đặc biệt là kế hoạch triển khai tên lửa phòng không.
Trung Quốc có các khoản đầu tư trị giá hàng tỷ USD ở Zimbawe, trong mọi lĩnh vực từ nông nghiệp tới xây dựng. Đồng thời, Trung Quốc cũng là thị trường lớn nhất cho các hàng xuất khẩu của Zimbabwe.
Quan hệ của Trung Quốc với Zimbabwe cực sâu sắc, bắt đầu trong thời kỳ nội chiến Zimbabwe. Vào năm 1979, Robert Mugabe không nhận được sự hậu thuẫn của Liên Xô nên ông quay sang Trung Quốc – đất nước đã cung cấp vũ khí và huấn luyện cho các du kích của ông.
Trung Quốc và Zimbabwe chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao khi Zimbabwe giành được độc lập vào năm 1980. Năm 1981, Robert Mugabe lần đầu thăm Bắc Kinh trên cương vị Thủ tướng. Kể từ đó, ông Mugabe thường xuyên đến thăm Trung Quốc.
Trong nhiều năm liền, các quan chức Zimbabwe đã nỗ lực dựa vào Trung Quốc để đối phó với phương Tây, cổ xúy cho chiến lược “Hướng Đông” của nước này, đặc biệt là sau khi EU áp dụng các chế tài trừng phạt đối với Zimbabwe vào năm 2002.
Thực tế thì, một thập kỷ trước đây, ông Mugabe đã phát biểu tại một cuộc tụ họp ở sân vận động quốc gia do Trung Quốc xây ở Harare: “Chúng ta đã quay sang phía đông, nơi mặt trời mọc, và quay lưng với phương tây, nơi mặt trời lặn”.
Giao lưu quân sự với Trung Quốc cũng trở nên sâu sắc trong kỷ nguyên Hướng Đông của Zimbabwe. Zimbabwe đã mua đáng kể vũ khí từ Trung Quốc, bao gồm máy bay phản lực Hongdu JL-8, máy bay tiêm kích JF-17 Thunder, xe quân sự, radar và các loại vũ khí khác.
Trong khi nhiều sứ quán nước ngoài ở Zimbabwe thu hẹp quy mô hoặc đóng cửa thì đại sứ quán Bắc Kinh lại mở rộng. Người Trung Quốc đầu tư vào “hỗ trợ kỹ thuật” cho đảng cầm quyền Zanu-PF, bao gồm hệ thống an ninh và dinh tổng thống.
Không chỉ Zimbabwe, các nhà ngoại giao và doanh nghiệp Trung Quốc đang chờ đợi những ngày tốt đẹp hơn ở Zimbabwe nhờ mối quan hệ nồng ấm giữa hai nước.